Άννα Καρατζά για την «Πρόβα εαυτού»: «Στην έκθεση αυτή συγκατοικώ με τις κάποιες εκδοχές μου»
Η ζωγράφος Άννα Καρατζά εκθέτει τον εαυτό της — κυριολεκτικά και μεταφορικά — σε μια διαδρομή αυτοπαρατήρησης και συμφιλίωσης με τον χρόνο, στο Πολύεδρο.
Με την ατομική της έκθεση «Πρόβα εαυτού» στο Πολύεδρο, η Άννα Καρατζά επιχειρεί κάτι περισσότερο από μια έκθεση έργων: μια προσωπική αντιπαράθεση με τον χρόνο, τη μνήμη και τις εκδοχές του εαυτού της. Παλιές δουλειές συναντούν καινούριες σε έναν «καθρέφτη» ζωγραφικής όπου τίποτα δεν είναι τυχαίο – από τις 95 αυτοπροσωπογραφίες της εφηβείας της μέχρι τον δανεισμό του τίτλου από το βιβλίο του πατέρα της, Διονύση Καρατζά.
Η ίδια δεν διεκδικεί καμία οριστική αλήθεια, παρά μόνο το δικαίωμα να ψιλαφεί ερωτήματα: ποια ήμουν, ποια είμαι, πώς κοιτάζω – και από ποιο βλέμμα διαπερνιέμαι. Σε αυτή τη συνέντευξη μιλά με ειλικρίνεια για τις παλιές εκδοχές της, για το βλέμμα που αποτυπώνει και το βλέμμα που την διαβάζει, για τη «γύμνια» των έργων και την αδυναμία του «τέλους» σε κάθε δημιουργική διαδρομή. Γιατί η «πρόβα» δεν τελειώνει ποτέ. Και ίσως γι’ αυτό, είναι πιο αληθινή από την παράσταση.
Τι είναι τελικά αυτή η «πρόβα εαυτού»; Ποιος εαυτός δοκιμάζεται και ποιος τον κοιτά;
Πρόβα εαυτού είναι μια διαρκής δοκιμασία σε ρόλους που καλείσαι να αναλάβεις κ μια υπαρξιακή αναζήτηση. Ποιος ειμαι, πού παω κ γιατι; Και φυσικά -οχι για να απαντήσεις αλλά έστω για να ψιλαφήσεις αυτά τα ερωτήματα έχεις ανάγκη τους άλλους. Κοιτάζοντας έξω, βλέπεις μέσα, κοιτάζοντας γύρω σου, βρίσκεις εσένα. Στη συγκεκριμένη «πρόβα εαυτού» δοκιμάζομαι εγώ ως καλλιτέχνης και είμαι πρωτίστως εγώ που με κοιτώ.
Η συνύπαρξη έργων από διαφορετικούς χρόνους μοιάζει με συγκατοίκηση παλιών σου εκδοχών. Υπήρξε κάποια «σύγκρουση»;
Θα σταθώ στο πιο καινούριο έργο που προέκυψε από το πιο παλιό υλικό. Πρόκειται για ένα «αρχειακό» έργο, μια εγκατάσταση 95 αυτοπροσωπογραφιών μου της περασμένης χιλιετιας.
Ανάμεσα σε έναν τεράστιο όγκο σκίτσων που έγιναν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας μου για την Καλων Τεχνών, -δυο χρόνια επίμονης προσπάθειας κι ασκητικής πειθαρχίας- βρήκα και ξεχώρισα τις αυτοπροσωπογραφίες. Τις βρήκα εντυπωσιακά πολλές! Τόσες ωστε να δω ξανά εμένα στα 17-18 χρόνια να κάθομαι ώρες ατελείωτες μπροστά από έναν καθρέφτη και να παλεύω να σχηματίσω το φως στο πρόσωπό μου, να «πιάσω» το χαρακτήρα μου, να μάθω να με ζωγραφίζω. Είδα μια έφηβη με πείσμα κ αφοσίωση να βάζει τον εαυτό της απέναντι κ να προσπαθεί να τα καταφέρει. Σε αυτήν την περίπτωση σαφως δε μιλάμε για σύγκρουση. Αντίθετα το έργο «95 αυτοπροσωπογραφίες» ειναι η αναγνώριση αυτής της 18χρονης εκδοχής μου. Όσο κι αν φαίνεται αυτοαναφορικό, είναι ένα έργο που μιλαει για την προσπάθεια, τη συγκέντρωση, την εσωτερική αναζήτηση και το νεανικό πείσμα.
Πόσο «δόκιμη» νιώθεις σήμερα απέναντι σε εκείνα τα παλαιότερα έργα; Τα αναγνωρίζεις ή σε ξαφνιάζουν;
Εδώ ταιριάζει η συγκατοίκηση των παλιών μου εκδοχών που ανέφερες. Τα ανανωρίζω ένα προς ένα. Με κάποιες εκδοχές μου συγκατοικώ ευχάριστα και με κάποιες κρατω μερικές αποστάσεις. Υπάρχουν και κάποιες περιπτώσεις παλαιότερων έργων που με ξαφνιαζουν πολυ ευχάριστα και θα ήθελα να τα ξαναδω στο τώρα. Διακρίνω εικαστικές λύσεις που θα ταίριαζαν σε νέα προβλήματα.
Ο δανεισμός του τίτλου από το βιβλίο του Διονύση Καρατζά υπήρξε φόρος τιμής, συνομιλία ή ερέθισμα;
Ενώ θαυμάζω την ποίηση του πατέρα μου, θα απέδιδα με έναν άλλο τρόπο φόρο τιμής στο έργο του κι όχι απλώς με το να δανειστώ τον τίτλο. Θα έλεγα συνομιλία. Μεταξύ ποιητικής και εικαστικής γλώσσας υπάρχει μεγάλη αντιστοιχία. Με εκφράζει απόλυτα ο τίτλος και δε θα μπορούσα να βρω καλύτερες λέξεις.
Σε αυτή την έκθεση εκτίθενται τα έργα ή εσύ; Και ποιο είναι τελικά πιο γυμνό;
Εκτίθεται ο εαυτός μου μέσω των έργων μου. Δε ξέρω αν μπορούμε να αποκαλέσουμε «γυμνό» ένα έργο. Το έργο βρίσκεται ανάμεσα στον δημιουργό και τον θεατή. Κι ο ένας κι ο άλλος βλέπει στο έργο αυτό που θέλει ή αυτό που μπορει να δει. Ας πουμε το έργο είναι σαν καθρέφτης. Κοιτάζουν κ οι δυο το ίδιο αντικείμενο αλλα ο καθένας βλέπει κάτι διαφορετικό από την πλευρά του. Προβάλλει τη δική του αλήθεια.
Όταν τελειώνει η «πρόβα», τι αρχίζει;
Καλή ερώτηση! Η πιο σύντομη απάντηση είναι η παράσταση. Στην «πρόβα εαυτού» όμως δεν αρχίζει ποτέ η παράσταση και η ζωή είναι ολόκληρη μια διαρκής πρόβα. Δεύτερη ζωη δεν έχει που λεει κι ο Ελύτης.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
