51 χρόνια ΠΑΣΟΚ: Από την ιδρυτική διακήρυξη στο σήμερα και το αύριο

«Ενα κόμμα θα έχει μεγαλύτερη ή μικρότερη σημασία και βάρος, στο μέτρο ακριβώς που η ιδιαίτερη δραστηριότητά του θα έχει βαρύνει περισσότερο ή λιγότερο στον καθορισμό της ιστορίας μιας χώρας».

Ο Αντόνιο Γκράμσι δεν πρόλαβε το ΠΑΣΟΚ. Για τον μαρξιστή φιλόσοφο του Μεσοπολέμου ο σοσιαλισμός, με τις διάφορες μορφές και οπτικές του, ήταν στα χρόνια εκείνα μια ανερχόμενη κοσμοθεωρία. Τα λόγια του, όμως, από το πόνημα «Για τον Μακιαβέλι», εξακολουθούν να αποτελούν σχεδόν έναν αιώνα μετά, τον ιδανικό πρόλογο για το αφιέρωμά μας.

Τι είναι το ΠΑΣΟΚ, που σήμερα έχει γενέθλια; Ενας παλιός φίλος του κινήματος θα πει: «Ονειρα, συναισθήματα κι αναμνήσεις». Ενας άλλος θα χρησιμοποιήσει τους όρους «Αλλαγή κι Επανάσταση». Για τα νέα μέλη του κινήματος, η απάντηση δεν μπορεί ακόμη να δοθεί με πειστικότητα. Οι πιο αισιόδοξοι θα πουν ότι «ο κύκλος της πολιτικής προσφοράς του ΠΑΣΟΚ δεν έχει κλείσει ακόμη και δεν θα κλείσει και ποτέ». Υπάρχουν, όμως, και οι πιο απαισιόδοξοι, εκείνοι που μιλούν για τα σημερινά «πέτρινα χρόνια», για τη «χαμένη κληρονομιά του Ανδρέα Παπανδρέου».

Ολοι έχουν δίκιο. Ανεξάρτητα, όμως, από τον αριθμητή, ο παρονομαστής για όλους τους «πράσινους συντρόφους» είναι κοινός. Ακόμη-ακόμη και για εκείνους που βλέπουν τον κόσμο λίγο πιο… κεντροδεξιά, η ιστορία του ΠΑΣΟΚ είναι στην ουσία η ιστορία της ίδιας της μεταπολιτευτικής εποχής.

Μην ξεχνάτε ότι το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε τέσσερις τουλάχιστον φορές, πάνω από τρία εκατομμύρια ψήφους και κυβέρνησε αυτοδύναμα τη χώρα συνολικά 20 έτη! Υπό αυτήν την έννοια, λοιπόν, δεν είναι τυχαίο ότι το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σήμερα… παντού στο πολιτικό φάσμα. Το αν μπορεί να ξαναγίνει, όμως, ηγεμονική δύναμη είναι κάτι που θα το δείξει το μέλλον. Ο αείμνηστος Νίκος Κακουνάκης, πάντως, συνήθιζε να λέει ότι «για να εξαλειφθεί εντελώς το ΠΑΣΟΚ πρέπει να περάσουν δυο δικτατορίες και τρεις-τέσσερις κυβερνήσεις της Δεξιάς».

Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή ημέρα προσφέρεται για μια αναδρομή στο παρελθόν. Με την Πάτρα φυσικά και την Αχαΐα να έχουν την τιμητική τους.

Το ρεπορτάζ της «Πελοποννήσου»: «Εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία»

Η εφημερίδα «Πελοπόννησος» κατέγραψε με αρκετές λεπτομέρειες στο φύλλο της 4ης Σεπτεμβρίου 1974 τα της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ. Ιδού και το αναλυτικό ρεπορτάζ:

«Εις συνέντευξιν Τύπου που έδωσε ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε την ίδρυσην ενός πανελληνίου σοσιαλιστικού κινήματος με βασικόν σκοπόν την συνταγματικήν κατοχύρωσιν του δικαιώματος αμύνης κάθε πολίτου. Εις το πρόγραμμα του κινήματος περιλαμβάνεται επίσης η εξασφάλισις της οικονομικής και κοινωνικής ισότητας των δύο φύλων και της ενεργητικής συμμετοχής όλων των πολιτών σε μία πολιτική ζωή με γνήσιες δημοκρατικές διαδικασίες. Παράλληλα προβλέπεται η αποδέσμευσις του συνδικαλισμού και η κατοχύρωσίς του σαν ελευθέρου και αυτονόμου εργατικού κινήματος.

