Παγκόσμια Ημερα Ψυχικής Υγείας: Αποκαλυπτικές μαρτυρίες πασχόντων στην «Π» – «Η ζωή μου στο Ψυχιατρείο»

Πριν από την πανδημία COVID-19, προβλήματα ψυχικής υγείας παρουσίαζαν περίπου 84 εκατομμύρια κάτοικοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή, 1 στους 6 κατοίκους της. Ηδη το 2019 περισσότεροι από το 7% των κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ενωσης έπασχαν από κατάθλιψη και το 13% αισθάνονταν μοναξιά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Τα ποσοστά αυτά είναι σίγουρο ότι έχουν ήδη αυξηθεί ως αποτέλεσμα της πανδημίας και αναμένεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο λόγω της επίδρασης και άλλων σημαντικών παγκόσμιων ψυχοπιεστικών καταστάσεων, όπως για παράδειγμα η κλιματική αλλαγή, επισημαίνει η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρία, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας.

 

«Ως κεντρικό θέμα για το 2023 έχει προταθεί: ”Η Ψυχική Υγεία ως Παγκόσμιο Ανθρώπινο Δικαίωμα». Ενα θέμα που, για εμάς στον Σύλλογο για την Ψυχική Υγεία ΣΟΨΥ Πάτρας, είναι παράλληλα πρόταγμα, προτεραιότητα και διεκδίκηση για περισσότερη και ουσιαστική πρόσβαση σε ποιοτική φροντίδα και υποστήριξη ψυχικής υγείας. Ενα αναμφισβήτητο δικαίωμα για ψυχική υγεία, που θα αφορά όλους και δεν θα αμφισβητείται. Θα είναι δεδομένο, καθημερινό, καθολικό» μας λέει η πρόεδρος του ΣΟΨΥ Πάτρας, Χριστίνα Μπίκου.

20 ΧΡΟΝΙΑ ΣΟΨΥ

Μάλιστα όπως σημειώνει η ίδια, ο ΣΟΨΥ αυτή τη χρονιά έχει άλλη μια ιδιαίτερη επέτειο. «Συμπληρώνει 20 χρόνια ύπαρξης στα τεκταινόμενα της πόλης μας. 20 χρόνια προσφοράς στους συμπολίτες μας, οι οποίοι αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική διαταραχή. 20 χρόνια προσφοράς και υποστήριξης στους χρόνιους ψυχικά ασθενείς σε μια προσπάθεια να καλύψει τα κενά του δημοσίου τομέα. Οι υπηρεσίες του συλλόγου είναι σε καθημερινή, εβδομαδιαία βάση, δωρεάν, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ».

Ο ΣΤΟΧΟΣ

Μέχρι σήμερα, εκατοντάδες συνάνθρωποί μας έχουν βρει θεραπευτικό καταφύγιο στον ΣΟΨΥ. Ωστόσο οι ανάγκες συνεχώς διευρύνονται γι’ αυτό και ο ΣΟΨΥ βάζει συνεχώς νέους στόχους. «Κάποιοι από τους στόχους μας, τις διεκδικήσεις μας, τα όνειρά μας είναι η δημιουργία και άλλων υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην περιοχή μας που θα μπορούν να προσφέρουν στους συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ενός πρότυπου ξενώνα στέγασης ψυχικά ασθενών χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον αλλά και η λειτουργία κέντρου ημερήσιας φροντίδας ανηλίκων, εφήβων και των φροντιστών αυτών. Οι προτάσεις αυτές έρχονται να καλύψουν τις ελλειμματικές υπηρεσίες και παροχές ψυχικής υγείας στην περιοχή μας. Σε αυτό το πλαίσιο, σίγουρα θα ήταν βοηθητικό και ιδιαίτερα η αξιοποίηση του κληροδοτήματος Καρανικολού. Ενα κληροδότημα που θα μπορούσε με σωστό σχεδιασμό και ορθή διαχείριση να συμβάλει στη βελτίωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην περιοχή μας και στην προσβασιμότητα των συνανθρώπων μας σε αυτές».

