Γαλαρία και Θεωρεία (μια άλλη ματιά στην «Ιθάκη»)

* Ο Ντίνος Λασκαράτος είναι επίτιμος δικηγόρος.

Γαλαρία και Θεωρεία (μια άλλη ματιά στην «Ιθάκη»)

Σε πολύ σικ κεντρικό και εμβληματικό θέατρο στην Αθήνα, ωραίο δείγμα της εποχής του μεσοπολέμου, της εποχής Αρ Ντεκό που λένε οι Γάλλοι, ή Τσάρλεστον που λένε οι Αμερικάνοι, παίχτηκε πριν από κάποιες μέρες με μεγάλη επιτυχία και κοσμοσυρροή, σε μία και μοναδική παράσταση, ένα μονόπρακτο έργο με τον τίτλο «Ιθάκη». Πρόκειται για ένα «documentary drama», όπως χαρακτηρίζουν τα έργα αυτά οι επαγγελματίες του είδους, δηλαδή ένα έργο που είναι μεν καλλιτέχνημα, αλλά βασίζεται σε πραγματικά περιστατικά. Το σημαντικό στην περίπτωσή μας είναι ότι ο πρωταγωνιστής του έργου τα έζησε τα γεγονότα που αναπαριστά, και μάλιστα συνετέλεσε σε αυτά. Τον πρωταγωνιστή με την ωραία σκηνική παρουσία πλαισίωναν στην παράσταση τέσσερις εισηγητές. «Πανελίστες» τους λένε τώρα. Ποιο ήταν το συμπέρασμα του έργου; Οτι ο πρωταγωνιστής θέλει να συμβάλει ξανά στον «ρουν των γεγονότων», όπως έλεγε και η αξέχαστη Αντιγόνη Κουκούλη στον «Θόδωρο και το δίκαννο».

Αρα ποιος ξέρει; Μπορεί στο μέλλον να δούμε και το σίκουελ «Ιθάκη 2». Στις μεγάλες πρεμιέρες γίνεται πάντα ντόρος γύρω από την παράσταση, καμμιά φορά ίσως και περισσότερος από την παράσταση την ίδια. Ποιοι εμφανίστηκαν, ποιοι δεν εμφανίστηκαν, γιατί δεν εμφανίστηκαν, τι φορούσαν, πού κάθισαν, ποιος τους έβαλε να καθίσουν και διάφορα άλλα άκρως ενδιαφέροντα για τον κόσμο και τα προβλήματά του. Οι παραγωγοί είχαν φροντίσει πολύ επαγγελματικά να δημιουργήσουν καλό «κλίμα» πολύ πριν την παράσταση, αλλά οφείλουμε να πούμε ότι η επιτυχία του έργου οφείλεται στον πρωταγωνιστή.

Τα σημεία που κάθισαν διάφοροι VIPs και συζητήθηκε, μου έφερε στον νου ανάκατα πράγματα. Ετσι ανάκατα θα σας τα πω και εγώ. Αν π.χ. η παράσταση της «Ιθάκης» δινόταν στο θέατρο της «Σκάλας» του Μιλάνου, (λέμε τώρα), τότε χωροταξικά, το σημείο που βρίσκονται τα καθίσματα που κάθισαν στο κέντρο του εσωτερικού εξώστη του αθηναϊκού θεάτρου κάποια προβεβλημένα πρόσωπα, θα αντιστοιχούσαν στο σημείο των καθισμάτων του… βασιλικού θεωρείου του μιλανέζικου θεάτρου (!).

Το μεγαλόπρεπο αυτό θεωρείο βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τη σκηνή, στην κορυφή του «θεατρικού πετάλου», λειτουργεί αντιστικτικά με τη σκηνή, το δάπεδό του είναι στο ύψος του δαπέδου του πρώτου ορόφου των θεωρείων, αλλά η οροφή του είναι στο ύψος της οροφής του δευτέρου ορόφου, κυριαρχώντας στον χώρο. Αυτή η ιστορία πάλι με τα θεωρεία έχει πολύ ενδιαφέρον. Το Δημοτικό Θέατρο «Απόλλων» (1872), το στολίδι αυτό της Πάτρας, χτίστηκε όπως και η «Σκάλα» του Μιλάνου, (1778), με το σύστημα των ιδιόκτητων θεωρείων. Δηλαδή μαζεύονταν κάποιοι (πολύ) πλούσιοι άνθρωποι, και έβαζαν λεφτά με τα οποία χτιζόταν το θέατρο. Σε αντάλλαγμα οι άνθρωποι αυτοί έπαιρναν ένα θεωρείο, απολύτως ιδιόκτητο με δική του πόρτα. Οι θεωρειούχοι, όσο υπήρχε ο θεσμός, εξέλεγαν διοικούσα επιτροπή του θεάτρου, και η επιτροπή τρία μέλη, ένα των οποίων έπρεπε να είναι παρόν σε κάθε παράσταση, υπεύθυνο για την τάξη, και (στα Επτάνησα τουλάχιστον), μόνο αρμόδιο να καλέσει την Αστυνομία. Αντίποδας των θεωρειούχων ήταν η γαλαρία και το κοινό της. Καλλιτεχνικά όμως στη «Σκάλα», το κοινό της γαλαρίας ήταν και είναι κυρίαρχο έναντι του κοινού της πλατείας και των θεωρείων.

Στη «Σκάλα» η γαλαρία λέγεται Loggione και το κοινό της loggionisti. Οι θεατές αυτοί γνωρίζουν την όπερα σε βάθος και σχεδόν ανεβάζουν και κατεβάζουν παραστάσεις ή συντελεστές, όντας και πολύ εκδηλωτικοί. Ευτυχώς στην «Ιθάκη» κανένας από τους θεατές δεν φάνηκε να θίγεται ούτε από το πού κάθισε, ούτε από κριτικές που ελέχθησαν από σκηνής. Ενας πάλι, πολύ γνωστός στον χώρο του πρωταγωνιστή, ιδανικός σε ρόλο loggionista, όταν ρωτήθηκε γιατί δεν πήγε να παρακολουθήσει την «Ιθάκη», υπαινισσόμενος ότι θα τον έβαζαν στα ψηλά, απάντησε με ξερό χιούμορ ότι έχει ένα προβληματάκι με την υψοφοβία.

* Ο Ντίνος Λασκαράτος είναι επίτιμος δικηγόρος.

Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη

Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.

Viber: +306909196125