Γήρανση: Ο σύγχρονος τρόπος ζωής ως αιτία – όχι η ίδια η ηλικία
Η έρευνα βασίστηκε στη μελέτη δειγμάτων αίματος από περισσότερους από 2.800 ανθρώπους σε τέσσερις διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες
Μια πρωτοποριακή μελέτη, δημοσιευμένη πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature Aging, προκαλεί ρήγμα σε μια από τις βασικότερες βεβαιότητες της σύγχρονης ιατρικής: ότι η φλεγμονή είναι αναπόφευκτο επακόλουθο της γήρανσης. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι η χρόνια φλεγμονή, που συνδέεται με ασθένειες όπως οι καρδιοπάθειες, ο διαβήτης και η άνοια, ενδέχεται να μην αποτελεί καθολικό χαρακτηριστικό της ηλικίας, αλλά να είναι στενά συνδεδεμένη με τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Μια συγκριτική ματιά σε τέσσερις διαφορετικούς κόσμους
Η έρευνα βασίστηκε στη μελέτη δειγμάτων αίματος από περισσότερους από 2.800 ανθρώπους σε τέσσερις διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες: δύο που ζουν σε σύγχρονα, αστικοποιημένα περιβάλλοντα (Ιταλία και Σιγκαπούρη) και δύο που διατηρούν έναν παραδοσιακό τρόπο ζωής πιο κοντά στη φύση (οι Tsimane της Βολιβίας και οι Orang Asli της Μαλαισίας).
Όπως παρουσιάζουν οι ερευνητές Samuel J. White και Philippe B. Wilson στο The Conversation, οι δείκτες φλεγμονής –όπως οι κυτοκίνες και η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP)– παρουσίασαν αυξητική πορεία με την ηλικία μόνο στους πληθυσμούς των βιομηχανικών χωρών. Αντίθετα, στους παραδοσιακούς πληθυσμούς, τα επίπεδα φλεγμονής παρέμειναν σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής και δεν συνδέθηκαν με τις ασθένειες της γήρανσης που πλήττουν συχνά τον δυτικό κόσμο.
Η φλεγμονή στον φυσικό κόσμο: προσαρμοστική και όχι παθολογική
Οι Tsimane, παρότι εκτίθενται συχνά σε λοιμώξεις, δεν εμφανίζουν υψηλά ποσοστά καρδιοπαθειών ή εκφυλιστικών νόσων. Αυτό δείχνει ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα λειτουργεί με διαφορετικούς μηχανισμούς, ίσως πιο αποτελεσματικούς ή περισσότερο εναρμονισμένους με το φυσικό τους περιβάλλον. Στην περίπτωσή τους, η φλεγμονή δεν συνδέεται με χρόνια νοσηρότητα αλλά ενδέχεται να αποτελεί μια φυσιολογική και παροδική ανοσολογική απόκριση.
Όταν η ιατρική μαθαίνει από τον… κόσμο έξω από τα εργαστήρια
Η μελέτη φέρνει στο προσκήνιο ένα ζήτημα που η ιατρική κοινότητα καλείται να αντιμετωπίσει όλο και συχνότερα: η πλειονότητα της επιστημονικής γνώσης για τη γήρανση και τη φλεγμονή προέρχεται από δείγματα και μελέτες που εστιάζουν σε αστικούς, πλούσιους πληθυσμούς. Αυτό δημιουργεί μια στρεβλή εικόνα του τι είναι «φυσιολογικό» και τι «παθολογικό» για το ανθρώπινο σώμα.
Τα νέα ευρήματα επισημαίνουν την ανάγκη για μια πιο οικουμενική επιστημονική προσέγγιση, που θα λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές συνθήκες ζωής, περιβάλλοντος και διατροφής.
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής ως αιτία – όχι η ίδια η ηλικία
Η έρευνα ενισχύει την υπόθεση ότι ο δυτικός τρόπος ζωής –χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, δίαιτες πλούσιες σε θερμίδες και επεξεργασμένα τρόφιμα, αποστειρωμένα περιβάλλοντα με περιορισμένη έκθεση σε παθογόνους οργανισμούς– ενδέχεται να είναι ο κύριος υπαίτιος για την εμφάνιση χρόνιας φλεγμονής με την πάροδο της ηλικίας.
Αντί η φλεγμονή να θεωρείται βιολογική αναγκαιότητα της γήρανσης, ενδέχεται να είναι απλώς το αποτέλεσμα της «ασυμφωνίας» ανάμεσα στο σώμα μας –που εξελίχθηκε σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον– και τον τρόπο ζωής που ακολουθούμε στις σύγχρονες κοινωνίες.
Οι συνέπειες για την πρόληψη και τη θεραπεία
Αν οι καθιερωμένοι δείκτες φλεγμονής δεν ισχύουν καθολικά, τότε και οι στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας που βασίζονται σε αυτούς πρέπει να επανεξεταστούν. Οι παρεμβάσεις –από τη σωματική άσκηση και τη μεσογειακή διατροφή έως τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα– ίσως δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικές ή απαραίτητες σε διαφορετικούς πληθυσμούς.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι αστικές κοινωνίες μπορούν να αγνοήσουν το πρόβλημα. Αντίθετα, η μελέτη προσφέρει ένα σημαντικό εργαλείο: δείχνει ότι η φλεγμονή δεν είναι μοιραία. Μπορεί να τροποποιηθεί – και επομένως να προληφθεί ή να μειωθεί – μέσα από αλλαγές στον τρόπο ζωής, που επαναφέρουν το σώμα μας σε συνθήκες που του είναι πιο οικείες εξελικτικά.
Η γήρανση δεν είναι ίδια για όλους
Το τελικό συμπέρασμα της μελέτης είναι βαθιά φιλοσοφικό όσο και επιστημονικό: η γήρανση δεν είναι μια ενιαία εμπειρία. Δεν εξελίσσεται με τον ίδιο τρόπο για όλους τους ανθρώπους – ούτε βιολογικά, ούτε κοινωνικά. Όπως και η φλεγμονή, εξαρτάται από το πού ζούμε, πώς ζούμε και πώς αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον μας.
Ίσως είναι ώρα να σταματήσουμε να βλέπουμε τη γήρανση αποκλειστικά ως μια πορεία φθοράς και να αρχίσουμε να τη μελετούμε –και να τη ζούμε– ως μια διαδικασία που μπορούμε να επηρεάσουμε. Με λιγότερο άγχος, λιγότερη φλεγμονή και –ίσως– περισσότερα χρόνια υγείας.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
