Μάρω Βαμβουνάκη: «Η βασιλεία που με εμπνέει είναι του ουρανού και μέσα μας»

Κρίστυ Κουνινιώτη

Τα έργα της, είτε πρόκειται για μυθιστορήματα είτε άπτονται της ψυχολογίας, μας κρατούν, χρόνια τώρα, την καλύτερη παρέα, αγγίζοντάς μας συγχρόνως βαθιά, αφού γίνονται καθρέφτες του εσώτερου εαυτού μας. Με αφορμή το νέο της βιβλίο «Η νοσταλγία κι εγώ» (εκδ. Αρμός), η αγαπημένη συγγραφέας Μάρω Βαμβουνάκη μιλά από καρδιάς στην «Π».

Στο νέο σας βιβλίο ξεκινάτε με ένα τετ-α-τετ σας με τη νοσταλγία, όπως δηλώνει ο τίτλος. Ωστόσο, τα υπόλοιπα 11 κεφάλαιά του ανοίγουν σαν βεντάλια θίγοντας και άλλα θέματα. Από ποια ανάγκη σας συναντήθηκαν στις σελίδες του;

Η νοσταλγία διαποτίζει κάθε ζωή μας ακόμα και των μικρών παιδιών. Το είδα στο βλέμμα της εγγονής μου από μωρό-μωρό. Πόσο πίσω θυμάται κανείς είναι μυστήριο μέγα!

Οχι, το νέο βιβλίο μου δεν έχει κύριο θέμα τη νοσταλγία. Ο τίτλος του είναι ο τίτλος του πρώτου κεφαλαίου και μου άρεσε. Τα άλλα θέματα αφορούν σε περιστατικά σχέσεων και χαρακτήρων που μου κίνησαν το ενδιαφέρον να τα ψάξω γράφοντας, όπως και σε παλιότερα βιβλία μου αυτού του είδους.

Πώς λειτουργεί η νοσταλγία για εσάς, και πότε γίνεται επικίνδυνη για κάποιον;

Ναι, είναι ένας αόριστος καημός για μια απώλεια, καμία φορά αόριστη κι αυτή. Σε μαγνητίζει να την αναστήσεις. Είναι μυστήριο της ύπαρξης που δίνει ποίηση στη ζωή ακριβώς γιατί είναι μυστήριο, επώδυνο όσο και γλυκό. Νοσηρό γίνεται αν κολλήσεις στα παρελθόντα σου, τα εξιδανικεύσεις υπερβολικά, τα κάνεις έτσι ώστε να υποβαθμίζουν το παρόν σου και, το χειρότερο, τους τωρινούς ανθρώπους σου.

Είναι εντυπωσιακή η επίδραση που έχει στο ανοσοποιητικό, σύμφωνα με τον «Καθρέφτη του νάρκισσου», ο τρόπος που επιλέγει κανείς να ζει, θυσιαζόμενος «για μια εικόνα και μια αυτοεικόνα». Είναι, θεωρείτε μια μάστιγα της εποχής μας, της οποίας αγνοούμε τη δύναμη;

Το μαρτύριο να ζεις για την εικόνα σου προς τους άλλους είναι μια πανάρχαια μεγάλη αμαρτία προς τον εαυτό σου. Αλλά και ο πιο διαδεδομένος τρόπος ζωής, ο κανόνας ανέκαθεν.

Οι ελεύθερες προσωπικότητες που αρνούνται να φροντίζουν τη βιτρίνα τους είναι ελάχιστες ανάμεσά μας, πάντα έτσι συνέβαινε. Πρόκειται για ζόρικο πάθος που ονομάζεται ανθρωπαρέσκεια. Ηδονή και τυραννία μαζί όπως γίνεται σε όλα τα πάθη.

Το πιο παράλογο, περιμένουμε να καταλάβουμε ποιοι είμαστε από τα μάτια των τρίτων που μας κοιτούν με φίλτρο τα δικά τους πάθη και τις ανοησίες τους. Πώς να μην καταντάμε ανασφαλείς, συγχυσμένοι, και κομπλεξικοί; Ο Νάρκισσος σκύβει τόσο πολύ στον καθρέφτη της λίμνης για να κοιταχτεί, που γλιστρά και πνίγεται.

«Αντίθετα απ’ αυτό που λέγεται, εγώ πιστεύω πως κάθε αγάπη περιέχει και οίκτο, συμπόνια» γράφετε. Θα μας πείτε γι’ αυτή σας την άποψη;

Δεν ξέρω πώς διαμορφώθηκε η αντίληψη ότι η συμπόνια, ο οίκτος, το «σε πονώ» αφορούν ευτελείς συνθήκες που πρέπει να κουκουλώνουμε. Εμένα μ’ αρέσει να με λυπούνται όταν υποφέρω. Εχει ίσως υποκρισία και αλαζονεία το να κρύβεις κάποια χάλια σου, τις ήττες σου.

Οποιος αγαπά πρωτίστως νοιάζεται για τα βάσανα του αγαπημένου, τις πληγές, τις αδυναμίες του, το φοβισμένο παιδί μέσα-μέσα του. Εμένα με συγκινούν στον άλλον αυτά, με δένουν περισσότερο μαζί του.

