Ο τελευταίος Βασιλιάς

Χρήστος Παλάσκας

Ο μπόμπιρας, ο πιο πιτσιρικάς απ’ την παρέα και ο πιο μικροκαμωμένος, όταν η μπάλα έφευγε από κάποια βολίδα των μεγαλύτερων, έτρεχε πάντα να την φέρει πίσω, με το ίδιο κέφι, με την ίδια μανία. Κι όταν η μπάλα πέταγε μακριά, πέρα απ’ τα ζαχαροκάλαμα, πέρα απ’ το μικρό ποταμό που διέσχιζε εκείνη την βραζιλιάνικη αλάνα του Minas Gerais εκεί στα τέλη των ’40, ο μικρούλης Edson, έπεφτε στο κατόπι της πάντα πάνω  στον ίδιο φτωχό αγρότη που δούλευε σε κείνο το χωράφι. Η μπάλα είχε χαθεί και ο μικρός μας ρώταγε με αγωνία που βρίσκεται. Η απάντηση ήταν, αμέτρητες φορές πάντα η ίδια. Από κει, από κει πήγε. Στην τοπική ντοπιολαλιά, PE LE, PE LE…….

Σήμερα πέθανε το ποδόσφαιρο. Τουλάχιστον έτσι όπως το μάθαμε και το αντιλαμβανόμαστε με όρους καλλιτεχνίας, ρομαντισμού, ιδιοφυιών συλλήψεων, αρμονίας και ομορφιάς. Με τον Edson Arantes do Nascimento, τελείωσε οριστικά η εποχή της αθωότητος. Ουσιαστικά είχε τελειώσει πολύ καιρό πριν, αλλά το φευγιό του Βασιλιά σφράγισε ερμητικά για πάντα το λυχνάρι του Αλαντίν. Αυτό που θα βλέπουμε από δώ και μπρος θα είναι άλλο σπορ. Θα έχει υπεράνθρωπους, φαινόμενα, εργομετρικά θαύματα, τεχνητή νοημοσύνη , τελειότητα. Δεν θα έχει όμως μαγεία. Δεν θα έχει παραμύθι. Δεν θα έχει Τζίνι.

Δεν θα αναλωθούμε εδώ στο να καταλήξουμε ποιός ήταν μεγαλύτερος. Πελέ ή Μαραντόνα, αυτοί οι δύο διεκδικούν φαντάζομαι αυτό το σκήπτρο, παρότι εγώ προσωπικά ήμουν ερωτευμένος με τον Cruyff, δεν νομίζω άλλωστε να έχει νόημα τέτοια σύγκριση, αφ’ ής στιγμής μιλάμε για ιδιοφυίες. Αλλο το ποδόσφαιρο του ’60 άλλο του ’80 και άλλο σήμερα. Θα χρησιμοποιήσουμε την κοινωνιολογία, την ανθρωπολογία, την γεωπολιτική και κάμποσες άλλες επιστήμες για να κατανοήσουμε τέτοια φαινόμενα, για να αντιληφθούμε την «εξωγήινη» διάσταση κάποιων αγωγών μεταξύ ορατών τε και αοράτων. Ο καθένας από τους παραπάνω προσέθεσε και προσέδωσε στο σπορ την κατάλληλη δόση «εμπλουτισμένου ουρανίου» ώστε να καταστεί μοναδικός και ανγνωρίσιμος. Ο Diego περνούσε πάνω απ’ το Grand Canyon σ’ ένα τεντωμένο σχοινί με όλους τους δυνατούς τρόπους, τρέχοντας, πηδώντας ή χορεύοντας. Το «μαύρο διαμάντι» περπατούσε την ίδια διαδρομή, ήρεμα και με λιγότερη φαντασμαγορία ίσως. Απλά, δεν φαινόταν κανένα σχοινί.

Ο Ολλανδός πάλι, με την δαντελένια καιαπείρως ανώτερη στυλιστική διάσταση που είχε στη σχέση του με την μπάλα, με το απαράμμιλλο άγγιγμα, το αόρατο σχεδόν χάδι με το «εξωτερικό» πάνω σε γαζελένιες ταχύτητες, θες η ακρίβεια και η περίτεχνη τηλεμεταφορά του παιχνιδιού του με όλα τα σχήματα της γεωμετρίας, για μένα ήταν η επιτομή του στυλ και της ποδοσφαιρικής καλλιτεχνίας.

