Η Πάτρα δεν αξιοποιεί τον «θησαυρό» του Καραγκιόζη

Παναγιώτης Ρηγόπουλος

Ο καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου Γιάγκος Ανδρέαδης, γνώριμος στην Πάτρα από την επιμέλεια παλαιότερων εκθέσεων Θεάτρου Σκιών, έγραψε ένα βιβλίο –παρακαταθήκη για τον Καραγκιόζη, που αποτελεί φόρο τιµής στους δημιουργούς του, που παρά την φτώχια και τα βάσανα κατάφεραν να γεννήσουν το γέλιο µέσα από το δάκρυ και να µετουσιώσουν σε λαϊκή και υψηλή τέχνη, ένα πλούτο ψυχής.
Ανάμεσα στα άλλα, παρουσιάζονται έργα δώδεκα μαστόρων του Καραγκιόζη, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν τα ονόματα δύο πατρινών δημιουργών: Του Μίμη Ασπιώτη και του Κώστα Μακρή.

Ο Γιάγκος Ανδρεάδης, μίλησε στην «ΠτΚ» για τον θησαυρό του Καραγκιόζη, που ακόμα η Πάτρα, δεν έχει εκμεταλλευτεί, όπως θα έπρεπε…

Κύριε καθηγητά, κατά πόσο έχει αξιοποιηθεί από το ελληνικό κράτος, το Θέατρο Σκιών;
Είναι θέμα του κράτους και της αυτοδιοίκησης να πιστέψουν ότι έχουν έναν θησαυρό στα χέρια τους και να ενθαρρύνουν ερευνητικές, καλλιτεχνικές, δημιουργικές πρωτοβουλίες και μάλιστα περιοδικές και όχι αποσπασματικές.
Αυτό το «χρυσό» κεφάλαιο που λέγεται Θέατρο Σκιών, στην Ελλάδα δεν το έχουμε αξιοποιήσει. Διότι τον Καραγκιόζη που τον ετίμησαν ο Σικελιανός, ο Χατζιδάκις, η Ραλλού Μάνου, ο Κουν, ο Εγγονόπουλος, το Κράτος δεν τον έχει εκτιμήσει όπως επιβάλλεται. Θα σας αναφέρω δύο παραδείγματα: Το 1982, ο Γιάνναρος φιλοξενήθηκε στο Ανάκτορο τη Μαριονέτας στις Βρυξέλες, ενώ η Σουηδία, έχει Εθνικό Θέατρο Μαριονέτας! Εδώ στην Ελλάδα, τι έχουμε;

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Η Πάτρα έχει αντιληφθεί το συγκριτικό πλεονέκτημα που έχει, ως πατρίδα του ελληνικού Καραγκιόζη;
Θα μπορούσε να ήταν ένα «χρυσάφι» για την Πάτρα. Εχει έναν αναξιοποίητο «θησαυρό»! Τουρισμό θα μπορούσε να φέρει ο Καραγκιόζης! Μια μόνιμη σκηνή Καραγκιόζη, θα σήμαινε πολλά για την πόλη. Μα είστε η πόλη, που είχε στην πλατεία Μαρούδα, την μάντρα του Πίνδαρου, που εγώ την πρόλαβα! Αυτό το λαμπρό παρελθόν, ακόμα και ηλεκτρονικά θα μπορούσε να προσελκύσει κόσμο!

Από την Πάτρα ξεκίνησε κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα ο Μίμαρος, που δημιούργησε ένα νέο είδος λαϊκού Θεάτρου Σκιών, σύνθεση περισσότερων στοιχείων: Αρχέγονων μύθων, προθεατρικών δρωμένων και σκηνικών δημιουργιών του ελληνικού χώρου, στοιχείων του Θεάτρου Σκιών που ερχόταν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και –τουλάχιστον έμμεσα– και από άλλα μέρη του κόσμου. Σε αυτά θα προσθέσουμε και στοιχεία από την ιταλική Κομέντια ντελ Αρτε, το καρναβάλι και τη μαριονέτα, και πάνω απ’ όλα μια πρωτότυπη σύνθεση σύμβασης και ρεαλισμού, τολμηρού χιούμορ και συγκίνησης, τελετουργίας και πολιτικής κριτικής.

Και βέβαια μην ξεχνάμε, ότι Καρναβάλι και Καραγκιόζης, είναι συγκοινωνούντα δοχεία! Από το μοτίβο της ανατροπής, που έρχονται τα πάνω κάτω! Αυτά τα δύο στοιχεία μαζί, θα έκαναν έναν πλούτο καταπληκτικό!

