Financial Times: Ρωσία και Ιράν σε «πυρηνική συνεργασία» – Μυστικά ταξίδια, ισότοπα και τεχνογνωσία με φόντο τα όπλα

Μεγάλη αποκάλυψη από τους Financial Times για την αθέατη πλευρά των σχέσεων Μόσχας-Τεχεράνης: μυστικά ταξίδια Ιρανών επιστημόνων στη Ρωσία, εταιρείες-βιτρίνα και αιτήματα για ραδιενεργά υλικά που εγείρουν φόβους για αναβίωση του πυρηνικού οπλοστασίου της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Financial Times: Ρωσία και Ιράν σε «πυρηνική συνεργασία» – Μυστικά ταξίδια, ισότοπα και τεχνογνωσία με φόντο τα όπλα

Σε σοβαρές αποκαλύψεις προχωρούν οι Financial Times, φέρνοντας στο φως στοιχεία για μια επικίνδυνη και σκιώδη συνεργασία Ρωσίας – Ιράν στον τομέα της πυρηνικής τεχνολογίας, με επίκεντρο μυστικά ταξίδια Ιρανών επιστημόνων στη Μόσχα και στόχο την απόκτηση τεχνογνωσίας και υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή πυρηνικών όπλων.

Όλα ξεκίνησαν, σύμφωνα με την έρευνα της εφημερίδας, από ένα ταξίδι στις 4 Αυγούστου του 2024, κατά το οποίο ο 43χρονος πυρηνικός επιστήμονας Αλί Καλβάντ επισκέφθηκε τη ρωσική πρωτεύουσα, συνοδευόμενος από τέσσερα ακόμη άτομα, όλοι με διπλωματικά διαβατήρια και δηλωμένη ιδιότητα εργαζομένων σε εταιρεία συμβούλων με την επωνυμία DamavandTec. Η εταιρεία φαινομενικά είχε στόχο την επιστημονική επικοινωνία και τεχνολογική μεταφορά, όμως οι FT αποκαλύπτουν πως επρόκειτο για «βιτρίνα» του ιρανικού υπουργείου Άμυνας.

Ανάμεσα στα μέλη της αποστολής, εντοπίζονται στελέχη με δεσμούς με τον οργανισμό SPND – τη μυστική ερευνητική μονάδα του Ιράν, που σύμφωνα με τις ΗΠΑ είναι ο διάδοχος του παλαιού πυρηνικού προγράμματος Amad. Ορισμένοι από αυτούς, μάλιστα, έχουν συνδεθεί με την ιρανική αντικατασκοπεία, ή με εταιρείες υπό κυρώσεις.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη Μόσχα, οι Ιρανοί επισκέφθηκαν ερευνητικά ιδρύματα που παράγουν τεχνολογίες «διπλής χρήσης» – δηλαδή εξαρτήματα που μπορεί να έχουν και στρατιωτικές εφαρμογές. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται οι εταιρείες Tekhnoekspert και Toriy, που σχετίζονται με τον ρωσικό αμυντικό κολοσσό Rostec και φέρονται να συνεργάζονται με το 18ο Επιστημονικό Ινστιτούτο του ρωσικού ΥΠΑΜ, υπό την εποπτεία της GRU.

Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία αφορά επιστολή που φέρεται να έστειλε ο Καλβάντ προς ρωσικό προμηθευτή ισοτόπων, με αίτημα για προμήθεια τριτίου – ενός ραδιενεργού υλικού που χρησιμοποιείται στην ενίσχυση της εκρηκτικότητας πυρηνικών κεφαλών. Το τρίτιο, παρότι έχει και ειρηνικές χρήσεις, θεωρείται κόκκινη σημαία για τις δυτικές υπηρεσίες μη διάδοσης.

Οι Financial Times σημειώνουν ότι η ιρανική αποστολή οργανώθηκε από τη DamavandTec, η οποία φαίνεται να λειτουργεί υπό τον έλεγχο του υπουργείου Άμυνας του Ιράν. Η επικεφαλής της εταιρείας είναι η σύζυγος του Καλβάντ, η οποία επίσης διαχειρίζεται την MKS International, εταιρεία που έχει δεχτεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ για μεταφορά τεχνολογίας πυραύλων.

Οι σχέσεις του Ιράν με τη Ρωσία στον τομέα της πυρηνικής τεχνολογίας δεν είναι καινούργιες, αλλά η συγκεκριμένη αποστολή εγείρει νέες ανησυχίες, καθώς πραγματοποιήθηκε με εντυπωσιακή μυστικότητα και συνδέεται με μια από τις πιο απόρρητες μονάδες του ιρανικού καθεστώτος. Η SPND, όπως αποκαλύπτει το δημοσίευμα, μετά τον θάνατο του ιδρυτή της, Μοχσέν Φαχριζαντέχ, όχι μόνο συνέχισε το έργο του, αλλά ενισχύθηκε θεσμικά, αποκτώντας πλήρη έλεγχο του προϋπολογισμού της και νομική δυνατότητα δημιουργίας θυγατρικών σε πανεπιστήμια και επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους που επικαλούνται οι FT, η FSB δεν θα επέτρεπε τέτοιες επισκέψεις σε ευαίσθητες εγκαταστάσεις χωρίς την έγκρισή της. Επισημαίνεται ότι οι Ιρανοί ενδιαφέρθηκαν όχι μόνο για την τεχνογνωσία αλλά και για την απόκτηση κρίσιμων υλικών, κάτι που αυξάνει τις ενδείξεις για έναν ευρύτερο σχεδιασμό επανεκκίνησης στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος.

Όπως δηλώνει ο ειδικός Pranay Vaddi, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ: «Το SPND είναι ένας οργανισμός που δεν ψάχνει για τεχνολογία… επειδή του αρέσει. Θα τη χρησιμοποιήσει για να φτιάξει πυρηνικά όπλα».

Η αποκάλυψη αυτή έρχεται σε μια χρονική συγκυρία όπου οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή κλιμακώνονται και οι σχέσεις Ρωσίας – Δύσης βρίσκονται σε πλήρη κρίση. Το ενδεχόμενο συνεργασίας δύο κρατών που αμφισβητούν ανοιχτά τη διεθνή τάξη πραγμάτων στον πυρηνικό τομέα, δεν είναι απλώς ανησυχητικό — είναι καμπανάκι για τις γεωπολιτικές ισορροπίες του πλανήτη.