Γκοταπάγια Πλάτσα – Πλούτσα

Του Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».

 

Οι φωτογραφίες έκαναν τον γύρο του κόσμου και προκάλεσαν μάλλον θυμηδία. Αλλά θα μπορούσε και δέος. Ο λαός της Σρι Λάνκα ξεσηκώνεται υπό το βάρος της ανέχειας και διαδηλώνει μαχητικά. Είναι τόσο το πλήθος και το πάθος που οι αρχές βραχυκυκλώνουν. Το ξέσπασμα παίρνει χαρακτήρα εξέγερσης και επανάστασης η οποία καταλύει το κυβερνητικό σύστημα.

Ο πρόεδρος της χώρας νιώθει την ανάσα του πλήθους που κινείται εναντίον του και εγκαταλείπει την κατοικία του η οποία κυριεύεται από διαδηλωτές. Ο πρόεδρος παίρνει καράβι και αποδρά προς νοτιότερες, ασφαλέστερες περιοχές. Το έρημο και αφύλακτο σπίτι, ένα θηριώδες συγκρότημα που παραπέμπει στα παλάτια των παραμυθιών, καταλαμβάνεται από στίφη πολιτών, οι οποίοι δεν επιδίδονται σε τίποτα πλιάτσικα και κατεδαφίσεις, αλλά απλά απολαμβάνουν τους χώρους και τις ανέσεις που άφησε πίσω του ο πρόεδρος. Αίθουσες γραφείων, υπνοδωμάτια, σαλόνια και μια πελώρια πισίνα. Οι πολίτες βουτάνε στα νερά.

Οι φωτογραφίες τους εμφανίζουν να γελάνε πανηγυρικά με τη σκανταλιά. Δεν πρόκειται τόσο για το μερτικό τους στη χαρά, όσο για μια προσομοίωση αναρρίχησης στην τάξη των πλουτοκρατών. Κοίτα ρε, έγινα πλούσιος κι εγώ, τρα λα λα. Είναι μια συμβολική αναίρεση της ανισότητας, που ισορροπεί ανάμεσα στο θεατρικό δρώμενο και την πολιτική πράξη. Το θέατρο άλλωστε είναι πολιτική, ιδιαίτερα στο μέτρο που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο ή έστω τους εαυτούς μας. Θέατρο κάνει και η πολιτική, καθώς προβλέπει ρόλους, σκηνικό, κείμενο, προετοιμασία εκφοράς του λόγου, φωτισμό, κοστούμι, χειρονομίες και κομπάρσους. Να που μπορεί να μπει και ο λαός στο έργο, αυτοβούλως, καταργώντας συγγραφείς, σκηνοθέτες και πρωταγωνιστές και διεκδικώντας ενεργό ρόλο στην ιστορία.

Η εξέγερση ήταν δικαιολογημένη. Παρατεταμένη φτώχεια που επιδεινώθηκε από τις ελλείψεις τις οποίες απέφερε η κρίση στην παραγωγή και την τροφοδοσία, εξαιτίας πανδημίας και του ενεργειακού ζητήματος. Χαζεύεις τις εικόνες ενός λαού που ξεχύνεται στους δρόμους και διερωτάσαι εάν θα μείνουμε μόνο στις εικόνες αυτές και αν θα μείνουμε σε γεωγραφικά πεδία συνώνυμα της υστέρησης και της κακουχίας.

Ξεκίνησε η εβδομάδα μας με την είδηση ότι η Ρωσία κόβει το φυσικό αέριο στους Γερμανούς για ένα δεκαήμερο, «για να συντηρηθεί ο αγωγός», αν και η κίνηση έχει σαφώς χαρακτήρα ανατριχιαστικής προειδοποίησης. Σκεφτείτε τη ζωή μας χωρίς πετρέλαιο και χωρίς ηλεκτρισμό. Μέχρι πριν μερικά χρόνια μαρτύριο μας φαινόταν και μόνο να ξεμείνει από ρεύμα το ασανσέρ ή να χάσουμε μια ποδοσφαιρική μετάδοση λόγω μιας διακοπής. Αναλογίσου μια παρατεταμένη απώλεια των στοιχειωδών ανέσεων και αγαθών που θεωρήθηκαν αυτονόητες πολιτισμικές κατακτήσεις του τελευταίου μισού αιώνα.

Σκέψου μια δυστοπία με απόλυτη ανατροπή εξουσιών και παραεξουσιών, άρση της έννομης τάξης, επιβολή του χάους, κατάληψη μιας έρημης Βαστίλλης, ολιγόωρο τσαλαβούτημα στην πισίνα του εκπεσόντος βασιλιά, θρίαμβο σε ένα άδειο τοπίο. Ξημέρωσε στο σπίτι του προέδρου της Σρι Λάνκα:

Κανείς δεν κολυμπούσε πια στην πισίνα, το νερό ήταν μια σκέτη λάσπη, και δεν υπήρχε κανείς να καθαρίσει, φυσικά. Εν τέλει χρειάζεται μια εξουσία. Μακάρι δημοκρατική. Ο πρόεδρος που απέδρασε λέγεται Γκοταπάγια Ρατζαπάξα. Δεν ξέρουμε τι μπορεί να σημαίνει, αλλά οι κανόνες του σουρεαλισμού επιβάλλουν ο πρόεδρος της ιστορίας μας να έχει ένα τέτοιο όνομα. Οσο και να το βασανίσεις, αποκλείεται να σκεφτείς ένα πιο κατάλληλο. Τέλος πρώτης πράξης: Ο λαός βούτηξε στην πισίνα. Δεύτερη πράξη: Ο λαός έφυγε από το σπίτι, μούσκεμα και το ίδιο φτωχός. Τουλάχιστον, γέλασε.