Ενα νέο επιστημονικό πεδίο

Ο Πέτρος Γρουμπός είναι ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών.

Πρόσφατα, πρότεινα ένα νέο επιστημονικό πεδίο. Το ονόμασα «Κυβερνητική Τεχνική Νοημοσύνη» (ΚΤΝ), στα Αγγλικά, «Cybernetics Artificial intelligence» (CAI).

Η πρόταση έγινε στο 22ο Διεθνές Συνέδριο TECIS 2024, στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας (29-31 Μαΐου 2024) και μετά στο 15ο Διεθνές Συνέδριο AIESE (27-30 Αυγούστου 2024) στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Και τα δύο παρακολούθησε μεγάλος αριθμός επιστημόνων από όλο τον κόσμο.

Το TECIS2024 στοχεύει να φέρει κοντά ερευνητές και επαγγελματίες από τη βιομηχανία και τον ακαδημαϊκό-ερευνητικό χώρο για να δώσει μια επισκόπηση της επιστήμης, να παρουσιάσει νέα ερευνητικά αποτελέσματα και να ανταλλάξει ιδέες και εμπειρίες στον τομέα της τεχνολογίας, του πολιτισμού και της διεθνούς σταθερότητας.

Ο κύριος στόχος της σειράς των συνεδρίων AIESE είναι να φέρει κοντά ερευνητές και επαγγελματίες για να μοιραστούν ιδέες σχετικά με τα θεμέλια, τις τεχνικές, τα εργαλεία και τις εφαρμογές της θεωρίας και πρακτικής της μηχανικής λογισμικού που υποστηρίζεται από τεχνητή νοημοσύνη.

Εκανα μια εμπεριστατωμένη ανάλυση των σημερινών κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών προκλήσεων του πλανήτη. Σημείωσα, εμφατικά, ότι η ανάπτυξη της «τεχνολογίας» οδηγεί σε δραματικές αλλαγές στη διεθνή σταθερότητα.

Ποτέ δεν ήταν τόσο σημαντικό όσο είναι σήμερα να εξετασθεί η «σταθερότητα των συστημάτων του πλανήτη».

Τώρα το ερώτημα είναι, ποιες επιστημονικές θεωρίες και μέθοδοι υπάρχουν αλλά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σήμερα για την ανάλυση και μελέτη όλων αυτών των προβλημάτων-προκλήσεων.

Ολοι τρέχουν στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), ελπίζοντας ότι θα τους λύσει όλα τα προβλήματα του κόσμου. Ομως έθεσα το ερώτημα: είναι το μέλλον του πλανήτη ασφαλές, ειρηνικό και σταθερό, στηριζόμενοι αποκλειστικά στη ΤΝ; Και αναφέρθηκα στην αγωνία πολλών διακεκριμένων επιστημόνων που τα τελευταία 15-20 χρόνια κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις απειλές της ΤΝ αν αφεθεί χωρίς έλεγχο από τον άνθρωπο. Αναφέρθηκα και σε τελευταίες μελέτες, που αναδεικνύουν ένα βασικό μειονέκτημα της ΤΝ ότι δεν αξιοποιεί καθόλου «θεωρίες ελέγχου». Είπα: «Φοβάμαι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι εξοικειωμένοι με τη θεωρητική έννοια του βρόχου ανάδρασης (feedback control)».

Αναφέρθηκα, εκτενέστατα, στους δύο όρους που χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, αλλά έχουν πολύ διαφορετικές έννοιες: η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) και η Κυβερνητική. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι διαφορές μεταξύ ΤΝ και Κυβερνητικής δεν είναι απλώς σημασιολογικές, αλλά μάλλον εννοιολογικές. Τις τελευταίες δεκαετίες, η Κυβερνητική έχει συχνά επισκιαστεί από την τεχνητή νοημοσύνη, παρόλο που η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάστηκε από την Κυβερνητική με πολλούς τρόπους. Πρόσφατα, η Κυβερνητική επιστρέφει στη δημόσια συνείδηση και χρησιμοποιείται για άλλη μια φορά σε πολλούς τομείς.

Μελετώντας προσεκτικά και τις δύο επιστημονικές περιοχές κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «Η σημερινή ερμηνεία του όρου “Κυβερνητική” όπως προτάθηκε από τον Norbert Wiener το 1948 ως “η επιστημονική μελέτη του ελέγχου και της επικοινωνίας στο ζώο και τη μηχανή” είναι πιο σχετική με τη ζωή μας σήμερα από ποτέ. Οι άνθρωποι πρέπει να διατηρήσουν τον έλεγχο της TN. Τα συστήματα TN, πρέπει να κάνουν ό,τι θέλει ο άνθρωπος και όχι να κάνουν ότι αυτά που εκείνα θέλουν».

Μεγάλο και έντονο ενδιαφέρον για το προτεινόμενο νέο επιστημονικό πεδίο έδειξαν επιστήμονες από την Αμερική, Ιαπωνία, Καναδά, Ρωσία, Αγγλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιταλία και Γαλλία. Ηδη επιστήμονες από την Αμερική, Ιαπωνία, Ρωσία και Αγγλία έχουν έλθει σε επικοινωνία μαζί μου για μελλοντική συνεργασία στο νέο επιστημονικό πεδίο. Στα μελλοντικά μου σχέδια είναι η διοργάνωση του 1ου συνεδρίου στη Κυβερνητική Τεχνητή Νοημοσύνη (ΚΤΝ) στην Πάτρα. Ακόμη σκέπτομαι τη συγγραφή βιβλίου στο νέο επιστημονικό πεδίο.

Κλείνοντας τόνισα: «Εναπόκειται σε όλους μας να εργαστούμε μαζί για να αναπτύξουμε βιώσιμες, ρεαλιστικές, λογικές, πρακτικές και σοφές λύσεις. Το οφείλουμε στις μελλοντικές γενιές. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να αποδεχθούμε και να ακολουθήσουμε έναν σταθερό κώδικα ηθικής, ο οποίος θέτει επαγγελματικά αποδεκτές αξίες και κατευθυντήριες αρχές που έχουν καθιερωθεί από ανώτερους πολιτισμούς εδώ και αιώνες».