Οι «Λόγοι Υγείας» δίνουν βήμα σε δύο μέλη του ΣΟΨΥ Πάτρας που αποκαλύπτουν με συγκλονιστικό τρόπο τα όσα έζησαν σε ψυχιατρεία καθώς και τις ανάγκες που έχει ένας ασθενής.

Εχουμε ανάγκη από ένα απάγκιο

Το μέλος του ΣΟΨΥ Πάτρας Κ.Σ. μας γράφει:

«Κάθε άνθρωπος όποια ασθένεια και να τον βασανίζει, έχει ανάγκη από θαλπωρή, ζεστασιά, αγάπη και ένα απάγκιο για να προστρέξει όταν ταλανίζεται ο ψυχισμός του. Χρειάζεται με κάποιον τρόπο να μάθει να επαναδιαπραγματεύεται τις δυσκολίες του, με απώτερο στόχο πάντοτε την ψυχική του ισορροπία.

Εντούτοις οι ψυχικά ασθενείς είμαστε άνθρωποι που κατά καιρούς υποφέρουμε, νιώθουμε ένταση. Πολλές φορές τα φάρμακα δημιουργούν παρενέργειες και κάνουν τη ζωή δύσκολη στο κοινωνικό σύνολο. Εκεί η βοήθεια έρχεται απ’ έξω. Οι δομές ψυχικής υγείας έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, τα φάρμακα έχουν αλλάξει και κάπως σαν να βοηθούν περισσότερο, ακόμα και ο κόσμος έχει καλύτερη στάση άρδην απέναντι στους νοσούντες.

Διεκδικούμε όπου αυτό είναι δυνατό, προγράμματα επαγγελματικής αποκατάστασης καθώς και κάποιες λίγες θέσεις εργασίας. Ολο και περισσότερο ακουγόμαστε! Στόχος μας είναι η πολιτική ηγεσία να ακούσει τα αιτήματα μας για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και περίθαλψης στις ψυχιατρικές κλινικές. Η προσπάθεια χρειάζεται να έχει κοινή συνιστάμενη, την ανάσχεση της νόσου. Οι ασθενείς πρέπει να προσμένουν με υπομονή τη βελτίωση της κατάστασης, έχοντας ως γνώμονα τη καλή θέληση και των ψυχοσωματική τους δύναμη και αντοχή. Εμείς, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες των ιατρών, λαμβάνοντας την αγωγή κάνουμε ένα μεγάλο βήμα για τη μεταστροφή στη χαρά και στην εναρμόνιση με τις σύγχρονες προκλήσεις. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ας αδράξουμε από τη ζωή μας τις στιγμές που είμαστε ευφρόσυνοι. Η ψυχική υγεία είναι ένα ζήτημα που αφορά όλη την παγκόσμια κοινότητα, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανά τον κόσμο χρήζουν ψυχολογικής και ψυχιατρικής παρέμβασης».

Η ζωή μου στο ψυχιατρείο

Ιδιαίτερα αποκαλυπτική είναι η μαρτυρία της Μ.Α.

«Θα διηγηθώ την ιστορία μου, ώστε να δείξω πως υπάρχει κάτι σάπιο στο βασίλειο της δημοκρατίας. Νοσηλεύτηκα δυο φορές με εισαγγελική παραγγελία σε ψυχιατρείο. Ημουν στο κλειστό, το σιδερόφρακτο, το τριώροφο σε μικτή κλινική. Ημασταν περίπου 20-25 άτομα, είχαν δωμάτια μόνο με γυναίκες και δωμάτια μόνο με άντρες. Το πρόβλημα σε αυτό παρουσιαζόταν όταν έπρεπε να κάνουμε μπάνιο.

Θυμάμαι μας συγκέντρωναν όλους μαζί άνδρες και γυναίκες και μας υποχρέωναν να γδυνόμαστε, τσίτσιδοι! Τα γυμνά σώματά μας ήταν δίπλα -διπλά. Στη συνέχεια, μας τοποθετούσαν 3-3 στις ντουσιέρες, κάτι τούρκικες παλιές. Ενας νοσοκόμος κρατούσε στο δεξί του χέρι ένα λάστιχο με ζεστό νερό και με το αριστερό του ένα σαμπουάν. Μας πετούσε νερό και σαμπουάν και φώναζε ”τριφτείτε καλά”. Οταν έκρινε ότι είχαμε ξεπλυθεί, μας έβγαζε και τους τρεις. Κάτω στο πάτωμα ήταν παλιά λευκά σεντόνια για να μη γλιστράμε.

