Οι 9 στους 10 βιώνουν στρες, έρευνα του Πανεπιστημίου Πατρών για φροντιστές πασχόντων από Σκλήρυνση κατά Πλάκας

Αναστάσιος Καντάνης

Ο Εμίλ Ντυρκέμ, θεμελιωτής της κοινωνιολογίας, υποστήριξε ότι η υγεία και η ασθένεια δεν είναι απλώς βιολογικές καταστάσεις, αλλά κοινωνικά φαινόμενα που επηρεάζονται από τις πολιτισμικές και κοινωνικές δομές και έτσι ο Καρλ Ρότζερς έρχεται να προσθέσει ότι η θεραπεία δεν πρέπει να περιορίζεται στη διάγνωση και τη θεραπεία, αλλά να ενσωματώνει τη συνολική ευημερία του ατόμου και του περιβάλλοντός του. Ετσι, λοιπόν, οι σύγχρονοι Ασκληπιοί καλούνται να αγκαλιάσουν τόσο τον ασθενή όσο και το ευρύτερο περιβάλλον του, αναγνωρίζοντας τη σημασία των ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων, προκειμένου να πλησιάσουμε πιο κοντά στην ευημερία εντός της νόσου.

Ενα βασικό στοιχείο του περιβάλλοντος του ασθενούς είναι ο φροντιστής του. Στην ελληνική κοινωνία συνήθως τον ρόλο αυτό αναλαμβάνει άτομο του στενού οικογενειακού κύκλου και λιγότερο επαγγελματίες φροντιστές, όπως συμβαίνει στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη. Ο φροντιστής διαδραματίζει έναν κρίσιμο, αλλά συχνά αόρατο, ρόλο στο σύστημα περίθαλψης. Πέρα από το γεγονός ότι αποτελεί τον ακούραστο οφθαλμό που παρακολουθεί την καθημερινή πορεία της ασθένειας, εξασφαλίζει την τήρηση των θεραπευτικών οδηγιών και παρέχει τη σωματική του βοήθεια στον ασθενή, αποτελεί και τη βασική συναισθηματική βακτηρία του αρρώστου, ενώ μπορεί να επωμίζεται και την πλήρη οικονομική κάλυψή του.

Συχνά, η επίσημη ιατρική αγνοεί τη συμβολή του, παρότι είναι απαραίτητος για τη συνεχή φροντίδα, ιδίως σε ασθενείς με αναπηρία και νευρολογικά ελλείμματα που πολυάριθμες μελέτες έχουν αναδείξει ότι η ύπαρξή του αποτελεί θετικό προγνωστικό δείκτη για την πορεία της νόσου. Η απουσία στήριξης προς το πρόσωπο του έχει σαν αποτέλεσμα την ψυχική και σωματική φθορά, καθώς το τεράστιο βάρος που καλείτε να σηκώσει από την ανεπάρκεια και τα κενά του συστήματος περίθαλψης τον καταβάλει, μειώνοντας αρκετά την ποιότητα ζωής του.

Παναγιώτης Πλώτας

Στο πλαίσιο της διερεύνησης του συναισθηματικού και σωματικού βάρους που δημιουργεί η ασθένεια στην καθημερινότητα του φροντιστή, το εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας του Πανεπιστημίου Πατρών, υπό τον αναπληρωτή καθηγητή Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής Παναγιώτη Πλώτα, σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ατόμων με Σκλήρυνση κατά Πλάκας, διενήργησαν μελέτη με σκοπό την καταγραφή των επιπέδων στρες στην καθημερινότητα των φροντιστών και τον έλεγχο του βαθμού επιβάρυνσης της ποιότητας ζωής τους.

Στη μελέτη συμμετείχαν 96 φροντιστές ατόμων διαγνωσμένων με σκλήρυνση κατά πλάκας που προσέρχονταν σε υγειονομικές δομές της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος για τους τακτικούς τους επανελέγχους. Για τη μέτρηση της επιβάρυνσης της ποιότητας ζωής, καθώς και των επιπέδων στρες χρησιμοποιήθηκαν δύο διεθνή εργαλεία στην ελληνική τους έκδοση (36-Item Short Form Health Survey questionnaire και Kingston Caregiver Stress Scale αντίστοιχα), ενώ οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να συμπληρώσουν και στοιχεία δημογραφικού ενδιαφέροντος, καθώς και χαρακτηριστικά της βαρύτητας της νόσου. Η μελέτη και τα αποτελέσματα της δημοσιεύθηκαν προσφάτως σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Αν εξετάσουμε τα αποτελέσματα της μελέτης θα δούμε ότι το 91,7%, δηλαδή 9 στους 10 φροντιστές βιώνουν υψηλότατα επίπεδα στρες και έτσι η μέση τιμή των επιπέδων που καταγράφηκε στον πληθυσμό της μελέτης τον κατατάσσει στα πολύ υψηλά επίπεδα στρες (severe stress level), αρκετά πάνω από το γενικό πληθυσμό.

•  Αντίστοιχα επηρεασμένη και η ποιότητα ζωής που καταγράφηκε, ιδίως η συνιστώσα της ψυχικής ευεξίας, δηλαδή η κοινωνικότητα, η εξωστρέφεια, η επικοινωνία συναισθημάτων, με τον πληθυσμό της μελέτης να βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο του γενικού πληθυσμού και πιο συγκεκριμένα 6 στους 10 φροντιστές εμφάνισαν σημαντική επιβάρυνση στην ψυχική σφαίρα της ποιότητας ζωής τους.
•  Λιγότερο επηρεασμένη η σωματική διάσταση της ποιότητας ζωής, καθώς στην πλειονότητά τους οι φροντιστές ήταν πολίτες χωρίς χρόνιο νόσημα ή βαθμό αναπηρίας. Επιπρόσθετα βρέθηκε μια σημαντική αρνητική σύνδεση μεταξύ των επιπέδων στρες και της ποιότητας ζωής, δηλαδή όσο ανεβαίνει το επίπεδο στρες τόσο μειώνεται η ποιότητα ζωής.
• Αλλοι παράγοντες που συνδέθηκαν με αυξανόμενα επίπεδα στρες στους φροντιστές ήταν το γυναικείο φύλο, το χαμηλό επίπεδο μόρφωσης, το μηνιαίο εισόδημα του φροντιστή, το κινητικού επίπεδο του ασθενούς και ο βαθμός εξάρτισης του ασθενούς από τον φροντιστή.

*ο Αναστάσιος Καντάντης είναι ειδικευόμενος Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής ΠΓΝΠ υπ. διδάκτορας Πανεπιστημίου Πατρών.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News