Ευλογιά αιγοπροβάτων: Γιατί ο εμβολιασμός δεν είναι απλή λύση και γιατί η επιζωοτία επιμένει
Η ευλογιά των αιγοπροβάτων βρίσκεται στο επίκεντρο της αγροτικής επικαιρότητας, καθώς η παρατεταμένη επιζωοτία έχει οδηγήσει σε μαζικές θανατώσεις ζώων και έντονη ανασφάλεια στον κτηνοτροφικό κόσμο. Το αίτημα για εμβολιασμό επανέρχεται δυναμικά, ωστόσο οι επιστημονικές και θεσμικές παράμετροι περιπλέκουν τις αποφάσεις.
Η ευλογιά των αιγοπροβάτων δεν αποτελεί άγνωστη νόσο για τους κτηνοτρόφους της ακριτικής Ελλάδας, ωστόσο η σημερινή επιζωοτία παρουσιάζει πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά σε έκταση και διάρκεια. Όπως επισημαίνει η αναπληρώτρια γενική διευθύντρια Κτηνιατρικής του Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κατερίνα Μαρίνου, η χώρα βιώνει από τον Αύγουστο του 2024 μια κρίση που ξεπερνά κάθε προηγούμενο.
Για δεκαετίες, σε περιοχές όπως ο Έβρος και η Λέσβος, η εμφάνιση της νόσου αντιμετωπιζόταν με ένα αυστηρό και δοκιμασμένο πρωτόκολλο: καθολική θανάτωση του κοπαδιού, υγειονομική ταφή, ζώνες προστασίας και επιτήρησης και εντατικούς ελέγχους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η επιζωοτία περιοριζόταν γεωγραφικά και έληγε σχετικά σύντομα.
Η πρώτη σοβαρή διαφοροποίηση καταγράφηκε το 2014, όταν η ευλογιά εξαπλώθηκε στη Βόρεια Ελλάδα, φτάνοντας έως και την Πιερία και διαρκώντας περίπου έξι μήνες. Το επεισόδιο εκείνο ανέδειξε τη μεγάλη ανθεκτικότητα του ιού και την ικανότητά του να επιβιώνει στο περιβάλλον και να μεταφέρεται μηχανικά. Αντίστοιχες, αλλά πιο περιορισμένες, επιζωοτίες ακολούθησαν στη Λέσβο και στη Φθιώτιδα.
Πρωτοφανής κρίση από το 2024
Η σημερινή κατάσταση, ωστόσο, είναι διαφορετική. Από τις 21 Αυγούστου 2024 έως σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΑΑΤ και της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς, έχουν καταγραφεί 1.911 κρούσματα σε 2.365 εκτροφές, με περισσότερα από 441.000 αιγοπρόβατα να έχουν θανατωθεί. Σε ορισμένες περιοχές, σχεδόν ολόκληρο το ζωικό κεφάλαιο έχει χαθεί, με τους κτηνοτρόφους να αγωνιούν για τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεών τους.
Η έκταση και η διάρκεια της επιζωοτίας, σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί με διαδοχικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχουν φέρει τη διαχείριση της νόσου στο επίκεντρο των αγροτικών κινητοποιήσεων. Όπως τονίζεται, είναι η πρώτη φορά που μια ζωονόσος εντάσσεται τόσο έντονα στη διεκδικητική ατζέντα των παραγωγών.
Το αίτημα για εμβολιασμό και τα ανοιχτά ερωτήματα
Κεντρικό αίτημα των κτηνοτρόφων είναι η άμεση εφαρμογή εμβολιασμού κατά της ευλογιάς, ώστε να σταματήσουν οι μαζικές θανατώσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με την Κατερίνα Μαρίνου, ο εμβολιασμός δεν αποτελεί αυτονόητη λύση. Υπάρχουν κρίσιμα επιστημονικά και πρακτικά ερωτήματα: ποιο εμβόλιο είναι κατάλληλο για τις ελληνικές φυλές, πόσο διαρκεί η ανοσία, πόσες δόσεις απαιτούνται και αν μπορεί να διαχωριστεί εργαστηριακά ο εμβολιασμός από τη φυσική μόλυνση.
Το τελευταίο ζήτημα είναι καθοριστικό, καθώς επηρεάζει άμεσα την ανάκτηση του καθεστώτος απαλλαγής από τη νόσο. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων, χωρίς εμβολιασμό αρκούν έξι μήνες από το τελευταίο κρούσμα για να υποβληθεί αίτημα απαλλαγής. Αντίθετα, μετά από εμβολιαστική εκστρατεία απαιτείται διάστημα τουλάχιστον τριών ετών, χωρίς να υπάρχει σήμερα διαθέσιμη εργαστηριακή μέθοδος που να διαχωρίζει με σαφήνεια τα αντισώματα του εμβολίου από εκείνα της φυσικής νόσησης.
Παράλληλα, ξεκαθαρίζεται ότι ακόμη και αν εφαρμοστεί εμβολιασμός, τα μέτρα εκρίζωσης δεν καταργούνται. Σε κάθε επιβεβαιωμένο κρούσμα θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες θανατώσεις και οι ζώνες προστασίας, όπως ορίζει το ενωσιακό πλαίσιο για νοσήματα κατηγορίας Α.
Ανασύσταση κοπαδιών και περιορισμοί
Όσον αφορά την ανασύσταση του ζωικού κεφαλαίου, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου δεν έχουν εμφανιστεί κρούσματα εδώ και μήνες, το αίτημα των κτηνοτρόφων παραμένει ανεκπλήρωτο. Η ισχύουσα εκτελεστική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απαγορεύει ρητά την ανασύσταση, χωρίς σαφή χρονικό ορίζοντα άρσης, όσο δεν επιτυγχάνεται δραστική μείωση ή μηδενισμός των ενεργών κρουσμάτων.
Καταληκτικά, οι αρμόδιες αρχές υπογραμμίζουν ότι η αυστηρή τήρηση των περιορισμών μετακίνησης, τα μέτρα βιοασφάλειας, οι εντατικοί έλεγχοι και η επιβολή κυρώσεων στους παραβάτες αποτελούν τις βασικές προϋποθέσεις για τον περιορισμό της διασποράς και την προστασία της ελληνικής κτηνοτροφίας από μια νόσο που, όπως τονίζεται, «πρέπει να εκριζωθεί εδώ και τώρα».
Η «Πελοπόννησος» και το pelop.gr σε ανοιχτή γραμμή με τον Πολίτη
Η φωνή σου έχει δύναμη – στείλε παράπονα, καταγγελίες ή ιδέες για τη γειτονιά σου.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
