Τοπική οικονομία και απόβλητα*

Γιώργος Παππάς

Η ‘σειρά προτεραιότητας’ στη διαχείριση των αποβλήτων έχει ήδη καθοριστεί σε επίπεδο Ε.Ε., χωρίς παρεκκλίσεις! Κρατική – Περιφερειακή διοίκηση και ΟΤΑ υποχρεούνται πρώτα απ όλα σε πρόληψη και μείωση του όγκου και εν συνεχεία σε προετοιμασία μεγάλων ποσοτήτων απορριμμάτων για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση – ανάκτηση (π.χ. ανάκτηση Ενέργειας) και, τέλος, τελική διάθεση υπολείμματος για επεξεργασία και ταφή.

Είναι γνωστή και η βασική οικονομική διάσταση του προβλήματος: Ευρωπαϊκές Οδηγίες διέπονται από το δόγμα ότι ‘ο ρυπαίνων πληρώνει’, δηλαδή ο αρχικός παραγωγός επιβαρύνεται με το κόστος της διαχείρισης των αποβλήτων του, με την έννοια της ‘διευρυμένης ευθύνης’ του παραγωγού. Αυτό τι σημαίνει; Σε επίπεδο Πάτρας, ο δήμος είναι επιφορτισμένος με την αποκομιδή των απορριμμάτων που παράγουν πολίτες και επιχειρήσεις.

Όσο περισσότερα απόβλητα μεταφέρουν τα απορριμματοφόρα, τόσο περισσότερα τέλη πληρώνει στον χώρο εναπόθεσης-ταφής, τα οποία -στη συνέχεια- εισπράττει από τους δημότες. Αν μάλιστα ο χώρος υποδοχής, επεξεργασίας και ταφής των στερεών αποβλήτων είναι εξελιγμένης τεχνολογίας, όπως π.χ. οι Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων, τόσο ακριβότερα πληρώνει ο δήμος τα απορρίμματα που παραδίδει!

Από τον περασμένο Ιανουάριο έχει θεσπιστεί «τέλος ταφής» για ποσότητες αστικών αποβλήτων που διατίθενται Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ). Ήδη ΟΤΑ της Ηλείας και το Αίγιο που εξυπηρετείται από την Τριανταφυλλιά, έχουν επιβαρυνθεί οικονομικά, γεγονός το οποίο μάλιστα έχει διαταράξει τις σχέσεις τους και με το φορέα διαχείρισης. Το ΥΠΕΚΑ παρενέβη «πυροσβεστικά» τον Απρίλιο και προεκλογικά μετέθεσε τις πληρωμές. Ο δήμοι θα πρέπει να περάσουν όμως άμεσα το οικονομικό κόστος στους δημότες, αναλαμβάνοντας και το σχετικό πολιτικό κόστος, έστω και αν αποφασίσουν να το… κληρονομήσουν απευθείας στις νέες Δημοτικές αρχές, μετά τις Αυτοδιοικητικές εκλογές.

Πολύ σύντομα, λοιπόν, οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων μεταξύ των οποίων και ο ΣΥΔΙΣΑ Αχαΐας που θα διαχειρίζεται η μονάδα του Φλόκα, θα είναι υπόχρεοι καταβολής του «τέλους ταφής». Το 2027 το τέλος θα φτάσει σταδιακά στα 55 ευρώ ανά τόνο, από 20 που είναι τώρα.

Είναι σαφές, η Ε.Ε. θα πιέσει τους δήμους να μειώσουν τις παραγόμενες ποσότητες μέσα από την ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση υλικών και συσκευασιών, μια «σύμβαση» η οποία ορίζει και τη μελλοντική χρηματοδότηση των ΟΤΑ, με πόρους Ευρωπαϊκούς, για βιώσιμη ανάπτυξη.

Απώτερος στόχος άλλωστε της σχετικής οδηγίας 2018/851 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι η προώθηση του ‘μοντέλου’ της Κυκλικής Οικονομίας, την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων σε όλα τα στάδια παραγωγής και μετά το τέλος του κύκλου ζωής των προϊόντων.

Αν πετύχουμε έστω ένα μέρος των στόχων για την προώθηση της ‘κυκλικότητας’ στις παραγωγικές διαδικασίες, τα αναμενόμενα κοινωνικά οφέλη θα είναι τεράστια, για τους πολίτες του δήμου μας αλλά και τις επιχειρήσεις:

-Μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου έως 4%,

-εξοικονόμηση 600 δισ. ευρώ για τις επιχειρήσεις (ισοδυναμεί με το 6%-8% του κύκλου εργασιών τους),

– δημιουργία άνω των 2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας και μια

– ρυθμός ανάπτυξης έως και 6%.

Με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ, κάθε χρόνο το ένα τρίτο του παραγόμενου φαγητού, 1,3 δισεκατομμύρια τόνους τροφής, αξίας περίπου 1 τρισεκατομμυρίου, σαπίζει στους κάδους ή να καταστρέφεται σε μεταφοράς ή συγκομιδή. Άρα η μείωση κατά 50% της κατά κεφαλήν παγκόσμιας σπατάλης τροφίμων, μέχρι το 2030 είναι στόχος που πρέπει να επιτευχθεί οπωσδήποτε, για να μπορούν τοπικές κοινωνίες και η πόλη της Πάτρας, να σηκώσουν το οικονομικό κόστος και να μη διαταραχθεί η κοινωνική συνοχή.

*Απόσπασμα Ομιλίας στο ECOFORUM 2023, Τετάρτη 29-9-2023, Πάτρα, ξενοδοχείο «my Way. Συνδιοργανωτές Περιφέρεια, Π.Ε.Δ. Δυτικής Ελλάδας κά.

Ο Γιώργος Παππάς (https://www.vasilisaivalis.gr/candidates/giorgos-pappas/) είναι πρόεδρος του Ο.Ε.Ε. Β.Δ. Πελ/σου και Δυτ. Ελλάδας – Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Πατρών με το συνδυασμό «Πάτρα, Σπουδαία και πάλι!»

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News