Σκιαθάς: Η ποίησή του συνεχίζει να «πετά» εκτός συνόρων

Η κυκλοφορία της ποιητικής του συλλογής «Αρχιτεκτονική της Σιωπής» (εκδ. ΑΩ) μεταφρασμένη στα Ρουμανικά, η συμμετοχή του στο ΔΣ του νεοσύστατου Ελληνικού Ιδρύματος Βιβλίου και Πολιτισμού (ΕΛΙΒΙΠ), αλλά και το επικείμενο 7ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας αποτέλεσαν την αφορμή για τη συζήτησή μας με τον ποιητή Αντώνη Σκιαθά. Ο οποίος  μοιράστηκε με την «Π» και τα προσεχή του σχέδια, τα οποία είναι πολλά και εξαιρετικά ενδιαφέροντα.

-H «Αρχιτεκτονική της Σιωπής» (εκδ. ΑΩ), η ποιητική συλλογή σας που συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2023, μεταφράστηκε στα Ρουμανικά από την Αντζελα Μπράτσου και κυκλοφορεί σε μία εξαιρετικά καλαίσθητη έκδοση (Editura Vinea). Πώς προέκυψε η ευτυχής αυτή συγκυρία και πώς έγινε η επιλογή της εν λόγω συλλογής;

Η «Αρχιτεκτονική της Σιωπής», η οποία ανήκει στην τριλογία: Μνήμη-Χρόνος-Σιωπή και έχει ήδη δημιουργήσει το δικό της κοινό μετά την έκδοσή της στη Ρουμανία, ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει και στα Αλβανικά τις επόμενες μέρες και λίγο αργότερα στα Αραβικά. Η επιλογή της έγινε από τη σημαντική Ελληνίστρια και έγκριτη μεταφράστρια Αντζελα Μπράτσου και μετά την αποδοχή από τον εκδοτικό οίκο Vinea του Βουκουρεστίου που διευθύνει ο ποιητής Νicolae Τzone, εκδόθηκε σε δίγλωσση έκδοση. Το σημαντικό είναι ότι βρίσκει αναγνώστες και στη Ρουμανία και το νέο έτος προγραμματίζονται αντίστοιχες παρουσιάσεις με φίλους της ακαδημαϊκής κοινότητας της Ρουμανίας που θα την παρουσιάσουν τόσο στο Βουκουρέστι όσο και σε άλλες πόλεις.

-Πάντως, μαζί με τα ποιήματα της «Αρχιτεκτονικής της σιωπής» στη ρουμανική έκδοση συναντάμε, επίσης, ποιήματα κι από τα άλλα δύο βιβλία της τριλογίας -«Κατασκοπεία του Χρόνου» και «Αφανείς Μύθοι». Σωστά;

Οι τρεις ποιητικές συλλογές αποτελούν μια ενότητα 101 ποιημάτων που φέρουν τον τίτλο: «Τριλογία» και θα κυκλοφορήσει στα τέλη Σεπτεμβρίου σε νέα έκδοση με την φροντίδα των εκδόσεων ΑΩ του Πέτρου Μιχάλη.

-Είναι σαφώς δύσκολο να αποδοθεί η ποίηση σε μία άλλη γλώσσα, διατηρώντας ακέραια τη δύναμή της. Ποιήματά σας έχουν ήδη μεταφραστεί σε 16 γλώσσες. Με τη μεταφράστρια Αντζελα Μπράτσου πώς συνεργαστήκατε, εν προκειμένω, για το καλύτερο αποτέλεσμα;

Οπως έλεγε και ο Οδυσσέας Ελύτης, μιλάμε κάθε φορά για μεταφορά του κειμένου σε μία άλλη γλώσσα. Μεταφράσεις γίνονται αρκετές. Η πρόσφατη εμπειρία μου από την παρουσία μου στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Ποίησης της Sete στη Γαλλία, όπου τιμήθηκε το έργο μου, μου έδειξε ότι οι Γάλλοι εκδότες μετρούν πολύ την αξιοσύνη του μεταφραστή για να μπορέσουν να δεχθούν να κυκλοφορήσει μια ποιητική συλλογή στη Γαλλία. Στο Φεστιβάλ της Πάτρας έχει προσκληθεί να συμμετέχει και ο εκδότης Bruno Doucey, ο οποίος πρόσφατα κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό του οίκο μια συλλογή με ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου.

