Μόνο αιφνίδιο δεν είναι το Προεδρικό Διάταγμα για την οριοθέτηση οικισμών

Νέο Π. Δ/γμα του Υ.Π.ΕΝ. με τίτλο: «Καθορισμός κριτηρίων, τρόπου και διαδικασιών οριοθέτησης των οικισμών της Χώρας με πληθυ­σμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, περιλαμβανομένων και των προϋφιστάμενων του 1923, καθώς και καθορισμός χρήσεων γης και γε­νικών όρων και περιορισμών δόμησης» (Φ.Ε.Κ. 194Δ’/15.04.2025)

Σε κάθε  περίπτωση μόνο αιφνίδιο δεν είναι αυτό το Π. Δ/γμα. Θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε ακόμα και αναμενόμενο για πολλούς λόγους!

Από το Ιούλιο του 2019 και συγκεκριμένα με την υπ. αριθμ. 1268/2019 αποφ. του τμήματος Ε’ του Σ.τ.Ε. έγινε σαφές ότι οι πράξης οριοθέτησης οικισμών είναι κανονιστικής φύσεως και ενεργείται με Προεδρικό Διάταγμα. Οπότε λίγο – πολύ από τη στιγμή που το εν λόγω θέμα προέκυψε για συγκεκριμένη περιοχή της Ελλάδας ήταν πραγματικά ζήτημα χρόνου πότε αυτό θα επεκταθεί στο σύνολο της επικράτειας. Αφορμή στάθηκε η εκπόνηση των Τοπικών & Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Τ.Π.Σ./Ε.Π.Σ.). Παρόλο που το αρχικό σχέδιο διατάγματος του Υ.Π.ΕΝ., το οποίο είχε αναρτηθεί και ήταν διαθέσιμο προς όλους στην ιστοσελίδα του Υπουργείου ήδη από το Μάρτιο του 2024, προέβλεπε και ζώνη Γ με διατήρηση των παρεκκλίσεων και στο εκτός του προ 1923 οικισμού, πλέον με τις υπ. αριθμ. 74/2024 και 17/2025 γνωμοδοτήσεις του Σ.τ.Ε. προκύπτει το από 11.04.2025 Π.Δ/γμα.

Το εν λόγω π. Δ/γμα ουσιαστικά δίνει τις κατευθυντήριες οδηγίες και τη μεθοδολογία για την οριοθέτηση των οικισμών στο πλαίσιο σύνταξης των Τ.Π.Σ., των Ε.Π.Σ. και των αυτοτελών Μελετών Οριοθέτησης Οικισμών (Μ.Ο.Ο)

Στο άρθρο 18 γίνεται ιδιαιτέρως σαφές ότι μέχρι την έκδοση του π.δ. οριοθέτησης του κάθε οικισμού που περιλαμβάνεται σε μελέτη Τ.Π.Σ./Ε.Π.Σ./Μ.Ο.Ο, οι διατάξεις του παρόντος δεν εφαρμόζονται ευθέως από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης για την έκδοση οικοδομικών αδειών ή άλλων πράξεων που συνδέονται με την ίδρυση ή έναρξη δραστηριότητας, πλην της περ. 1 της παρ. Δ του άρθρου 14 που είναι άμεσα εφαρμοστέα.

Έως την έκδοση του π.δ. οριοθέτησης εκάστου οικισμού, εξακολουθούν να ισχύουν οι αντίστοιχες για κάθε είδος οικισμού διατάξεις του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΚΒΠΝ, Δ’ 580/27.07.1999), ως και τα κατ’ ιδίαν π.δ. καθορισμού ορίων, όρων και περιορισμών δόμησης, ήτοι:

α) Το από 02.03.1981 π.δ. (άρθρα 102, 103, 104, 105, 106, 107 και 108 του ΚΒΠΝ),

β) το από 24.04.1985 π.δ. (άρθρα 85, 86 και 87 του ΚΒΠΝ),

γ) τα π.δ. καθορισμού ορίων, όρων και περιορισμών δόμησης σε μη χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,

δ) ειδικά διατάγματα που καθορίζουν όρους δόμησης σε οικισμούς ή τμήματα αυτών με εγκεκριμένο σχέδιο.

Άρθρο 7 Διαδικασία οριοθέτησης

Η οριοθέτηση των οικισμών εγκρίνεται με π.δ., το οποίο εκδίδεται κατά τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4759/2020.

Η διαδικασία οριοθέτησης του οικισμού κινείται είτε από τον οικείο Δήμο είτε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο πλαίσιο εκπόνησης Τ.Π.Σ., Ε.Π.Σ. ή και με αυτοτελές π.δ.

Με μέριμνα του οικείου Δήμου ή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που κινεί τη διαδικασία εκπόνησης της μελέτης οριοθέτησης, επιδιώκεται η συμμετοχή των φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή καθώς και όλων των πολιτών, με κάθε πρόσφορο τρόπο.

Άρθρο 5

Β. Τρόπος καθορισμού Ζωνών και ορίου οικισμού

Ο τομέας που περικλείεται από την πολυγωνική γραμμή του προϋφιστάμενου του 1923 τμήματος του οικισμού αποτελεί τη Ζώνη Α του οικισμού.

Ο τομέας του οικισμού που περιλαμβάνει το συνεκτικό τμήμα του οικισμού, που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983, εκτός της Ζώνης Α, αποτελεί τη Ζώνη Β του οικισμού.

Ο τομέας του οικισμού που περιλαμβάνει το διάσπαρτο τμήμα του οικισμού, που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983, εκτός των τυχόν Ζωνών Α ή/και Β, αποτελεί τη Ζώνη Β1 του οικισμού.