Οπως είπεν ο κ. Παπανδρέου το πανελλήνιον σοσιαλιστικόν κίνημα θα επιδιώξει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και την ακύρωση των διεθνών οικονομικών συμβάσεων και συμφωνιών που είναι σε βάρος της Ελλάδος. Εξ άλλου θα επιδιώξει τον οριστικό διαχωρισμό της εκκλησίας από το κράτος και την κοινωνικοποίηση της μοναστηριακής περιουσίας.

Σχετικά με την οικονομική πολιτική ο κ. Παπανδρέου είπεν ότι στόχος του είναι η κοινωνικοποίηση του χρηματοδοτικού συστήματος στο σύνολό του, καθώς και των βασικών μονάδων παραγωγής και του μεγάλου εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου.

Θα επιδιωχθεί, είπεν ακόμη, ο περιφερειακός αποκεντρωμένος κοινωνικός προγραμματισμός της οικονομίας, η διοικητική αποκέντρωσις και το προοδευτικό κλείσιμο του ανοίγματος στα εισοδήματα. Στον τομέα της υγείας, το κίνημα θα εργασθή για την δωρεάν περίθαλψη και για την κατάργηση των ιδιωτικών κλινικών και όλων των σχετικών προνομίων.

Εις τον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, ετάχθη υπέρ της αποχωρήσεως της Ελλάδας και από το στρατιωτικό και από το πολιτικό τμήμα του ΝΑΤΟ και υπέρ της ακυρώσεως όλων των διμερών συμφωνιών που, όπως ετόνισε χαρακτηριστικά, έχουν επιτρέψει εις το αμερικάνικον Πεντάγωνο να μετατρέψει την Ελλάδα σε ορμητήριο για την προώθηση της επεκτατικής του πολιτικής.

Η Ελλάδα, προσέθεσε, πρέπει να ακολουθεί δυναμική ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, με στόχους την εγγύηση της εδαφικής ακεραιότητας, την κατοχύρωση της αδέσμευτης λαϊκής κυριαρχίας και την καλύτερη δυνατή πραγμάτωση των επιδιώξεων του ελληνικού λαού, σαν χώρα που είναι ταυτόχρονα στην Ευρώπη, στα Βαλκάνια και στην Μεσόγειον».

«Δικές μας» οι 28 υπογραφές!

Οπως αναφέρει και ο εκδότης της εφημερίδας «Πελοπόννησος» Θεόδωρος Λουλούδης στο βιβλίο του «ΠΑΣΟΚ Αχαΐας: Μια διαδρομή 40 ετών – 1974-2014» είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που μια πόλη ή ένας περιφερειακός νομός, τροφοδοτεί σε τόσο μεγάλο βαθμό την ιδρυτική πράξη ενός πολιτικού κόμματος που σφραγίζει την πολιτική ζωή της χώρας.

«Πρόκειται για τη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη, που αποτέλεσε την εναρκτήρια πράξη του ΠΑΣΟΚ. Διαβάζοντας σήμερα τους 151, όλες και όλους, γυναίκες και άντρες, που την υπογράφουν, η αίσθηση που απομένει είναι τοπική! Στους 151, οι 28, δηλαδή ποσοστό γύρω στο 18%, είναι Πατρινοί και Αχαιοί, έτσι ώστε δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, η παρουσία της Πάτρας υπήρξε καταλυτική και φυσικά αυτό το γεγονός ερμηνεύει σε μεγάλο βαθμό όλη τη μετέπειτα εξέλιξη, καθώς και το ότι Πάτρα και η Αχαΐα υπήρξαν όλα τα προηγούμενα χρόνια ένα προπύργιο του ΠΑΣΟΚ».