Με την Αντζελα Μπράτσου επικοινωνούσαμε πολλούς μήνες. Ηταν μια εξαιρετική συνεργασία, όπως και πριν μερικά χρόνια με τους: Despina L. Chris & Robert L. Chris, που μετέφρασαν την ποιητική μου συλλογή «Ο Μόνος Πιστός Ενοικος» στην Αμερική.

-Ποια η απήχηση της σύγχρονης ελληνικής ποίησης στο εξωτερικό και σε ποιες χώρες, θεωρείτε, είναι μεγαλύτερη;

Η απήχηση της σύγχρονης ελληνικής ποίησης στο εξωτερικό κινείται σε δύο επίπεδα. Το ένα είναι η απήχηση που έχουν τα ποιητικά κείμενα των σημαντικών Ελλήνων ποιητών, Κωνσταντίνου Π. Καβάφη, Γιάννη Ρίτσου, Οδυσσέα Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη και αμέσως μετά, ανάλογα σε ποια γλώσσα μεταφράζονται, έχουν δυναμική τα κείμενα της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, της Κικής Δημουλά, του Τίτου Πατρίκιου κ.ά.

Οι μεταφράσεις σε όλες τις γλώσσες ανά τον κόσμο προσφέρουν την παρουσία της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό.

-Ποιες ενέργειες θα πρέπει/μπορούσαν να γίνουν, ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστή η σύγχρονη λογοτεχνία μιας μικρής χώρας σαν την Ελλάδα;

Οι ενέργειες είναι αρκετές. Εχουν ξεκινήσει με αρκετά δυναμικό τρόπο τα τελευταία χρόνια και δίνουν καρπούς κυρίως συλλογικές εκδόσεις και παρουσιάσεις ποιητών και ποιητριών στις μεγάλες διεθνείς εκθέσεις βιβλίων ανά τον κόσμο, στις οποίες συμμετέχει πλέον το υπουργείο Πολιτισμού. Αλλωστε, ο νέος φορέας που πριν από μερικές μέρες συστάθηκε, δηλαδή το Ελληνικό Ιδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού, το οποίο θα χαράξει τη νέα εθνική πολιτική βιβλίου έχει στο επιχειρησιακό του πρόγραμμα την παρουσία της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό.

-Είστε μέλος του ΔΣ του νέου αυτού φορέα που προαναφέρατε. Ποιες οι προκλήσεις, ποιο το στοίχημα;

Είναι ύψιστη τιμή για μένα η συμμετοχή μου σε αυτόν τον φορέα και η ευθύνη μου ακόμη μεγαλύτερη, καθώς εκπροσωπώ τους συγγραφείς. Ο φορέας αυτός είναι νεοσύστατος και ουσιαστικά γεφυρώνει το κενό που υπήρχε με την κατάργηση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Επίσης, αναλαμβάνει το Χαρτοφυλάκιο του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και των παραρτημάτων του σε Αλεξάνδρεια και το Μουσείο Φιλικής Εταιρείας στην Οδησσό.

Η διασύνδεση του με τις έδρες των ελληνικών σπουδών ανά τον κόσμο και η ανασύσταση της Βιβλιονέτ, είναι από εκείνα που θα απασχολήσουν τις δράσεις του νέου ΔΣ, με λίγα λόγια είναι ένας σημαντικός φορέας που αφορά το βιβλίο και τον ελληνικό πολιτισμό στον διεθνή χώρο.