Αριστερά από την πόρτα με τις ντουσιέρες ήταν η πόρτα που οδηγούσε στην ιματιοθήκη. Εκεί σε μεγάλους πάγκους είχαν σωρούς από ρούχα, όπου κάθε σωρός ήταν ένα μέγεθος. Πετσέτες δεν είχαμε, τα παλιά σεντόνια έκαναν όλοι τη δουλειά. Μετά όλοι με τη σειρά περιμέναμε τη χτένα.

Το τσιγάρο ήταν ο φίλος μου. Είχα πάρει μια μεγάλη τσάντα και την είχα αφήσει στο γραφείο των νοσοκόμων. Συχνά περνούσα και ζητούσα, ένας από εκείνους με αποκαλούσε ζητιάνα για τα ίδια μου τα τσιγάρα.

«Δεν με λυπάστε;» ρώτησα, απάντηση δεν πήρα. Οταν έφευγα μου ευχήθηκε ”στο καλό, να μας ξαναέρθεις” πήρα τη σακούλα με τα τσιγάρα μου και εξαφανίστηκα. Κάπνιζα για έναν μήνα».

ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ

Ευρήματα διακρατικής σχολικής έρευνας δίνουν λεπτομερή εικόνα για την ψυχική υγεία των εφήβων στη χώρα μας, στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
Η διακρατική έρευνα με τίτλο «Ερευνα για τις Συμπεριφορές που Συνδέονται με την Υγεία των Εφήβων» φέρνει στο φως μια εκτεταμένη και ανησυχητική τάση, την επιδείνωση της ψυχικής υγείας των εφήβων -κυρίως των κοριτσιών.

Ειδικότερα στη χώρα μας το 2022 «πολύ καλή» υγεία ανέφεραν ότι έχουν μόνο δύο στους/στις 5 εφήβους (42%) στην Ελλάδα, με το ποσοστό του δείκτη αυτού να είναι σταθερά μειούμενο κατά τη διάρκεια της τελευταίας 15ετίας.

Από την άλλη, σημαντικά υψηλότερο ποσοστό έφηβων αγοριών και κοριτσιών στην Ελλάδα (60%, έναντι 44% του διακρατικού μέσου όρου) αναφέρουν εμμένουσες ψυχολογικές και σωματικές ενοχλήσεις. Ειδικότερα, περισσότεροι από τους μισούς αισθάνονται συχνά νευρικότητα (53%) και ευερεσθητότητα (51%), ένας/μία στους/στις 3 (35%) είναι συχνά «στα κάτω τους» (ενδεικτικό θλίψης) και σε ​​παρόμοια περίπου αναλογία (30%) έχουν δυσκολίες ύπνου.

Πληγές πολυφαρμακία και κατάθλιψη

Εδώ και δεκαπέντε περίπου μήνες τα Kέντρα Yγείας Ερυμάνθειας και Χαλανδρίτσας που διευθύνονται από τους ιατρούς Μαρία Καρδαρά και Γρηγόρη Αλόκριο, αντιστοίχως, συμμετέχουν στην Ολοκληρωμένη Παρέμβαση Ψυχογηριατρικής Υποστήριξης (ΟΠΨΥ) που αφορά άτομα της 3ης ηλικίας που ζουν εκτός των τειχών των μεγάλων αστικών κέντρων στη Δυτική Ελλάδα, στη Θράκη και στις Κυκλάδες. Η παρέμβαση αυτή οργανώνεται από το υπουργείο Υγείας και το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στην Αχαϊα στηρίζεται στη συνέργεια του Ψυχογηριατρικού Ιατρείου της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών (διευθυντής καθηγητής Φίλιππος Γουρζής) με τα παραπάνω Κέντρα Υγείας.