Ο αντικομφορμιστής και «επαναστάτης» Αργεντίνος απ’ την άλλη θα μελετάται στον ιστορικό χρόνο σαν αρχηγός θρησκείας. Της πιο φανατικής, της πιο πολυπληθούς ίσως. Θα αποτελεί για την συντριπτική πλειοψηφία των απλοϊκών ανθρώπων μια “Mεγάλη Ιδέα” Η εικόνα του θα προσλάβει σημειολογικά μεγαλύτερο ειδικό βάρος απ’ αυτή του Che Guevara της Diana ή της Marilyn για να πιάσουμε όλο το εύρος στο φασματοσκόπιο των ανθρώπινων αναφορών. Αυτό που έχει σημασία, για μας που λατρέψαμε το ποδόσφαιρο και τους λαϊκούς ήρωες των σπόρ, με φόντο τις κοινωνίες και τις εποχές τους, τα ανθρώπινα ανδραγαθήματα, το γιν και γιανγκ του φωτός και της αβύσσου που ορίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη, ο Diego, ο Θεός της Napoli, της τελευταίας Πόλης – Κράτος της Ιστορίας, θα αποτελεί πάντα μια από τις “ωραιότερες ιστορίες του κόσμου”.    Δεν ξέρω αλλά υποψιάζομαι πως οι Αγγλοι θα έδιναν πίσω τα Fawklands αν μπορούσαν να διαγράψουν απ’ την μνήμη εκείνο τον εφιαλτικό προημιτελικό στο Μεξικό το ’86.

Ο Πελέ όμως, αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί μελετητές και αντικειμενικοί παρατηρητές της ιστορίας του ποδοσφαίρου, υπήρξε ο Πατέρας Παντοκράτωρ, Πανταχού Παρών και τα πάντα Πληρών. Τίποτα δεν θα ήταν όπως εξελίχτηκε χωρίς το πέρασμά του απ’ τα παγκόσμια τεραίν. Δεν θα το ονομάσω, ταλέντο, χάρισμα, ιδιοφυία ή οτιδήποτε προσδίδει στον άνθρωπο όρους «αθανασίας». Φαντάζομαι ότι ένα τέτοιο «plus», θα υπήρχε στον Mozart, στον Michelangelo, στον Da Vinci, στον Πραξιτέλη, στην Κάλλας. Το πέρασμα πάνω απ’ τον Gren και το γκολ στον τελικό του ’58 στην Σουηδία, μόλις στα 17 του, η μαγική προσποίηση του αιώνα στον Mazurkievich, η “τυφλή” πάρε βάλε στον Carlos Alberto, η πτήση πάνω απ’ τον 30 πόντους πιο ψηλό Facchetti, το ατέλειωτο ξύλο από Χιλανούς και Πορτογάλους το ’62, που δεν αντέχανε άλλους εμετούς και τον σακατέψανε, ακόμα και το φιλί στον Banks αποτελούν, highlights του πάγκόσμιου πολιτισμού, αν δεχτούμε πως πολιτισμός είναι πράξεις και έργα των ανθρώπου που εμπνέουν, ενώνουν, συνεγείρουν και εξελίσσουν. Το ίδιο φυσικά ισχύει για το «χέρι του Θεού», η «το σλάλομ προς την αιωνιότητα» του  el pibe d’ oro.

Το παγκόσμιο ποδόσφαιρο, υποκλείνεται απλά διότι του οφείλει τα πάντα. Και ο δικός μας Ολυμπιακός οφείλει στον O Rei το προσωνύμιο «Θρύλος».  Τότε που σε κείνη την Ευρωπαική τουρνέ της μυθικής Santos, σε φιλικά ματς με όλα τα μεγαθήρια του τότε football, η μόνη ήττα που κατέγραψαν οι θεοί της μπαλας σε 19 παιχνίδια ήταν στην κατάμεστη Λεωφόρο εκείνο το απόγευμα της 4ης Ιουλίου του ’61. «Ακόμα σε θυμούνται η Santos και ο Pele» λέει ο ύμνος. Και Κάπως έτσι γεννιούνται οι θρύλοι.

Το ποδόσφαιρο αποχαιρετά τον Βασιλιά του. Και εδώ δεν ισχύει το King is dead, long live the King. Δεν θα υπάρξει άλλος Βασιλιάς. Εγώ αισθάνομαι ότι απόψε, στο πέρασμά του απ’ τα απέραντα λειβάδια της αιωνιότητας, ο μικρός Edson θα βλέπει την όποια ιεραρχία υπάρχει εκεί πάνω, να παραμερίζει με σεβασμό σκύβοντας το κεφάλι, και παραταγμένη να χειροκροτάει και να φωνάζει δείχνοντας προς τον Παράδεισο, και την Αθανασία ….. ΑΠΟ ΚΕΙ, ΑΠΟ ΚΕΙ……PE LE, PE LE.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News