«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ»

Ανανεώνεται στις μέρες μας το Θέατρο Σκιών;
Κάθε παράδοση ζώσα, είναι παράδοση που ανανεώνεται συνεχώς, δεν είναι ακίνητη και παγωμένη. Δεν είναι μαυσωλείο δεν είναι μουσείο. Υπάρχουν βασικά στοιχεία του παντοτινού Καραγκιόζη. Ενα χιούμορ που είναι τολμηρό, τόσο που όσοι παριστάνουν τους συντηρητικούς να σοκάρονται. Πρέπει να τολμάει ο Καραγκιόζης να είναι αθυρόστομος, όπως τολμάει ο Αριστοφάνης και σίγουρα τα παιδιά δεν καταστρέφονται από αυτό. Καταστρέφονται από την υποκρισία και τα ψέματα.

Η κοινωνική και πολιτική (όχι κομματική) κριτική στον Καραγκιόζη πρέπει να υπάρχει, με το χιούμορ, την υπερβολή, με τον υπαινιγμό που τον διακρίνει. Αυτά πρέπει να κρατηθούν, όπως επίσης η υποκριτική και η εικαστική ποιότητα. Είναι πού παρήγορο, ότι υπάρχουν πολλοί νέοι καραγκιοζοπαίκτες, ακόμα και 15χρονοι. Αυτοί οι άνθρωποι φέρνουν τα προβλήματά τους, το χιούμορ τους, το στυλ τους, που ποτέ δεν μένουν ακίνητα από γενιά σε γενιά. Είναι λοιπόν αυτό, ήδη μία πρώτη εξέλιξη.

«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ… ΚΑΡΤΟΥΝ Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ»

Θα έπρεπε να υπάρχει εισαγωγή της τέχνης του Καραγκιόζη στις Δραματικές Σχολές;
Πόσοι σημερινοί ηθοποιοί είναι ικανοί, να επαναλάβουν το κατόρθωμα του καραγκιοζοπαίκτη, αλλάζοντας τις φωνές 10 χαρακτήρων στη διάρκεια του ίδιου έργου; Το έχω δοκιμάσει με ηθοποιούς και σας διαβεβαιώνω, δεν το κάνουν εύκολα.

Να βάλουμε και την πατρινή και την πελοποννησιακή λαρυγγοφωνία, που δίνει ένα ιδιαίτερο τόνο στη φωνή του Καραγκιόζη. Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να διδάσκεται σε δραματικές σχολές! Οχι για τον Καραγκιόζη, αλλά για το θέατρο γενικότερα! Ο Καραγκιόζης είναι πάνω απ’ όλα μάθημα θεάτρου!

Ο Καραγκιόζης μπορεί να παίζεται πίσω από τον μπερντέ και ταυτόχρονα από ηθοποιό μπροστά από τη σκηνή. Το έκανε από παλιά ο περίφημος Μάνθος ο Αθηναίος. Είναι κάτι που σήμερα έχει εξελιχθεί. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει ο Καραγκιόζης να γίνει… καρτούν.»

Σπάνιο υλικό του Πατρινού καλλιτέχνη Κώστα Μακρή, από ζωγραφιές, φιγούρες, μακέτες και έργα, φιλοξενούνται στο βιβλίο «Εγώ ο Καραγκιόζης, 1922-2022. Ταξιδεύοντας έναν αιώνα με το τρένο»

«ΣΕ ΠΟΙΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ;»

«Χωράει» σήμερα ο Καραγκιόζης στην τηλεόραση;

Δεν είμαι κατά της τηλεόρασης, έχω κάνει 36 τηλεοπτικά προγράμματα Καραγκιόζη έως τώρα. Αλλά σε ποια τηλεόραση; Ξέρετε, η ποιότητα του Καραγκιόζη, θέλει και μια αντίστοιχη ποιότητα του μέσου που τον υποδέχεται. Δεν μπορεί να δράσει ερήμην, όταν του λένε «ξεπέταξέ το σε 20 λεπτά και να είναι πιασάρικο. Κάνε ό,τι παλαβό μπορείς, για να τραβήξεις εξωτερικά την προσοχή. Καταλαβαίνετε τι θηλιά βάζουν στον λαιμό του Καραγκιόζη;

Θα έπρεπε να είχε συνδεθεί σε ακαδημαϊκό επίπεδο ο Καραγκιόζης, με κάποιον τρόπο;

Θα έπρεπε να υπάρχει αυτού του ύψους ακαδημαϊκή εκπαίδευση, που να μπορεί να υποδεχθεί και να αξιοποιήσει τον Καραγκιόζη και όχι μόνο ως περιχαρακωμένο και παγωμένο είδος. Αλλά σε διάλογο με το σατυρικό δράμα, με την αρχαία κωμωδία που θα ήταν ένα «χρυσάφι» για τον Αριστοφάνη. Για να μην πάω στις κωμωδίες του Σαίξπηρ ή στις κωμωδίες του ισπανικού «χρυσού αιώνα.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News