Το βιβλίο μάς υπενθυμίζει όλα τα ονόματα που βρίσκονται κάτω από τη διακήρυξη και τα οποία συνδέονται με την περιοχή μας. Ο λόγος για τους Γ. Κατσιφάρα, Μ. Βγενόπουλο. Μ. Κουτσόγιωργα, Α. Λιβάνη, Γ. Κουτσοχέρα. Π. Βουρνά, Γ. Μάζη, Θ. Τσιμπούκη. Α. Μαρασλή. Γ. Κούκο, Αλ. Παππά, Κ. Τζούβαλη, Γ. Ασημακόπουλο, Γ. Κωστούρο, Δ. Κόλλια. Αν. Κακουρόπουλο, Γ. Καραζέρη, Ν. Κιζήλο, Δ. Κόη, Γ. Μουστάκη, Σπ. Σόκαρη, Τ. Φούκα, Γ. Τσαφούλια, Σ. Κατραβά, Τ. Κουτσόγιωργα, Θ. Μπαλάση, Κ. Κουμανιώτη και Κατ. Λιβάνη.

Αρκετοί από αυτούς διαδραμάτισαν στη συνέχεια κεντρικούς πολιτικούς ρόλους, άλλοι κράτησαν πιο ιδιωτικούς ρόλους, μερικοί διαφώνησαν κι αποχώρησαν από το ΠΑΣΟΚ, αλλά όλοι τους έχουν περάσει στην ιστορία, καθώς αρκεί και μόνο η παρουσία του ονόματός τους κάτω από την ιστορική διακήρυξη της 3ης Σεπτεμβρίου. Οπως αναφέρει ο εκδότης της «Π»: «Εκ των υστέρων, όλα αποκτούν ένα δικό τους φως. Ωστόσο, αυτό που έχει σημασία είναι οι άνθρωποι και οι ιδέες να τοποθετηθούν στο πλαίσιο κίνηση της εποχής».

 

Ανδρέας Φούρας: «Η προσπάθεια έμεινε στη μέση»

 

«Για όλους εμάς τους παλιότερους η 3η Σεπτεμβρίου είναι πάντοτε μια συγκλονιστική ημέρα και γιατί καθόρισε τη ζωή μας και, κυρίως, επειδή διαμόρφωσε το πλαίσιο για μια συνολική αλλαγής νοοτροπίας για ολόκληρη την Ελλάδα». Αυτό δήλωσε στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» ο πρώην υπουργός Ανδρέας Φούρας, για να συνεχίσει, όμως με αρκετή δόση προβληματισμού: «Δυστυχώς αυτή η προσπάθεια έμεινε στη μέση είτε λόγω λαθών είτε εξαιτίας κακών χειρισμών. Το σίγουρο είναι ονειρευτήκαμε και αγωνιστήκαμε για μια καλύτερη Ελλάδα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι το παν στη ζωή μου. Δεν ξεχνάω ποτέ τις στιγμές που ζήσαμε μαζί. Στην Ελλάδα δεν υπήρξε σπουδαιότερη προσωπικότητα τα τελευταία 50 χρόνια από εκείνη του Ανδρέα Παπανδρέου. Προβληματίζομαι, όμως, για το σήμερα. Δεν υπάρχει πια η ανταπόκριση του κόσμου. Οι περισσότεροι το ξέρουμε, αλλά λίγοι το ομολογούμε…».

Δημήτρης Κατσικόπουλος: «Αλλοι κανόνες στις μέρες μας…»

«Τι μου θυμίζει η 3η Σεπτεμβρίου; Τα όμορφα χρόνια του ΠΑΣΟΚ, την ιδρυτική διακήρυξη, τις γιορτές με τη νεολαία στη Νέα Σμύρνη και στην Πανεπιστημιούπολη με ηγέτη τον Ανδρέα Παπανδρέου», ήταν το σχόλιο του πρώην αχαιού βουλευτή Δημήτρη Κατσικόπουλου. Και πρόσθεσε: «Είχε νόημα τότε η πολιτική. Δυστυχώς σήμερα βλέπουμε σκηνοθετημένες γιορτές, περιχαρακωμένες σε κλουβιά για να δημιουργήσουν την (ψευδ)αίσθηση του κόσμου. Οι κανόνες της πολιτικής είναι άλλοι σήμερα. Τότε υπήρχε σεβασμός στα κόμματα. Σήμερα γενικά το επίπεδο της Βουλής είναι κατώτερο των προσδοκιών. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αναποφάσιστοι είναι πρώτο κόμμα. Με τη φθορά της ΝΔ, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και την τραγωδία στα Τέμπη, το ΠΑΣΟΚ έπρεπε να είναι στο +20%. Επικρατεί μια φαντασίωση ότι βρίσκεται στο 18%. Εγώ πιστεύω ότι είναι στο 12% και με τις αναγωγές στο 13,5%. Κι έρχονται νέα κόμματα που θα κάνουν ζημιά…».

