Κουτρούκης, Χλέτσος, Αδαλής στην “Π” για το εργασιακό-Είναι νόμος-ασπίδα ή μια απλή ευχή;

Από ‘κει που η μισή Ελλάδα είχε πέσει με τα μούτρα στο Εργασιακό Νομοσχέδιο και ο καβγάς φούντωνε, «έσκασε» η σύλληψη του 33χρονου συζυγοκτόνου, την επομένη μέρα ψήφισης του νομοσχεδίου, και όλη η Ελλάδα άρχισε ν’ ασχολείται μ’ αυτό.

Γυρίζουμε, λοιπόν, λιγάκι πίσω τον χρόνο και δίνουμε βήμα σε τρεις διακεκριμένους οικονομολόγους για το επίμαχο Νομοσχέδιο.

-Υπάρχει κάτι που σας ανησυχεί στο νέο Εργασιακό Νομοσχέδιο και αν ναι, τι;

-Τελικά, είναι Νομοσχέδιο που προστατεύει ή που απειλεί τον εργαζόμενο;

-Πιθανολογείτε ότι μπορεί να προκληθεί εργασιακός πόλεμος και να υπάρξει ανεξέλεγκτη ασυδοσία;

-Μήπως αυτό, τελικά, είναι το σύγχρονο εργασιακό μοντέλο της «νέας» εποχής, οπότε ήταν κάτι αναπόφευκτο;

«Ο νέος εργασιακός νόμος δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Αποτελεί συνέχεια της μακράς πορείας ηπιότερων ή μη προσαρμογών της αγοράς εργασίας από τα πρώτα μνημονιακά χρόνια μέχρι σήμερα. Αλλωστε μερικές από τις διατάξεις του είχαν προταθεί από τους  Πιστωτές της Χώρας πριν μια δεκαετία, ενώ σε ανύποπτο χρόνο πραγματοποιήθηκαν τεχνικές διαβουλεύσεις μεταξύ των Ελληνικών κυβερνήσεων και των λεγόμενων «Θεσμών» αλλά και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Οι πέντε βασικοί πυλώνες του νόμου είναι: i) Εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου, ii) νομοθετική επικύρωση της υφιστάμενης άτυπης ευελιξίας στην αγορά εργασίας, iii) διαπίστωση και θεσμική απεικόνιση της ευρύτατης ανισορροπίας ισχύος  μεταξυ εργοδοτικής και εργατικής πλευράς προς όφελος της πρώτης iv) μερική ενίσχυση του κυρίαρχου ρόλου του κράτους στις εργασιακές σχεσεις και v) περαιτέρω εξατομίκευση και αποκέντρωση των εργασιακών σχέσεων προς το επιχειρησιακό επίπεδο ή/και και την ατομική διαπραγμάτευση.

Για να απαντήσω ευθέως στο ερώτημα, το «laissez faire» στην αγορά εργασίας ήταν και φαίνεται πως θα παραμείνει κραταιό για το προσεχές μέλλον.

Ο «καπιταλισμός του Ρήνου» – που πρέσβευε την «κοινωνική συνεργασία» του κράτους με τις συλλογικές εργατικές και εργοδοτικές οργανώσεις – φαίνεται πως βούλιαξε πλέον στον Τάμεσι. Το αγγλοσαξονικό μοντέλο της παγκόσμιας ελεύθερης οικονομίας, που δύσκολα ανέχεται θεσμικά εμπόδια στον ανταγωνισμό, είναι πια απόλυτα κυρίαρχο σε όλη την Υδρόγειο.

Οι εργασιακές σχέσεις, όπως τις γνωρίσαμε τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, έχουν διατηρηθεί πλέον μόνο στη μνήμη των τότε πρωταγωνιστών και διασώζονται στις Δέλτους της ελληνικής Κοινωνικής Ιστορίας».

* Ο Θεόδωρος Α. Κουτρούκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Διαιτητής στον ΟΜΕΔ, συνεργάτης στο website «ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ-ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΟΣ»

«Φιλοεργατικό ή φιλοεργοδοτικό το νέο εργασιακό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε και έγινε νόμος πριν από λίγες ημέρες; Η αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης εστίασε στο κατά πόσο αυτό το νομοσχέδιο προστατεύει περισσότερο την εργασία σε σχέση με το παρελθόν. Το νομοσχέδιο ψηφίζεται σε μία περίοδο όπου υπάρχει εκτεταμένη μαύρη εργασία, υψηλό ποσοστό ανεργίας και μεγάλη αβεβαιότητα για το μέλλον. Τα τρία αυτά στοιχεία μειώνουν τη διαπραγματευτική δύναμη του εργαζόμενου και τον καθιστούν περισσότερο ευάλωτο απέναντι σε εργοδοτικές αυθαιρεσίες. Η ψηφιακή κάρτα εργασίας, που σε επίπεδο αρχών είναι μία πολύ θετική πρωτοβουλία, δεν μπορεί ως δια μαγείας να εντοπίσει τις εργοδοτικές αυθαιρεσίες αν δεν υπάρχει σωστός ελεγκτικός μηχανισμός. Η εστίαση σε ατομικές διαπραγματεύσεις εργαζομένων – εργοδοτών παρόλο που στην πράξη εφαρμόζονται, σε καμία περίπτωση δεν είναι διαπραγμάτευση μεταξύ ίσων, ειδικά σε περιόδους αυξημένης ανεργίας και οικονομικής κρίσης. Προφανώς υπάρχουν και νομοθετικές διατάξεις που ευνοούν τον εργαζόμενο, όπως η προστασία της πατρότητας, η αύξηση της αποζημίωσης για υπερωρίες κ.ά.

