Η Ηλίας Μπουργιώτης θυμάται τον Θόδωρο Αγγελόπουλο και αφηγείται την πρώτη τους γνωριμία και την τελευταία τους στιγμή

Αλεξάνδρα Παναγοπούλου

Δέκα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την ημέρα που έφυγε από τη ζωή ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και το Ίδρυμα Ι. & Ε. Τοπάλη διοργανώνει την Κυριακή 5 Ιουνίου ένα αφιέρωμα στον μεγάλο Έλληνα σκηνοθέτη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας.

Στις 8 το απόγευμα η Ρέα Γαλανάκη και ο Βασίλης Λαδάς θα συζητήσουν για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, ενώ θα συντονίζει η υπογράφουσα.

Στις 9 το βράδυ, θα ακολουθήσουν τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας του Ηλία Μπουργιώτη με τίτλο «Το βλέμμα της αιωνιότητας» με backstage φωτογραφίες από τις τρεις τελευταίες ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου, μεταξύ των οποίων και της ημιτελούς «Η άλλη θάλασσα».

Παράλληλα, θα γίνεται προβολή του ντοκιμαντέρ του Ισίδωρου Λεοντή «Θόδωρος Αγγελόπουλος: Μια ζωή στον κινηματογράφο».

Σήμερα στο pelop.gr μιλάει ο Ηλίας Μπουργιώτης, για την γνωριμία του, καλλιτεχνική και φυσική, με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τις τελευταίες στιγμές πριν το τροχαίο στο Κερατσίνι, τα πράγματα που τους ενώνουν, αλλά και το πώς ήταν ο μεγάλος Έλληνας δημιουργός.

Πώς έγινε η πρώτη επαφή με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο;

Έγινε ουσιαστικά με τις ταινίες του, τη δεκαετία του ’70, με τον «Θίασο» και την «Αναπαράσταση». Η επαφή η προσωπική έγινε στην Κερκίνη, όταν αποφάσισα ότι θέλω να φωτογραφίσω, για τους δικούς μου λόγους, και να έρθω σε επαφή με τον Αγγελόπουλο.

Ποιοι ήταν αυτοί οι λόγοι;

Αυτό που παρατηρούσα στις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου ήταν ιστορικές και πολιτιστικές προσεγγίσεις που είχε, με ποιητικό και τελείως φιλοσοφικό τρόπο. Από την άλλη μεριά, επειδή γενικά είμαι περίεργος και ό,τι έχω κάνει φωτογραφικά στηρίζεται στην περιέργειά μου, ήθελα να δω πώς γίνεται μια ταινία του Θόδωρου. Έτσι αποφάσισα να έρθω σε επαφή με το γραφείο του, και αφού πήρα την σχετική άδεια, βρέθηκα στην Κερκίνη για να φωτογραφίσω. Ένα πρωί ξεκίνησα, πήγα στα γυρίσματα, γύρω στις 5.30 το πρωί και τα πάντα ήταν μαγικά. Μια ομίχλη παντού, οι φιγούρες των κομπάρσων κυκλοφορούσαν σαν φαντάσματα στον χώρο, οπότε όπως καταλαβαίνετε ήταν κάτι συγκλονιστικό να το βλέπω όλο αυτό. Αυτό που με ενδιέφερε φυσικά, δεν ήταν να φωτογραφίσω την ταινία του Αγγελόπουλου, να κάνω πλάνα από την ταινία, αλλά ήθελα φωτογραφίες από το backstage, ό,τι συνέβαινε πίσω από την κάμερα. Το πώς κινιόντουσαν οι ηθοποιοί, οι κομπάρσοι και πώς προετοιμαζόταν η ταινία. Έτσι έγινε η πρώτη επαφή. Σε ένα διάλειμμα, που προσπαθούσε να δει μια σκηνή που ήθελε να τραβήξει, ήρθαμε πρόσωπο με πρόσωπο και με ρώτησε τι φωτογραφίζω. Εγώ του έδωσα το πρώτο μου βιβλίο με τίτλο «Αθέατη Ελλάδα», το ξεφύλλισε, μου χαμογέλασε και έτσι ξεκίνησε αυτό το ταξίδι μέχρι την τελευταία στιγμή, πέντε λεπτά πριν σκοτωθεί που του έκανα το τελευταίο πορτρέτο στο Κερατσίνι.

Είδατε τον τρόπο που δούλευε, είδατε το backstage, αλλά συνεχίσατε να βρίσκεστε δίπλα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Τι ήταν αυτό που σας κράτησε;

Καταρχάς αυτό που ήταν συγκλονιστικό, είναι πως όλοι γνωρίζουμε πως κάθε ταινία έχει κάποια πλάνα, το πρώτο, το δεύτερο, το τρίτο και ούτως καθεξής. Και εσύ πιστεύεις πως αφού σήμερα είδες το πρώτο, στη συνέχεια θα δεις και τα επόμενα με τη σειρά. Όμως δεν ισχύει αυτό. Μπορεί να γίνει το πρώτο πλάνο και μετά να ακολουθήσει το 20ό, έπειτα το 10ο κλπ. Ουσιαστικά βλέπεις μια ταινία χωρίς να ξέρεις ποια είναι η ταινία. Συν το γεγονός ότι παρατηρούσα έναν άνθρωπο πώς συμβούλευε τους ηθοποιούς, πώς συμβούλευε τους μηχανικούς κλπ. Όλο αυτό το πράγμα είχε μεγάλο ενδιαφέρον.