Κατερίνα Σολωμού: «Ανάγκη για ισχυρή δημοκρατική παράταξη»

«Η 3η Σεπτεμβρίου είναι η ημέρα που συμβολίζει αρχές, αξίες και πολιτικές που άλλαξαν την Ελλάδα και σημάδεψαν τη σύγχρονη Ιστορία της. Σήμερα υπάρχει, περισσότερο από ποτέ, ανάγκη για μια ισχυρή δημοκρατική παράταξη που θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, απέναντι στη διαφθορά και την ανικανότητα». Αυτό μας απάντησε η υποψήφια βουλευτής και μέλος Συντονιστικού Πολιτικού Κέντρου του ΠΑΣΟΚ Κατερίνα Σολωμού, στην ερώτηση για το τι σημαίνει για εκείνη η σημερινή επέτειος. «Το ΠΑΣΟΚ ήταν και παραμένει στην πρώτη γραμμή, δίνοντας μάχη για κοινωνική συνοχή, βιώσιμη ανάπτυξη, στήριξη της νέας γενιάς, απαντήσεις στα μεγάλα ζητήματα όπως το δημογραφικό και η ερήμωση της υπαίθρου. Απέναντι στον συντηρητισμό της Νέας Δημοκρατίας και την αδυναμία της Αριστεράς, το ΠΑΣΟΚ ισχυροποιείται καθημερινά κι αποτελεί τη μόνη πραγματική διέξοδο για τη χώρα. Με τις αξίες της 3ης του Σεπτέμβρη, συνεχίζουμε με συνέπεια για μια διακυβέρνηση από τον πολίτη και για τον πολίτη».

Νίκος Μοίραλης: «Η παράταξη σε σταυροδρόμι»

«Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε ο κορυφαίος πολιτικός στην Ευρώπη τα τελευταία 100 χρόνια» σχολίασε ο γραμματέας της ΝΕ του ΠΑΣΟΚ Νίκος Μοίραλης με αφορμή τη σημερινή επέτειο. «Η παράταξη βρίσκεται σήμερα σε ένα σταυροδρόμι και καλείται να αναλάβει τις ιστορικές της ευθύνες, προωθώντας ένα άλλο παραγωγικό μοντέλο και παρουσιάζοντας μια ρεαλιστική κυβερνητική πρόταση απέναντι στην καταστροφική διακυβέρνηση Μητσοτάκη. Στη ΔΕΘ θα παρουσιαστεί ένα πλήρες πρόγραμμα για τις πρώτες 100 ημέρες διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ».

 

Μαρίνος Σκανδάμης: «Το μέγεθος του Ανδρέα»

«Ο Ανδρέας παρήγαγε άφοβα πολιτική. Απέφευγε τις λέξεις “συναίνεση”, “ορθός λόγος”, “ρεαλισμός” ή “μεταρρυθμίσεις”» δήλωσε ο δικηγόρος και πολιτευτής του ΠΑΣΟΚ Μαρίνος Σκανδάμης με αφορμή τη σημερινή επέτειο και πρόσθεσε τα εξής: «Μετασχημάτισε την κοινωνία με ριζοσπαστισμό, πίστη και φαντασία στην εξουσία, αλλάζοντας από τα θεμέλια τους μηχανισμούς και τις δομές που καθήλωναν το λαό, ενώ ταυτόχρονα παρήγαγε μεγάλες προοδευτικές διεθνείς συμμαχίες και πρωτοβουλίες. Ο Ανδρέας, με τεράστια επιστημονική επάρκεια και ιδεολογική συγκρότηση επέλεξε να σταθεί αταλάντευτα δίπλα στους “μη προνομιούχους”, κάνοντας την “αλλαγή” και την ανατροπή τού “κράτους της δεξιάς” κεντρικό στόχο του. Και τον πέτυχε. Γι’ αυτό και η επέτειος της 3ης Σεπτέμβρη έχει νόημα μόνον αν βρούμε και πάλι το ειδικό βάρος των λέξεων και των πολιτικών που αυτές εκφράζουν. Ας παλέψουμε γι’ αυτό».

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News