Είναι γεγονός ότι ο τρόπος και η σχέση εργασίας έχουν αλλάξει άρδην τις τελευταίες δεκαετίες. Διευρύνθηκαν οι νέες μορφές απασχόλησης και αμοιβής, καθώς και η άτυπη απασχόληση.

Οι αλλαγές στον χώρο της οικονομίας επηρεάζουν αναπόφευκτα και τον χώρο της εργασίας. Είναι απαραίτητο να επαναπροσδιοριστεί ο διάλογος για τις εργασιακές σχέσεις λαμβάνοντας υπόψη τα νέα οικονομικά δεδομένα και τις σημαντικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στον χώρο της εργασίας».  

* Ο Μιχάλης Χλέτσος είναι καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, πρώην διευθυντής της Διεύθυνσης Ερευνών του Παρατηρητηρίου Απασχόλησης Ερευνητική Πληροφορική ΑΕ (Π.Α.Ε.Π. ΑΕ), ανώτερος ερευνητής (senior researcher) στο Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας.

«Η κυβέρνηση έφερε και ψήφισε στη Βουλή ένα νομοσχέδιο, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να φέρει τον τίτλο «Εργασιακό νομοσχέδιο»! Ισως ο τίτλος «Εργοδοτικό νομοσχέδιο» θα ήταν ορθότερος. Αν κάποιος βάλει στο ένα τάσι μιας ζυγαριάς τα άρθρα που συμφέρουν την εργοδοσία και στο άλλο τάσι όσα είναι επ’ ωφελία των εργαζομένων, τότε προκύπτει μια ετεροβαρής σχέση η οποία είναι 70% υπέρ των εργοδοτών και μόλις 30% υπέρ των εργαζομένων.

Για να είμαστε δίκαιοι, υπάρχουν κάποια άρθρα που σαφώς και λειτουργούν υπέρ των εργαζομένων. Ομως αυτά βρίσκονται στις παρυφές του ογκώδους αυτού νομοσχεδίου. Δυστυχώς, στον κεντρικό πυρήνα του υπάρχουν δύο ζητήματα τα οποία κινούνται εκτός Συνταγματικότητας και διαλύουν τα εργασιακά δικαιώματα. Για πρώτη φορά από το 1920, ο εργαζόμενος στην Ελλάδα οδηγείται σε ατομική διαπραγμάτευση όταν διαφωνεί με τον εργοδότη. Που σημαίνει ότι ένας υπάλληλος των 600 ευρώ θα πρέπει να τα βάλει μόνος του με τον στρατό των δικηγόρων που έχει ένας επιχειρηματίας, ενώ το κράτος απουσιάζει από όλη αυτή τη διαδικασία. Τρισχειρότερα, αν καταφέρει ο υπάλληλος να πληρώσει δικηγόρο, να δικαιωθεί στα δικαστήρια και να εκδοθεί μια απόφαση υπέρ του, το νομοσχέδιο στην πράξη δίνει την δυνατότητα στον εργοδότη να αγνοήσει την απόφαση του δικαστηρίου και να πράξει όπως αυτός κρίνει κατά το συμφέρον του.

Είναι προφανέστατο ότι το εργασιακό νομοσχέδιο Χατζηδάκη στηρίζεται στο «αναπτυξιακό σχέδιο Πισσαρίδη», το οποίο η κυβέρνηση θεωρεί ως πανάκεια. Το σχέδιο Πισσαρίδη, όμως, κατά την προσωπική μου άποψη, αποτελεί ουσιαστικά ένα «σετ ευχών» κι όχι ένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης. Μπορεί σε κάποια άλλη χώρα να έκανε θραύση, αλλά στην Ελλάδα είναι από ανεδαφικό έως και εκτός πραγματικότητας της αγοράς, γι’ αυτό και θυμίζει περισσότερο μια…προσευχή παρά ένα αναπτυξιακό εργαλείο.

Το χειρότερο όλων είναι ότι αυτές οι αντισυνταγματικές διατάξεις ήταν σε γνώση Ευρωπαίων πολιτικών και επιχειρηματιών πολύ πριν τις μάθουμε εδώ στην Ελλάδα. Οσοι ασχολούμαστε, μάθαμε από τα τέλη Μαρτίου, από Γερμανούς πολιτικούς και επιχειρηματίες, τις πτυχές που θα έχει το νομοσχέδιο Χατζηδάκη. Πολύ πριν γίνουν γνωστές στον Ελληνικό Τύπο ή στους Ελληνες οικονομολόγους. Αυτό δείχνει ότι πρόκειται για άλλη μια «επιταγή» της ΕΕ, η οποία οδηγεί σε «Βουλγαροποίηση» της Ελληνικής Οικονομίας και σε νέα αύξηση της μετανάστευσης από την Ελλάδα προς την Δύση».

*Ο Γιώργος Αδαλής είναι οικονομολόγος, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πατρών (1991), με εξειδίκευση στην Οικονομετρία και μηχανικός υπολογιστών και λογισμικού.