Μιλώντας για τον γνωστό σκηνοθέτη, αρχικά αναφερθήκατε σε αυτόν ως Θόδωρο Αγγελόπουλο και έπειτα ως Θόδωρο. Υπάρχει μια οικειότητα.

Η οικειότητα έχει να κάνει με το γεγονός ότι η φωτογραφική μου διαδρομή είχε πολλά κοινά στοιχεία με αυτά που είδα στις ταινίες του Θόδωρου. Και όλο αυτό, χωρίς να γίνονται συζητήσεις μεταξύ μας, αυτομάτως έφτασε σε μια οικειότητα. Σε μία φάση, στην Κερκίνη, ζητάω από έναν βοηθό του την κλακέτα που πάνω γράφει τον τίτλο της ταινίας «Το λιβάδι που δακρύζει» να μου την βάλει με φόντο τον δρόμο. Τραβάω μια φωτογραφία και μετά του λέω να βγάλει την κλακέτα και τράβηξα μία φωτογραφία χωρίς αυτή. Έτσι ξεκινάει και τελειώνει το βιβλίο μου. Αυτό το έκανα γιατί μου αρέσει ο Έλιοτ και ένα ποίημά του λέει «Στην αρχή μου βρίσκεται το τέλος μου και στο τέλος μου η αρχή μου». Συζητώντας αυτό με τον Θόδωρο, συνειδητοποίησα πως ήταν ένα από τα αγαπημένα του ποιήματα. Όμως και ο ίδιος σου δημιουργούσε μια αίσθηση οικειότητας.

Είπατε ότι συμβούλευε τους ηθοποιούς και τους τεχνικούς του. Εσάς σας είχε συμβουλεύσει;

Εγώ, δεν είχα κάνει καμία τέτοιου είδους συζήτηση, για το τι θα κάνω και πώς θα το κάνω. Ήξερα ακριβώς τι με ενδιέφερε. Οπότε, από την πρώτη στιγμή φωτογράφιζα ακριβώς όπως θα ήθελα να είναι το έργο το δικό μου. Ένα έργο αυτοδύναμο, χωρίς να έχει καμία σχέση με το έργο του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Ήταν ένα τελείως ξεχωριστό έργο.

Δέκα χρόνια χωρίς τον Θόδωρο Αγγελόπουλο με εσάς να έχετε τραβήξει το τελευταίο του πορτρέτο. Αν σας ζητήσω να θυμηθείτε εκείνο το βράδυ, πώς ήταν;

Τραγικό… Καταρχάς, δεν πιστεύεις ότι μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Δεύτερον, αισθάνεσαι περίεργα, γιατί δεν υπήρχε και κάποια προφύλαξη στον χώρο. Τρίτον κάνεις το «κλικ» και φεύγεις, πηγαίνεις να βγάλεις μια άλλη φωτογραφία και συνειδητοποιείς ότι κάποιο ατύχημα έχει γίνει, ακούς ότι σύρθηκε μια μηχανή. Και πριν προλάβεις να συνειδητοποιήσεις τι έχει γίνει, ακούς τη φωνή της κόρης του, της Κατερίνας, που λέει «μπαμπά». Και τότε συνειδητοποιείς πως κάτι πολύ κακό έχει γίνει.

Βλέποντας τώρα τις φωτογραφίες σας, μετά από 10 χρόνια, τι αίσθηση σας δίνουν από εκείνη την περίοδο;

Ακριβώς αυτό που ζούσα. Το πώς προσπαθούσε με τον δικό του τρόπο να εμφυσήσει στους ηθοποιούς και στους γύρω του αυτό που ήθελε να γίνει. Έναν άνθρωπο μοναδικό και σπάνιο και για την φιλοσοφική αλλά και για την ποιητική του προσέγγιση στα πράγματα. Και όσο κοιτάς τις φωτογραφίες, θυμάσαι και τις ταινίες και καταλαβαίνεις πόσο επίκαιρος είναι.

Και αν σας ζητήσω να μου περιγράψετε τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, όπως τον ζήσατε εσείς, τι άνθρωπος ήταν;

Ένας άνθρωπος που μετέδιδε με μεγάλη ευκολία, με τον τρόπο που μιλούσε αυτό που ήθελε και σε έπειθε σε μηδέν χρόνο. Πολλές φορές χρειάστηκε ένας κομπάρσος ή κάποιος από το συνεργείο να παίξει έναν ρόλο χωρίς να είναι προγραμματισμένο. Μπορούσε να τον πείσει και να του δείξει ακριβώς τι ήθελε και πώς το ήθελε και να βγει ο ρόλος. Και φυσικά ένα από τα πράγματα που σου «μένει» είναι πως όταν μιλούσε πάντα χειρονομούσε. Κουνούσε τα χέρια του, μιλώντας αργά και μεταδίδοντάς σου αυτό που ήθελε.

* Η έκθεση θα διαρκέσει έως την Κυριακή 19 Ιουνίου. Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 8.30 – 20.00. Σημειώνεται πως το Σάββατο 4 Ιουνίου από τις 12 το μεσημέρι, ο Ηλίας Μπουργιώτης θα υπογράψει αντίτυπα του λευκώματος «Το βλέμμα της αιωνιότητας» (εκδόσεις Τόπος), στο βιβλιοπωλείο «Το Δόντι» (Καραϊσκάκη 147). 

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News