Αναζητώντας τον εαυτό, ανιχνεύοντας την ευτυχία
Ο Μάριος Ζαφειρόπουλος είναι υπ. διδάκτωρ Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας-Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Πατρών.
Παρότι η ευτυχία συνιστά μία έννοια αρκετά αφηρημένη και συνάμα μία ανθρώπινη εμπειρία βαθύτατη, η οποία δεν μπορεί ίσως να προσδιοριστεί ή να περιγραφεί με έναν ακριβή, αμιγώς επιστημονικό και απόλυτο τρόπο, ο καθένας μπορεί να κατανοήσει και να συναισθανθεί την ουσία των γραμμών του Freud. Αν, όμως, η βίωση της ευτυχίας εξαρτάται πρωτίστως από τη σχέση που αναπτύσσουμε με τον εαυτό μας και εφόσον, ως γνωστόν, η εφηβεία αποτελεί την κρίσιμη περίοδο κατά την οποία ξεκινά η διαδικασία ανακάλυψης του εαυτού, πόσο εύκολο είναι τελικά για τους σύγχρονους εφήβους να κατακτήσουν την ευτυχισμένη ζωή;
Ο Επίκουρος αλλά και οι Στωικοί (μέσα από διαφορετικές διαδρομές) είχαν καταλήξει -πολύ πριν από τον Freud- αφενός μεν στην ιδέα πως η ευτυχία συνιστά τον ύψιστο σκοπό της ανθρώπινης ύπαρξης, αφετέρου δε στη διαπίστωση πως η βαθιά και ουσιαστική σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του είναι καθοριστική για την κατάκτηση της ευδαιμονίας.
Η φιλοσοφία είναι πολύτιμη και αγχολυτική πρωτίστως γιατί μας διδάσκει, πως ο εαυτός μας και ο χρόνος μας είναι τα μόνα αγαθά που μας ανήκουν πραγματικά και πως ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσουμε να διεκδικούμε την ευτυχία μας. Η φιλοσοφία μάς βοηθά να επαναπροσδιορίσουμε τις έννοιες της επιτυχίας και της ευτυχίας, εξηγώντας μας πως η ευτυχία εν τέλει δεν εξαρτάται μόνον από εξωτερικούς παράγοντες.
Συνηθίζουμε να μην τολμάμε να δούμε την αλήθεια μας και ψάχνουμε τρόπους για να ξεγελάσουμε τον εαυτό μας. Αναλωνόμαστε σε διασκεδάσεις εκτονωτικές, τάχα για να ξεχάσουμε τα προβλήματα και τις σκέψεις μας και συνήθως παραδινόμαστε σε επιφανειακές συζητήσεις, που ανακυκλώνουν θέματα επικριτικά προς τους άλλους για να αισθανθούμε καλύτερα οι ίδιοι. Καταλήγουμε να περιτριγυριζόμαστε από πολύ κόσμο, αλλά στο τέλος νιώθουμε ή είμαστε μόνοι. Φοβόμαστε να απομονωθούμε ποιοτικά, δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε και αποφεύγουμε να σκεφτούμε.
Η φιλοσοφία μπορεί να βοηθήσει τους νέους να παρατηρήσουν τον εαυτό τους, να τον γνωρίσουν και να συμφιλιωθούν μαζί του. Να κατανοήσουν τις ανάγκες και τους λόγους που τους ωθούν στην επιτέλεση των ενεργειών τους. Να αντιληφθούν την κοινή πανανθρώπινη ανάγκη για απόλαυση της ηδονής μέσα από την είσπραξη αγάπης και αποδοχής. Μέσω της φιλοσοφίας οι έφηβοι μαθαίνουν να βλέπουν πέρα από το προφανές. Μαθαίνουν σταδιακά να λειτουργούν ενσυνείδητα και ευσυνείδητα, επειδή αρχίζουν να αναγνωρίζουν από πού προκύπτει κάθε φορά η διακαής επιθυμία για χρήματα, δύναμη, εξουσία, προβολή, αποδοχή, καταξίωση και αναγνώριση.
Οι νέοι γίνονται σκεπτόμενοι και διερωτώνται τι ακριβώς κρύβεται πίσω από τις ενέργειες και τις επιδιώξεις τους· είναι άραγε η γνήσια φιλοδοξία του σύγχρονου ανθρώπου για μία καλύτερη ποιότητα ζωής ή μήπως μία (συνήθως ασυνείδητη) προσπάθεια αναζήτησης υποκατάστατων της αγάπης που δεν βιώθηκε, του ερωτικού συναισθήματος που δεν εκπληρώθηκε, του άγχους και της ανασφάλειας που δεν νικήθηκαν;
Το σύστημα πεποιθήσεών μας επηρεάζεται καθοριστικά από τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, διαπαιδαγωγούμαστε και μορφωνόμαστε. Το σύστημα των πεποιθήσεών μας είναι ο φακός μέσα από τον οποίο βλέπουμε και χρωματίζουμε τη ζωή. Η φιλοσοφική ενασχόληση με τον εαυτό μας είναι η μόνη δραστηριότητα ικανή να μας προσφέρει μία πιο ολοκληρωμένη εμπειρία ζωής, μία δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού, κατανόησης και ελέγχου των παθών και των επιθυμιών μας, αλλά και μία δυνατότητα υπέρβασης και απόλαυσης της ευτυχίας.
Η φιλοσοφία συνιστά τον καλύτερο -αν όχι τον μόνο τρόπο- για να μπορέσουν οι έφηβοι να απολαύσουν πραγματικά τη νεότητά τους, κρατώντας μακριά το άγχος που προκαλείται περισσότερο από κοινωνικές συνθήκες, οι οποίες επιβάλλουν την απόκτηση της ταυτότητας μιας υποτιθέμενης επιτυχίας, μιας επιτυχίας που θα ευθυγραμμίζεται ασφαλώς με το πρότυπο και το πρόσταγμα της σύγχρονης ανταγωνιστικής κοινωνίας, αλλά παράλληλα θα επισκιάζει τον αυθορμητισμό, τα όνειρα και την αλήθεια.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
