Πάτρα: Την Πέμπτη παρουσιάζεται το νέο βιβλίο της Ιωάννας Μπουραζοπούλου «Ο δράκος της Πρέσπας ΙΙΙ: Η μνήμη του πάγου»

Κρίστυ Κουνινιώτη

Με το τελευταίο μέρος της τριλογίας της «Ο δράκος της Πρέσπας ΙΙΙ: Η μνήμη του πάγου» (εκδ. Καστανιώτη) να έχει ήδη κυκλοφορήσει, προς τέρψιν του αναγνωστικού κοινού, η Ιωάννα Μπουραζοπούλου θα βρεθεί στην Πάτρα και συγκεκριμένα στο βιβλιοπωλείο Πίξελbooks (Κανακάρη 185) την Πέμπτη 18 Απριλίου (ώρα 20:30). Με αφορμή την εκδήλωση, η βραβευμένη συγγραφέας μάς μιλά για τη γοητεία που της ασκεί η λογοτεχνία του φανταστικού, για τη «γέννηση» και δημιουργία της τριλογίας της, για τους σημερινούς δράκους αλλά και για την αγάπη της για τις αποδράσεις σε… δύο τροχούς.

-Πότε άρχισε να απαιτεί η φαντασία σας να γράψετε στο χαρτί ιστορίες καμωμένες απ’ αυτή;

Ξεκίνησα να γράφω στην εφηβεία μου, αρχικά θεατρικά έργα. Λάτρευα το θέατρο –ακόμη το λατρεύω, ως θεατής, τότε συμμετείχα σε ερασιτεχνικούς θιάσους και μου άρεσε να φαντάζομαι παραστάσεις. Παραστάσεις με ευρηματικές πλοκές, εκκεντρικούς χαρακτήρες και παράξενα, υπερρεαλιστικά, δρώμενα. Η ίδια ατμόσφαιρα επικρατεί και στα βιβλία μου. Υπάρχει πάντα ένα μυστήριο, παράδοξα γεγονότα και φαινόμενα, ιδιόρρυθμοι ερευνητές που προσπαθούν να τα ερμηνεύσουν, μεταμορφώσεις και ανατροπές. Μάλλον ποτέ δεν βγήκα από τις κουίντες του φανταστικού μου θεάτρου και εξακολουθώ να παίζω τους διαλόγους των βιβλίων μου, για να βεβαιωθώ ότι ακούγονται ευχάριστα. Ελπίζω να μην ενοχλώ πολύ τους γείτονες.

-Τι σας γοητεύει στη λογοτεχνία του φανταστικού;

Είναι απόλαυση να στήνεις έναν κόσμο από την αρχή. Δεν υπάρχει τίποτε πιο συναρπαστικό. Περιγράφω πολιτικο-κοινωνικά συστήματα σε κρίση, παρόμοια με τα σύγχρονα, που αποδιοργανώνονται εξαιτίας κάποιου μη αναμενόμενου, μη ρεαλιστικού, φαινομένου ή γεγονότος. Σαν να χτυπά ένας κομήτης φαντασίας τον κόσμο της καθημερινότητας και να τον βγάζει από την τροχιά του. Έτσι όλοι οι αρμοί της κοινωνίας αναδιατάσσονται προσπαθώντας να σταθούν στην καινούργια συνθήκη – η αγορά, η πολιτική, η θρησκεία, οι αντιλήψεις, οι ανθρώπινες σχέσεις. Στην πραγματικότητα για τα ίδια ζητήματα που μας ταλανίζουν σήμερα μιλάμε, αλλά μέσα από ένα πιο ονειρικό και πιο γοητευτικό πρίσμα.

-Ποιες οι συνθήκες στις οποίες γράφετε, τόσο αυτές που έχουν να κάνουν με τη διάθεσή σας όσο και με το περιβάλλον;

Η μόνη προϋπόθεση είναι να μην έχω κάτι άλλο να κάνω την ίδια μέρα. Δύσκολα γράφω μετά το γραφείο ας πούμε, επειδή δουλεύω τα πρωινά. Αυτό σημαίνει ότι δεν γράφω καθημερινές, μόνο σαββατοκύριακα και αργίες. Γι’ αυτό αργώ τόσο πολύ να εκδώσω. Κερδίζω έτσι μεγαλύτερο χρονικό διάστημα παρέα με κάθε βιβλίο, μαθαίνω καλύτερα τους χαρακτήρες, αντιλαμβάνομαι καλύτερα τις σκηνές. Νομίζω αυτή είναι η μόνη προϋπόθεση, όλη η μέρα αφιερωμένη στο γράψιμο, για να μπορέσω να μπω στην ατμόσφαιρα του βιβλίου και να ζήσω την πλοκή. Σκοπός δεν είναι να το τελειώσω γρήγορα, θέλω πρώτα από όλα να το ευχαριστηθώ.

