Αστυνομική βία: Αναζητήστε τον φταίχτη στην ηγεσία
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ *
Μεγάλωσα στα χρόνια της δικτατορίας. Ο χωροφύλακας ήταν ο «μπαμπούλας», τον οποίο θα έπρεπε να φοβόμαστε, γιατί θα μας έβαζε φυλακή για την παραμικρή αταξία μας. Μεταδικτατορικά ο χωροφύλακας συνέχισε να είναι η σκιά που ακολουθούσε κάθε βήμα μας, παρακολουθούσε τις παρέες που κάναμε, κατέγραφε την εφημερίδα που διαβάζαμε.
Το ’81 αρχίσαμε να ξεθαρρεύουμε. Λίγο η «Αλλαγή», λίγο ο νέος τρόπος επιλογής των αστυνομικών μέσα από πανελλαδικές εξετάσεις, το κλίμα άρχισε να γίνεται καλύτερο. Πάλι όμως, σε περιόδους παλινόρθωσης της δεξιάς, το σκηνικό άλλαζε. Ποιος δεν θυμάται το περίφημο «Εσείς είστε το Κράτος» του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, απευθυνόμενους στους αστυνομικούς; Ωστόσο, τόσο τότε όσο και κατά την περίοδο διακυβέρνησης του Καραμανλή του νεότερου, η αστυνομία φρόντιζε να μην ξεπερνάει κάποιες κόκκινες γραμμές, ενώ το «νέο αίμα» μέσα στο Σώμα είχε μια διαφορετική νοοτροπία. Αυτό δεν σημαίνει ότι απουσίαζαν φαινόμενα σαν τον Κορκονέα, τα οποία προκαλούνταν κυρίως από «ειδικούς φρουρούς», δηλαδή ανθρώπους οι οποίοι δεν είχαν περάσει μέσα από τις σχολές της αστυνομίας και είχαν επιλεγεί με κομματικά κυρίως κριτήρια.
Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ζούμε μία κατάσταση πρωτόγνωρη. Ή καλύτερα, μία κατάσταση παρόμοια με της δικτατορίας. Είναι προφανές ότι οι αστυνομικοί δεν μεταμορφώνονται ως δια μαγείας από ευσυνείδητα όργανα της τάξης σε σαδιστικά τέρατα, τα οποία βγάζουν τα συμπλέγματά τους πάνω στους πολίτες. Πίσω και πάνω από την κάθε κατάσταση υπάρχει η πολιτική εξουσία, η οποία υπαγορεύει τον τρόπο λειτουργίας καθώς και τα όρια αυταρχικότητας της αστυνομίας. Οι αστυνομικοί είναι αυτό που νοηματοδοτεί η λέξη «όργανο». Ένα όργανο δεν λειτουργεί αυτόνομα, αλλά δέχεται εντολές. Η εκάστοτε πολιτική ηγεσία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η αστυνομία θα φέρεται στον πολίτη.
Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η υπερβολική και καταχρηστική βία της αστυνομίας, την οποία βιώνουμε με την κυβέρνηση της ΝΔ, δεν οφείλεται στον υπερβάλλοντα ζήλο των αστυνομικών. Ούτε σε δολοφονικά ένστικτα, τα οποία διαθέτουν. Βεβαίως και υπάρχει διαφορά ανάμεσα σ’ αυτούς που τέλειωσαν τη σχολή και στους άλλους που μάζεψαν από τα κομματικά πεζοδρόμια και τους έδωσαν ανεξέλεγκτη εξουσία.
Ωστόσο, οι συμπεριφορές, ακόμη και των τελευταίων, ρυθμίζονται από συγκεκριμένες εντολές, οι οποίες αντανακλούν την πολιτική βούληση των κυβερνώντων.
Διανύουμε την σκοτεινότερη περίοδο από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Στην εξουσία βρίσκεται ένας αυταρχικός και μισαλλόδοξος πολιτικός σχηματισμός, ο οποίος στηρίζει την ισχύ του σε δυόμισι πυλώνες. Από τη μία επιδοτούμενα ΜΜΕ, τα οποία λειτουργούν ως πλυντήρια εγκεφάλων, παρουσιάζοντας μία μονόπλευρη και υποκειμενική εικόνα της πραγματικότητας. Από την άλλη τα σώματα ασφαλείας, τα οποία σπεύδουν να καταστείλουν με εξαιρετικά βίαιο τρόπο την όποια εκδήλωση αντίδρασης, σπέρνοντας τον φόβο στους πολίτες. Τέλος, ο μισός πυλώνας είναι η Δικαιοσύνη στα ανώτατα κλιμάκια, η οποία δεν προστατεύει ικανοποιητικά τα δικαιώματα των πολιτών έναντι του κράτους. Και είναι μισός γιατί ευτυχώς υπάρχει μία γενιά νέων δικαστών οι οποίοι φαίνεται να τιμούν το λειτούργημά τους.
Δυόμισι πυλώνες ωστόσο δεν είναι αρκετοί. Το ολοκληρωτικό σύστημα που μας κυβερνάει σείεται, δεν ισορροπεί καλά και είναι ευάλωτο. Ποιος θα μπορέσει να του δώσει το τελικό σπρώξιμο ώστε να καταρρεύσει ολοκληρωτικά;
* Ο Γιώργος Νικολάου είναι Καθηγητής, Πρόεδρος του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης & Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
