Social media: Πώς επηρεάζουν τη ζωή των παιδιών και των νέων;

Παιδιά - κινητό

Από όσο θυμάμαι μικρό τον εαυτό μου, ανέκαθεν απασχολούσε το θέμα σε τι κόσμο θα γεννηθεί η νέα γενιά; Αυτό δεν άλλαξε και το ερώτημα παραμένει το ίδιο. Τι άλλαξε; Η Ελλάδα πλέον είναι μια πολυπολιτισμική χώρα, βίωσε μια σκληρή δεκαετία και πλέον, με μνημόνια και οικονομικές δυσκολίες, όπου ακόμη μας επηρεάζει όλους, η οικονομική κρίση, ενώ επίσημα κάθε 45 λεπτά, καταγγέλλεται ένα ενδοοικογενειακό περιστατικό βίας, με θύματα γυναίκες. Αυτή η ώσμωση πολιτισμών, η έλλειψη κανόνων και η μη εφαρμογή του νόμου, οδηγεί καθημερινά σε περιστατικά βίας, όπου πρωταγωνιστούν εκτός των άλλων και παιδιά!

Της ΕΛΕΝΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ

Λίγο ο μιμητισμός και οι τάσεις των social media, η ανάγκη των νέων να υπάρχουν μέσω των προφίλ τους και να έχουν χιλιάδες ακόλουθους, αλλά και η πληροφορία ότι οι influencers βγάζουν πολλά λεφτά, οδηγούν τα παιδιά και τους έφηβους, σε συμπεριφορές αδικαιολόγητες. Τις περισσότερες φορές, γίνονται μάρτυρες ή θύτες βίαιων περιστατικών, όπου τις καταγράφουν για να κάνουν stories και να αποκτήσουν κοινό. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις όπου αποδέχονται challenges, υποβάλλοντας τον εαυτό τους σε δοκιμασίες αυτοτραυματισμού ή παράτολμων πράξεων με κίνδυνο τη ζωή τους.

Επίσης, βάναυσο είναι το γεγονός ότι ο καθένας μέσω των κοινωνικών δικτύων ή των σχολιασμών στο διαδίκτυο, έχει την ευκαιρία να χλευάσει και κυρίως να προσβάλει έναν άλλον, χωρίς κανένα κόστος για την πράξη του.

Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος, είναι ένας έγκριτος κοινωνιολόγος, MSc στη Δημόσια Υγεία, Phd και υποψήφιος διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πατρών. Επίσης, είναι αν. προϊστάμενος ΚΕΦΙΑΠ ΠΓΝΠ (Κέντρο Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης). Με την ιδιότητά του ως κοινωνιολόγος και ως καθηγητής που διδάσκει σε νέους, θα μιλήσουμε γι’ αυτή τη νέα γενιά και τα χαρακτηριστικά της σε μια κοινωνία αποξενωμένη όπου φθίνουν και οι αξίες.

-Πώς χαρακτηρίζεις τη νέα γενιά;
Η νέα γενιά ψάχνοντας το στίγμα της στην εποχή μας, είναι ουδέτερη, απόμακρη, ενημερωμένη, αποφασισμένη να αλλάξει τα δεδομένα που την αφορούν.
Προσπαθεί να χωρέσει μέσα σε ένα δύσκολο τοπίο όπου οι θέσεις είναι λίγες και οι δυσκολίες περισσότερες, μέσα σε ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται συνέχεια αρπάζοντας τις ευκαιρίες.

-Γιατί υπάρχει τόση βία στους έφηβους;
Η εφηβική ηλικία χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, ως η εποχή της αναγνώρισης του εαυτού τους και την εξερεύνηση της ζωής. Σήμερα στο κοινωνικό, οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον η βία είναι συχνό φαινόμενο και παρά το γεγονός ότι πάντα υπήρχε, μπορεί να προβληθεί σε live μετάδοση, μπορεί με άνεση να καταγραφεί μέσω ενός τηλεφώνου και να διαμοιραστεί σε πολλαπλές πλατφόρμες.
Η μουσική βιομηχανία, οι influencers, τα μουσικά ρεύματα είναι στοιχεία που τους επηρεάζουν και πολλές φορές τους καθοδηγούν ως «μόδα» να προβούν σε μικρές ή μεγαλύτερες πράξεις βίας.