«Γεννήθηκε επιτέλους να τέλειο ολοστρόγγυλο ‘’Οχι” και ένα “Δεν μπορώ” ολόγυμνο σαν άγριο ζώο. Ενα δικαίωμα σαν σημαία» διαβάζουμε στη «Γυναίκα μέσα στην μπανιέρα». Πόσο εύκολα κατορθώσατε, και κατορθώνει κανείς, να διατυπώσει εν πλήρει συνειδήσει αυτό το «υπέροχο όχι»;

Τρομερά δύσκολο! Βουνό! Είμαι το ενοχικό πρωτότοκο παιδί μιας μάλλον αυστηρής και μάλλον ευαίσθητης οικογένειας που ανέλαβε από πολύ μικρό να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των καλών γονιών του. Εκπαιδεύτηκα ασυνείδητα να ευχαριστώ, να μη στενοχωρώ, να συμφωνώ, σπρώχνοντας πίσω πολλά δικά μου θέλω. Δεν έφταιγαν οι άλλοι, εγώ αυτοδεσμευόμουν, κρύβει και ένα ναρκισσισμό «το καλό παιδί», δεν λέω. Αμα ασκηθείς έτσι από χρόνια τρυφερά, εξαπλώνεται σα μόλυνση τούτη η στάση και με άλλους, σε άλλες περιοχές της ζωής, σε άλλους χρόνους.

Εσκασα κάποτε, όπως ήταν αναμενόμενο. Hρθε καιρός που και η ελάχιστη πίεση, η πιο κοινή ή χαζή πίεση, με ενοχλούσε σα βράχος στο στήθος. Δούλεψα με τον εαυτό μου, με άλλους συνάρρωστους, κατάφερα να λέω πιο εύκολα, όχι. Oχι και πολύ εύκολα δηλαδή…

Πώς έχει διαμορφωθεί η σχέση της συγγραφέως και ψυχολόγου με τον αναγνώστη και τον θεραπευόμενο, αντίστοιχα, στην πορεία των χρόνων;

Μα από την αρχή-αρχή μου, αυτά που έγραφα σκάλιζαν για το τι συμβαίνει στον ψυχισμό των ηρώων μου. Τα εξωτερικά συμβάντα ήταν μόνο οι αφορμές. Αργότερα εγκατέλειψα τη συμβολαιογραφία και τα νομικά και σπούδασα τετραετές μεταπτυχιακό ψυχολογίας στη Βρετανία. Με βοήθησε βέβαια η επιστημονική γνώση, αλλά τα περισσότερα για τον άνθρωπο μου τα έμαθε ο Ντοστογιέφσκι και οι μεγάλοι κλασικοί. Εργάσθηκα χρόνια σαν ψυχολόγος και τα γραπτά μου στερεώθηκαν από όσα έμαθα συμπάσχοντας. Ακολούθησε μία σειρά βιβλίων στις εκδόσεις Ψυχογιός που μου άνοιξαν νέες σχέσεις με τους αναγνώστες. Το τελευταίο βιβλίο μου στον Αρμό ανήκει στην ίδια κατηγορία.

Με τον χρόνο που περνά πώς τα πάτε και ποιος ο λόγος που κάποιοι, κυρίως κάποιες, τον τρέμουν;

Δεν είναι το θέμα μου ο χρόνος, είναι ο θάνατος. Ο χρόνος με την έννοια της ηλικίας μ’ αρέσει να προχωρά. Θα έπληττα να κολλήσω σε μια δυο ηλικίες μου. Εχει πάντα εκπλήξεις ο καιρός και αλίμονο αν απαρνηθούμε ή παραμορφώσουμε το κάθε στάδιο που μας χαρίσθηκε για κάποιο σοβαρό λόγο. Καταντάει τερατώδες ή εξευτελιστικό κάτι τέτοιο. Η φύση είναι πάνσοφη και της ανήκουμε θέλουμε δεν θέλουμε. Να την ακολουθούμε ευχαρίστως.

Τι σας φοβίζει, τι σας θυμώνει και τι σας κάνει να χαμογελάτε;

Με φοβίζει η αγωνία και ο σωματικός πόνος. Με θυμώνει η υποκρισία και η ματαιοδοξία, πολύ γελοία υπόθεση. Δεν αξίζει να ζούμε παρά απλά και αληθινά.
Χαμογελώ γενικά πολύ, είναι βασικό αντανακλαστικό μου, αλλά γελώ με την καρδιά μου με τις εγγονές μου, φοβερές! Τόσο αθώες ακόμα κι όταν γίνονται πονηρούλες…

Εκλογές σήμερα. Τι θα επιθυμούσατε να δείτε από αυτές;

Από την πολιτική δεν περιμένω τίποτα! Μόνο ασυνέπειες και δυσάρεστα. Βαριέμαι να κάνω σήμερα κλισέ ευχολόγια για ειρήνη στον κόσμο, δικαιοσύνη κ.λπ. Κάθε είδους εξουσία δεν αγαπάει τον άνθρωπο, τον χρησιμοποιεί. Από νωρίς το ένιωσα έτσι, δεν την πιστεύω. Η βασιλεία που με εμπνέει δεν είναι του κόσμου τούτου, είναι του ουρανού και μέσα μας.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News