Πάτρα: Τα πρώτα σχέδια για την κατασκευή του νέου Ι.Ν. Αγίου Ανδρέου – ΦΩΤΟ

Επιλογές Team

Πέρασαν πολλά χρόνια από την ημέρα που αποφασίστηκε τι ύφος και πώς θα ήταν ο νέος ιερός ναός του Αγίου Ανδρέα. Ηταν 25 Ιουνίου του 1904 όταν η Ακαδημία Καλών Τεχνών του Βερολίνου επέλεξε την πρόταση του Γάλλου Emile Robert. Θυμίζουμε τη διαδικασία: Προκηρύχθηκε διαγωνισμός αρχιτεκτονικού σχεδίου, με πρωτοβουλία του δημάρχου Δημητρίου Βότση. Είχε προηγηθεί απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, το οποίο, σύμφωνα με τον νόμο, θα όριζε τρεις πολίτες που θα αποτελούσαν τη διαχειριστική επιτροπή της περιουσίας του ναού. Την επιτροπή ανεγέρσεως αποτελούσαν εξέχουσες μορφές της πόλης. Πρόεδρος ήταν ο Μητροπολίτης Πατρών Αντώνιος και μέλη ο νομάρχης Π. Κοσσονάκος, ο πρόεδρος Εφετών Α. Σουλτάνης, ο δήμαρχος Δ. Βότσης, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Κ. Σταμπουλόπουλος και μέλη οι Κ. Φιλόπουλος, Ρ. Μακρυγιάννης και Σπ. Σπυρόπουλος.

Τα 32 σχέδια

Υποβλήθηκαν συνολικά 32 σχέδια, από αυτά η επιτροπή ενέκρινε τα 8, τα οποία έστειλε για την τελική κρίση στη Σχολή Καλών Τεχνών του Βερολίνου. Η επιτροπή του Βερολίνου (πρόεδρος ο Ιωάννης Οστεν) στις 25 Ιουνίου 1904 επέλεξε το σχέδιο του Γάλλου αρχιτέκτονα Emile Robert (2ο του Rudolf Dick και 3ο του Enrico Paniconi). Για τα τρία πρώτα βραβεία δόθηκε χρηματικό έπαθλο 22.000 δραχμών περίπου.

Ετσι κάπως δρομολογήθηκε η κατασκευή του νέου καυχήματος των Πατρών. Μόνο που τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν έτσι. Προέκυψαν έντονες αντιδράσεις ως προς την «κανονικότητα» και το μη πρέπον ύφος του νέου ναού. Η υπόθεση έληξε 46 (!) χρόνια μετά, το 1950, με σχετική τελεσίδικη απόφαση του υπουργείου Παιδείας για τροποποίηση των σχεδίων του νικητή, σε ποιο ορθόδοξα μονοπάτια.

ΤΑ 8 ΣΧΕΔΙΑ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Κατά τη διάρκεια του διεθνούς διαγωνισμού υποβλήθηκαν συνολικά στην Επιτροπή Ανεγέρσεως 32 σχέδια – προτάσεις. Από αυτά, επιλέχθηκαν 8, τα οποία εστάλησαν στην Σχολή Καλών Τεχνών του Βερολίνου για την τελική Επιλογή.

Αυτή επέλεξε τελικά την πρόταση του Γάλλου Emile Robert, ενώ συνολικά βράβευσε τρεις υποψηφιότητες.

Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ 1950

Το 1948 είχαμε την προκήρυξη νέου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, για να αλλαχθούν τα σχέδια Robert. Τα νέα σχέδια τέθηκαν σε δημόσια σύγκριση σε αίθουσα του Εμπορικού το 1950.

Υπήρξε αντίδραση και έτσι το υπουργείο Παιδείας αλλάζει την προηγούμενη απόφασή του και δίνει εντολή στον Γεώργιο Νομικό, όπως τελικά εφαρμόσει τα σχέδια Ρομπέρ, με τις κατάλληλες τροποποιήσεις.

ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Στον διαγωνισμό που προκήρυξε η Επιτροπή Ανεγέρσεως πήραν μέρος διάσημοι αρχιτέκτονες των αρχών του 20ού αιώνα από όλο τον κόσμο, μερικών εκ των οποίων οι προτάσεις διασώθηκαν και παρουσιάζονται από την «Π».

Ανάμεσά τους και η ιδέα του διάσημου Αυστριακού Οtto Wagner που τελικά δεν είδε τον Αγιο Ανδρέα να φτιάχνεται με τα δικά του σχέδια, έφτιαξε όμως παρόμοια εκκλησία στη Βιέννη.

ΤΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

Περίπου μισό αιώνα χρειάστηκαν οι αρμόδιοι μέχρις ότου ξεκαθαρίσει το σχήμα του νέου ιερού ναού. Ο διαγωνισμός έγινε το 1904 και μόλις το 1950 οριστικοποιήθηκε το σχήμα του.

Εκτοτε έχουν περάσει τόσα χρόνια και ο ναός, τυπικά ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί (απομένουν συγκεκριμένα τμήματα της αγιογραφήσεώς του).

Το μεγαλοπρεπές δημιούργημα του G. Postel Vinay

Το πιο εντυπωσιακό σχέδιο για τον νέο ναό του Αγίου Ανδρέα κατατέθηκε από τον Γάλλο G. Postel Vinay και προκρίθηκε από την Επιτροπή Ανεγέρσεως μαζί με άλλα επτά για την τελική επιλογή που θα γινόταν από την κριτική επιτροπή της Σχολής Καλών Τεχνών του Βερολίνου.

Η εργασία του G. Postel Vinay τιτλοφορείτο «G εποίησεν» και ήταν ένα μεγαλοπρεπές, όσο και πρωτότυπο δημιούργημα. Κυριαρχούσε μόνο ο θόλος. Η κάτοψη, διαμέτρου 30 μέτρων, περιελάμβανε διπλό κύκλο κιόνων, οι οποίοι στήριζαν τον θόλο. Στο κέντρο του κτιρίου και ακριβώς πάνω από την είσοδο του ναού ήταν τοποθετημένο πανύψηλο καμπαναριό, πολύ όμορφο αλλά γοτθικού ρυθμού, του οποίου η κορυφή έφτανε 80 μέτρα πάνω από το έδαφος.

Ισως και να ήταν το στοιχείο που να έπαιξε ρόλο στην τελική απόφαση, αφού ως γνωστόν βασικό κριτήριο της τελικής επιλογής ήταν το «ορθόδοξο» του νέου ναού.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

Σε άρθρο τον πατρινού μηχανικού, Σπήλιου Θ. Αγαπητού, το οποίο είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό «Αρχιμήδης» του Ελληνικού Πολυτεχνικού Συλλόγου, τον Απρίλιο του 1903, αναφέρονται τα εξής σχετικά με τον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό κατασκευής του νέου ναού για τον Πολιούχο Αγιο της Πάτρας:

«Από τα πρώτα 8 αρχιτεκτονικά σχέδια για τον νέο ναό τον Αγίου Ανδρέα, που είχαν εγκριθεί, σημαντικότερα ήταν δύο τα οποία είχαν σταλεί από το Παρίσι και ένα από τη Βιέννη. Το ένα από τα δύο σχέδια από το Παρίσι είχε σταλεί με έμβλημα «G εποίησεν» και επρόκειτο για μεγαλόπρεπο πρωτότυπο δημιούργημα του G. Postel Vinay. Στο σχέδιο αυτό κυριαρχούσε μόνο ο θόλος. Η κάτοψη, διαμέτρου 30 μέτρων, περιελάμβανε διπλό κύκλο κιόνων οι οποίοι στήριζαν τον θόλο. Στο κέντρο του κτιρίου και ακριβώς πάνω από την είσοδο του ναού ήταν τοποθετημένο πανύψηλο καμπαναριό, πολύ όμορφο αλλά γοτθικού ρυθμού, του οποίου η κορυφή έφτανε 80 μέτρα πάνω από το έδαφος.

Η άλλη μελέτη που έστειλαν από το Παρίσι ήταν έργο του ιδιαίτερα γνωστού αρχιτέκτονα Robert, έφερε δε το έμβλημα «Χρυσή καρδιά». Η έμπνευση του έργου αυτού ήταν εντελώς διαφορετική από την προηγούμενη, αλλά εξίσου πρωτότυπη. Ο θόλος είχε ύψος 60 μέτρα περίπου, συνδεόταν αρμονικότατα με το υπόλοιπο μέρος του κτιρίου, το οποίο φωτιζόταν άπλετα από μεγάλα παράθυρα σε όλες τις πλευρές, ενώ ο αρχιτέκτονας απέφυγε τον σχηματισμό καμπαναριού.

• Από τις “Επιλογές” της “Π” το Σάββατο 30 Μαΐου 2015

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News