-Τα social media επηρεάζουν και καθορίζουν τον τρόπο ζωής τους;
Τα social media έχουν τον κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση των συνηθειών, των αξιών και των προτιμήσεων των εφήβων και των νέων. Είναι το κύριο μέσο ενημέρωσής τους, διασκέδασης, εργασίας και συναναστροφής, ενισχύοντας την αποξένωση και τη μείωση των κοινωνικών συναναστροφών τους.
Τα social media και οι διαφορετικές σημερινές και μελλοντικές πλατφόρμες και οι μορφές τους θα ενισχυθούν περισσότερο στο άμεσο μέλλον εάν τα κράτη δεν εφαρμόσουν ελεγκτικούς μηχανισμούς και νομοθετικούς περιορισμούς για να εξασφαλίσουν την προάσπιση των χρηστών τους.

-Γιατί τα παιδιά και οι νέοι δεν σέβονται τους θεσμούς;
Οι νέοι αμφισβητούν και αρνούνται τις παραδοσιακές συμπεριφορές, δεν αποδέχονται ένα θεσμό που δεν προσαρμόζεται στις νέες απαιτήσεις τις εποχής οπότε με ευκολία τις απορρίπτουν και τις αξιολογούν αρνητικά.
Ενα σχολικό περιβάλλον με περιεχόμενο ξεπερασμένο δεν τους είναι ελκυστικό, δεν τους παρέχει κίνητρα και απλά διαδικαστικά συμμετέχουν σε αυτό.
Μια κρατική υπηρεσία που δεν τους αγγίζει με σύγχρονο τρόπο, δεν τους ενημερώνει αποτελεσματικά και απλώς, εκτελεί έναν ελεγκτικό τρόπο με πολύ κακούς χειρισμούς πολύ συχνά πια, καθώς λείπει η εκπαίδευση στα νέα φαινόμενα, μόνο απέχθεια και αδιαφορία τους προκαλεί.
Οι θεσμοί πρέπει να περάσουν το μήνυμα με σύγχρονο τρόπο, να γίνει κατανοητό και αποδεκτό και τότε θα λάβουν τον σεβασμό που τους αναλογεί, εφόσον και εάν τον «κερδίσουν», διαφορετικά το μήνυμα έχει περάσει από τα κοινωνικά δίκτυα που προτρέπουν στην απαξίωση τους.

-Ο οποιοσδήποτε μπορεί να προσβάλει, όποιον θέλει στα social media. Αυτό είναι ανεξέλεγκτο.
Η ευκολία των ηλεκτρονικών μέσων, τα νέα ήθη, η αμεσότητα και η ισχυρή σύνδεσή τους με τον σύγχρονο άνθρωπο είναι ένα εύχρηστο μέσο για να αντιδράσει ο σημερινός άνθρωπος και να «καταγγείλει» ότι δεν του αρέσει.
Οταν η σύγχρονη κοινωνία δεν έχει ικανές δομές ώστε να μπορεί να αντιμετωπίζει τα κοινωνικά φαινόμενα της βίας, της σεξουαλικής παρενόχλησης κ.ά. τότε ο απλός δρόμος είναι η βιντεοσκόπηση, η φωτογράφιση και η έκθεση στο κοινό.
Η νομοθεσία θα πρέπει να βάλει ένα όριο στις δημοσιεύσεις, στα περιεχόμενα που κοινοποιούνται και στην αυθαιρεσία της κοινοποίησης της προσωπικής ζωής. Οι κοινωνίες χρειάζονται όρια, μέσα από κοινωνικές αναλύσεις και άμεσες προσαρμογές όταν συμβαίνουν νέες αλλαγές.