Η καινοτομία της ΟΠΨΥ έχει να κάνει με τη συνδυαστική αξιοποίηση ηλεκτρονικών υπηρεσιών (διαδικτύου, τηλεϊατρικής) και κλασικών υπηρεσιών που βασίζονται στην άμεση επαφή του υγειονομικού προσωπικού με τους ασθενείς. Τα ψυχογηριατρικά ιατρεία συνδράμουν τους υγειονομικούς των Κέντρων Υγείας ασύγχρονα αλλά και σύγχρονα στη διάγνωση και θεραπευτική προσέγγιση ψυχικών-γηριατρικών διαταραχών. Ενα παράδειγμα σύγχρονης συνδρομής είναι η εξέταση ταυτόχρονα μέσω τηλεδιάσκεψης και διά ζώσης του ασθενούς. Δεν είναι λίγες οι φορές που υγειονομικοί του Κέντρου Υγείας Ερυμάνθειας ή Χαλανδρίτσας επισκέφτηκαν κατ’ οίκον ασθενείς με προβλήματα κινητικότητας αλλά και προβλήματα μνήμης και προσανατολισμού και συνδέθηκαν μέσω ηλεκτρονικών μέσων με το Ψυχογηριατρικό Ιατρείο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών για να εξεταστούν οι ασθενείς για τους οποίους υπήρχαν ανοικτά, δύσκολα διαγνωστικά και θεραπευτικά ζητήματα.

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μέχρι σήμερα 159 Αχαιοί περιοχών του Δήμου Ερυμάνθου είναι κοινωνοί των διαγνωστικών, φαρμακολογικών, ψυχοθεραπευτικών αλλά και ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών της ΟΠΨΥ. Είναι αξιοσημείωτο πως συναισθηματικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, και δυσκολίες με τη μνήμη και άλλες νοητικές λειτουργίες εντοπίστηκαν σε 147 (27.3%) και 110 (20.4%), αντιστοίχως, ηλικιωμένους, στους περισσότερους εξ αυτών για πρώτη φορά στα πλαίσια της παρέμβασης. Φυσικά σχεδιάστηκαν και τέθηκαν στη συνέχεια σε εφαρμογή οι κατάλληλες θεραπευτικές στρατηγικές, δίχως να απαιτηθεί τα άτομα αυτά να ταξιδέψουν δεκάδες χιλιόμετρα για να εξεταστούν από ειδικούς σε κάποιο νοσοκομείο της περιοχής μας. Aναδείχθηκε επίσης το πρόβλημα της λήψης πολλών φαρμάκων από τους ηλικιωμένους με 223 (41.4%) ωφελούμενους να λαμβάνουν πάνω από πέντε συνολικά φάρμακα, ενώ 63 (11.7%) συμμετέχοντες αισθάνονται στην καθημερινότητα τους ότι δεν τους λαμβάνουν οι άλλοι υπόψη τους λόγω της ηλικίας τους. Οι θεραπείες επαναξιολογήθηκαν και εξορθολογίστηκαν βάσει των πραγματικών αναγκών της υγείας των ηλικιωμένων, και ζητήματα στιγματιστικών συμπεριφορών συζητήθηκαν με ευαισθησία και διακριτικότητα με τις οικογένειες και τους φροντιστές των ωφελούμενων.

ΕΠΕΚΤΑΣΗ

Λόγω της συμβολής της παρέμβασης στη βελτίωση της φροντίδας της ψυχικής υγείας ωφελούμενων των Κέντρων Υγείας Ερυμάνθειας και Χαλανδρίτσας, η ΟΠΨΥ επεκτάθηκε στις αρχές του καλοκαιριού που μας πέρασε και στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας. Το Κέντρο Υγείας Κατούνας με διευθυντή τον ιατρό κ. Παναγιώτη Σταμάτη και το Κέντρο Υγείας Χαλκιόπουλων που διευθύνεται από τον οδοντίατρο κ. Κωνσταντίνο Μώκο είναι τα δύο νέα κέντρα του δικτύου της ΟΠΨΥ. Ανοίγονται με τον τρόπο αυτό νέοι δρόμοι στη φροντίδα της ψυχικής υγείας των ηλικιωμένων στη Δυτική Ελλάδα και κατ’ επέκταση στην 6η Υγειονομική Περιφέρεια.

*Ο Πάνος Αξελόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News