-Πάμε, λοιπόν, στην τριλογία σας, η ενασχόλησή σας με την οποία μετρά πάνω από δέκα χρόνια(!). Γιατί επιλέξατε τις Πρέσπες, ξεκινώντας από την Ελλάδα, τη Β. Μακεδονία για να καταλήξετε στην Αλβανία;

Η Μεγάλη Πρέσπα είναι το ιδανικό σκηνικό για μια τριλογία, επειδή ακριβώς είναι χωρισμένη στα τρία. Δεν έχει δράκο βέβαια, αλλά αυτόν τον πρόσθεσα εγώ. Είναι μια όμορφη λίμνη που μοιραζόμαστε με την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Όταν εμφανίζεται το απόκοσμο τέρας –ο δράκος– κάθε όχθη τον αντιλαμβάνεται διαφορετικά και τον ερμηνεύει διαφορετικά. Αντί να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να τον αντιμετωπίσουν, συναγωνίζονται σε εξωφρενικές θεωρίες και υποσκάπτουν η μία την άλλη. Ο πρώτος τόμος είναι η οπτική της Ελλάδας και ξεκίνησα από την Ελλάδα ακριβώς επειδή μου ήταν πιο οικεία. Ακολούθησαν οι άλλες δύο, αλλά στην πραγματικότητα κάθε τόμος μπορεί να διαβαστεί και αυτόνομα. Έχει τους δικούς του ήρωες, τα δικά του μυστήρια και δίνει τις δικές του λύσεις. Βέβαια αν κανείς διαβάσει και τους τρεις, τότε συμπληρώνεται η εικόνα του δράκου, γιατί οι οπτικές είναι αλληλένδετες.

-Κάθε εμφάνιση του πολυσυζητημένου δράκου συνδέεται με ένα ακραίο κλιματολογικό γεγονός: βροχή και λάσπη, ξηρασία απόλυτη, πάγος με θερμοκρασίες υπό το μηδέν. Γιατί τον συνδέσατε με το κλίμα;

Επειδή είμαστε μέρος ενός οικοσυστήματος που μας επηρεάζει  και το επηρεάζουμε. Απλώς στο βιβλίο η σύνδεση καθίσταται ορατή. Οι αντιλήψεις των κατοίκων για τον δράκο προβάλλονται στο περιβάλλον, έτσι η νότια όχθη πνίγεται στη λάσπη, η ανατολική ερημοποιείται και η δυτική παγώνει. Η εξήγηση που δίνεται στο βιβλίο για αυτήν την τριμερή «προβολή» είναι πολύ πολύπλοκη για να αναλυθεί σε αυτή τη συνέντευξη, στην πραγματικότητα αγγίζει την αλληγορία, πάντως δεν βρισκόμαστε μακριά από τις τολμηρές υποθέσεις της επιστήμης.

-Η διαφορετική οπτική των λαών, που αναδεικνύετε μέσα από την ιστορία σας, τι καταδεικνύει για τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος μας;

Ότι είμαστε προϊόντα του περιβάλλοντός μας και φορείς ιδεολογιών ή προκαταλήψεων που περιορίζουν τη σκέψη μας. Δεν είναι εύκολο να απαλλαγούμε από αυτά τα δεσμά και να αντικρύσουμε τον «άλλον» με καθαρότητα, απαλλαγμένοι από νοοτροπίες και στερεότυπα. Η αλήθεια είναι ένας διαρκής αγώνας αναζήτησής της. Η ελευθερία μια συνειδητή προσπάθεια επιδίωξής της. Είναι πορείες, δεν είναι προορισμοί.