 

Στο σημείο αυτό αξίζει να γίνει σαφές ότι ειδικά για τους οικισμούς κάτω των 2000 κάτοικων οι οποίοι περιγράφονται με ακτίνα 800 μ. ότι τα κριτήρια αποκλεισμού είναι σχεδόν τα ίδια από την ισχύ του από 24.4/03.05.1985 π. Δ/γματος (Φ.ΕΚ. 181Δ/1985)

Άρθρο 9 Αρτιότητα

Α. Στη Ζώνη Α του οικισμού καθορίζεται αρτιότητα ως εξής:

1. α) Άρτια θεωρούνται τα οικόπεδα που έχουν ελάχιστο εμβαδόν δύο χιλιάδων (2.000) τ.μ. και ελάχιστο μήκος προσώπου δεκαπέντε (15) μ. σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

β) Κατ’ εξαίρεση, τα οικόπεδα μικρών οικισμών, απομακρυσμένων από αστικά κέντρα, όπως ορεινοί, ημιορεινοί, θεωρούνται άρτια εφόσον έχουν ελάχιστο εμβαδόν πεντακοσίων (500) τ.μ. και πρόσωπο ελάχιστου μήκους δέκα (10) μ. σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο

2. Κατά παρέκκλιση των διατάξεων της προηγουμένης περίπτωσης, θεωρούνται άρτια τα οικόπεδα που έχουν:

α) Κατά τη δημοσίευση του παρόντος: ελάχιστο εμβαδόν δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ. και πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

β) Κατά την 13.03.1981, ημερομηνία δημοσίευσης του από 02.03.1981 π.δ.: ελάχιστο εμβαδόν τριακόσια (300) τ.μ. και πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

γ) Κατά την 25.07.1979, ημερομηνία δημοσίευσης του από 19.07.1979 π.δ. (Δ’401): ελάχιστο εμβαδόν εκατόν πενήντα (150) τ.μ. και πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

δ) Στις ανωτέρω υπο περιπτώσεις. α, β και γ, με το π.δ. οριοθέτησης καθορίζεται και ελάχιστο μήκος προσώπου του οικοπέδου σε κοινόχρηστο χώρο, βάσει της φυσιογνωμίας, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και της μορφής των οικοπέδων του οικισμού, ως και της από μακρού χρόνου διαμορφωμένης κατάστασης, για την εξασφάλιση ακώλυτης πρόσβασης στο ακίνητο.

Β. Στις Ζώνες Β και Β1 του οικισμού καθορίζεται αρτιότητα ως εξής:

 

Άρτια θεωρούνται τα οικόπεδα με εμβαδόν αρτιότητας από τριακόσια (300) τ.μ. έως δύο χιλιάδες (2.000) τ.μ. και πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο ελάχιστου μήκους δέκα (10) μ. Το εμβαδόν αρτιότητας και το πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο εξειδικεύονται με το π.δ. οριοθέτησης του οικισμού, λαμβάνοντας υπόψη εκείνα που θεωρούνται τα πλέον αντιπροσωπευτικά του χαρακτήρα του και του πολεοδομικού ιστού του.

Εντός του ως άνω εύρους αρτιότητας είναι δυνατόν να ορίζονται, κατά περίπτωση, τομείς με διαφορετική αρτιότητα οικοπέδων, προκειμένου να διασφαλισθεί η προστασία του ιδιαίτερου πολεοδομικού χαρακτήρα του εκάστοτε τομέα του οικισμού.

Για οικόπεδα που δημιουργήθηκαν μετά την 04.11.2011, ημερομηνία δημοσίευσης του από 04.11.2011 π.δ. (ΑΑΠ 289), ισχύει πρόσθετη προϋπόθεση ελάχιστου μήκους προσώπου δέκα (10) μ. για εμβαδόν οικοπέδου έως πεντακοσίων (500) τ.μ. και δεκαπέντε (15) μ. για εμβαδόν μεγαλύτερο των πεντακοσίων (500) τ.μ.

Γ. Διατάξεις για όλες τις Ζώνες

1. Οικόπεδα άρτια κατά κανόνα ή κατά παρέκκλιση, που απομειούνται συνεπεία απαλλοτριώσεων ή διάνοιξης διεθνών, εθνικών ή επαρχιακών οδών, θεωρούνται άρτια, εφόσον, μετά την απομείωση, έχουν τουλάχιστον τα μεγέθη της κατά παρέκκλιση αρτιότητας της Ζώνης στην οποία εμπίπτουν και δύναται να εγγραφεί σε αυτά οικοδομή κάλυψης κατ’ ελάχιστον πενήντα (50) τ.μ. και πλευράς τουλάχιστον πέντε (5) μ.
2. Για την αρτιότητα και μόνο των οικοπέδων των Ζωνών Β και Β1 προσμετράται και η έκταση που παραχωρείται από τον ιδιοκτήτη για τη διαπλάτυνση του κοινόχρηστου χώρου στον οποίο έχουν πρόσωπο, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 12 του παρόντος.
3. Οικόπεδα που, μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, δημιουργήθηκαν ή κατατμήθηκαν νομίμως με βάση προϊσχύουσες διατάξεις ή με βάση τα ορισθέντα μεγέθη σε προγενέστερη πράξη οριοθέτησης του οικισμού, θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα κατά κανόνα ή κατά παρέκκλιση, εφόσον έχουν πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

 

Ο Γεώργιος Λ. Παχής είναι Αγρονόμος – Τοπογράφος Μηχανικός, Μηχανικός Γεωπληροφορικής Ε.Μ.Π.

 

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News