«Ξέφραγο αμπέλι» οι κυρώσεις της ΕΕ: Πώς η Kontron παρέκαμψε τα μπλόκα και διοχέτευσε τεχνολογία στη Ρωσία

Παρά τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την τεχνολογία διπλής χρήσης, η γερμανική εταιρεία Kontron βρέθηκε να εξάγει τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό στη Ρωσία μέσω θυγατρικών, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία του ευρωπαϊκού μηχανισμού επιτήρησης.

«Ξέφραγο αμπέλι» οι κυρώσεις της ΕΕ: Πώς η Kontron παρέκαμψε τα μπλόκα και διοχέτευσε τεχνολογία στη Ρωσία

Ακόμη κι ενώ η Ευρώπη αυστηροποιούσε τις κυρώσεις της απέναντι στη Ρωσία, μια γερμανική εταιρεία τεχνολογίας κατάφερε να διατηρήσει ζωντανή την παροχή κρίσιμου εξοπλισμού τηλεπικοινωνιών στο ρωσικό της παράρτημα. Η αποκάλυψη ήρθε στο φως από το Politico και αφορά την Kontron, η οποία μέσω της σλοβενικής θυγατρικής της διοχέτευσε, μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου 2023, τεχνολογία αξίας άνω των 3,5 εκατ. ευρώ στη ρωσική Iskra Technologies.

Παρότι ο 11ος γύρος κυρώσεων της Ε.Ε. ενεργοποιήθηκε τον Ιούνιο του ίδιου έτους και απαγόρευε ρητά τις εξαγωγές διπλής χρήσης τεχνολογίας, τα φορτία περιείχαν εξοπλισμό όπως το SI3000, προϊόν ικανό να εκτελεί παρακολουθήσεις και παρεμβάσεις σε δίκτυα επικοινωνίας. Η Kontron υποστήριξε ότι πρόκειται για παλαιές παραγγελίες με εγκεκριμένες άδειες από τη σλοβενική κυβέρνηση, ενώ ισχυρίστηκε ότι κάθε νέα αποστολή σταμάτησε αμέσως μετά τον Ιούνιο του 2023.

Ωστόσο, βουλευτές και ειδικοί ασκούν έντονη κριτική. Ο Roderich Kiesewetter, πρώην στέλεχος ασφαλείας του ΝΑΤΟ, προειδοποίησε πως η πρόσβαση της Ρωσίας σε τέτοια τεχνολογία ενισχύει τον στρατιωτικό της μηχανισμό, υπονομεύοντας την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Αντίστοιχα, ο Konstantin von Notz από τους Πράσινους, ζήτησε αυστηρότερη επιτήρηση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, τονίζοντας την ανάγκη να κλείσουν τα νομικά παραθυράκια στα καθεστώτα κυρώσεων.

Από την πλευρά της, η Kontron υποστηρίζει ότι συμμορφώνεται πλήρως με τους περιορισμούς και επισημαίνει πως οι αποστολές στο Καζακστάν –σύμμαχο της Μόσχας– αφορούσαν αποκλειστικά εγχώρια έργα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας, 49 αποστολές εξοπλισμού SI3000 έγιναν προς το παράρτημα στο Καζακστάν από τον Ιούνιο του 2023, ενώ υποστηρίζει ότι ισχύει αυστηρή πολιτική απαγόρευσης επανεξαγωγών.

Παρ’ όλα αυτά, η πραγματικότητα ότι η Kontron συνεχίζει να διατηρεί τον έλεγχο της Iskra Technologies, μιας εταιρείας που μπήκε σε λίστα κυρώσεων από τον Δεκέμβριο του 2024, θέτει σοβαρά ερωτήματα. Η ίδια η εταιρεία στο παρελθόν είχε ανακοινώσει την πρόθεσή της να αποχωρήσει από τη ρωσική αγορά, ωστόσο η παρουσία της παραμένει.

Το σκάνδαλο επαναφέρει στην ευρωπαϊκή συζήτηση το ζήτημα της αδυναμίας επιβολής κυρώσεων στην πράξη. Ο Βρετανοαμερικανός επενδυτής Bill Browder δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οι κυρώσεις δεν έχουν καμία αξία χωρίς επιβολή. Η Δύση οφείλει να κλείσει οριστικά τους δρόμους διαρροής τεχνολογίας προς το Κρεμλίνο».

Μέχρι στιγμής, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε οι γερμανικές αρχές έχουν κινήσει διαδικασίες διερεύνησης κατά της Kontron, γεγονός που εντείνει τις πιέσεις για άμεση παρέμβαση και πιο αυστηρό πλαίσιο συμμόρφωσης.