-Κατά τη διαδικασία της συγγραφής, υπήρξε κάτι ή κάποιος από τους τρεις τόμους που σας δυσκόλεψε περισσότερο, και γιατί;

Με δυσκόλεψε η μεγάλη της διάρκεια. Όταν άρχισα να σχεδιάζω την τριλογία ήξερα ότι ξεκινάω ένα ταξίδι που θα κρατήσει δέκα με δώδεκα χρόνια. Ότι το έργο θα αναπτύσσεται μαζί μου και θα αλλάζει μαζί μου. Ότι μετά από δέκα ή δώδεκα χρόνια θα είμαι μια διαφορετική γυναίκα που θα ζει σε μια διαφορετική χώρα, σε έναν διαφορετικό κόσμο. Αποφάσισα να το τολμήσω και να επιτρέψω στην ιστορία να ενσωματώσει όλες τις μεταβολές της ηλικίας και των προβληματισμών μου. Ευτυχώς δεν χρειάστηκε να αλλάξω το φινάλε, πιστεύω στην φιλία των λαών όσο πίστευα κι όταν ξεκινούσα να γράφω για αυτήν.

-Εχοντας ζήσει τόσα χρόνια με τους ήρωές σας, πώς νιώθετε τώρα που έχουν φύγει από τα χέρια σας; Έχετε συνδεθεί περισσότερο με κάποιον εξ αυτών;

Συνδέθηκα με όλους, θετικούς και αρνητικούς ήρωες, επειδή όλοι κουβαλάνε ένα κομμάτι της σκέψης μου, εκφράζουν δικούς μου φόβους και ελπίδες. Συνήθως απασχολούμαι περισσότερο με τους αρνητικούς ήρωες, επειδή είναι απαραίτητο να τους καταλάβω –τους θετικούς δεν χρειάζεται προσπάθεια για να τους αγαπήσω. Έτσι καταλήγουν πιο ισχυροί μερικές φορές στην αφήγηση, πιο καθαρά σμιλεμένοι και εντυπώνονται πιο έντονα στη συνείδηση. Δεν γίνεται από πρόθεση, εκείνο που επιδιώκω είναι να τους κάνω πιστευτούς. Οι θετικοί ήρωες είναι η ωραιότερη συντροφιά, αλλά οι αρνητικοί η μεγαλύτερη πρόκληση.

-Δράκους στην εποχή μας, ποιους θα χαρακτηρίζατε;

Κάθε ασυνείδητο φόβο και κάθε ανομολόγητη προσδοκία ή επιθυμία, που δύσκολα τολμάμε να αγγίξουμε ή να παραδεχτούμε. Το απροκάλυπτο κακό δεν είναι δράκος, έχει άλλα ονόματα και ορίζεται πιο εύκολα. Αμέσως θα σταθούμε απέναντί του και θα το καταδικάσουμε. Η πολιτική χειραγώγηση βασίζεται στον φόβο που δεν εκδηλώνεται, άρα δεν ελέγχεται λογικά, δεν έχει συγκεκριμένη μορφή και ενεργοποιεί αντανακλαστικές άμυνες απέναντι στο άγνωστο. Θέλει προσπάθεια και κουβέντα με την αντίπαλη όχθη, για να καθαρίσεις την ομίχλη των ενστίκτων και να καταλάβεις τι είναι αυτό που σε τρομάζει. Συνήθως πίσω από την ομίχλη θα αντικρίσεις το δικό σου πρόσωπο, να σε φοβερίζει.

-Η μηχανή σας κι εσείς. Πώς θα περιγράφατε αυτή τη μακροχρόνια σχέση;

Λογοτεχνική, θα τολμούσα να πω. Η μοτοσικλέτα συνδέθηκε εξαρχής με την αναχώρηση, τη φυγή -από την επικαιρότητα, από την καθημερινότητα, από την μονοτονία– γιατί λατρεύω τα μεγάλα ταξίδια, να χάνομαι στην Ευρώπη. Σπάνια η μοτοσικλέτα εμφανίζεται στα βιβλία μου, μια φορά από όσο θυμάμαι, αλλά είναι εκείνη που με απομακρύνει από όλα όσα έχω βαρεθεί να αντιμετωπίζω, να ακούω και να αναλύω. Είναι το καλύτερο μέσο απόδρασης, επειδή η εμπειρία οδήγησης είναι έντονα σωματική, νιώθεις τον αέρα να σε χτυπά, ρουφάς τη σκόνη, μουσκεύεις από τη βροχή, παγώνεις στις χιονισμένες βουνοκορφές. Ένα τριήμερο ταξίδι με μηχανή είναι πιο αναζωογονητικό από ότι τρεις βδομάδες με αυτοκίνητο. Καλά, για το αεροπλάνο δεν συζητάω, απλώς αλλάζεις καρέκλα και βγαίνεις Βαρκελώνη. Ταξίδι είναι αυτό;

-Στην εκδήλωση, η Ιωάννα Μπουραζοπούλου θα συνομιλήσει με τον ποιητή Ντίνο Σιώτη.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News