Περιοδικό @UP του Πανεπιστημίου Πατρών – Γνωρίστε τη δραστήρια κοινότητα της Πάτρας

Το περιοδικό @UP του Πανεπιστημίου Πατρών – Γέφυρες πολλαπλής Επικοινωνίας.

Γράφουν: Κατερίνα Κωστίου-Γιάννης Παπαθεοδώρου*

Το περιοδικό του Πανεπιστημίου Πατρών με τον μινιμαλιστικό αλλά πολύσημο τίτλο @Up συμπλήρωσε δύο χρόνια έκδοσης φτάνοντας στο 10ο τεύχος της δίμηνης κυκλοφορίας του. Δεν είναι η πρώτη φορά που το Πανεπιστήμιο Πατρών εκδίδει ένα περιοδικό, αλλά είναι η πρώτη φορά που η εθελοντική αυτή προσπάθεια έθεσε συνειδητά ως στόχο όχι απλώς την ενημέρωση αλλά και την επικοινωνία μεταξύ των διαφορετικών ομάδων της πανεπιστημιακής κοινότητας και όχι μόνο.

Η πρώτη απόπειρα είχε γίνει το 2000 με την Πανεπιστημιακή Ενημέρωση,  ένα όντως ενημερωτικό έντυπο που εκδιδόταν για πέντε χρόνια. Το 2014 εγκαινιάστηκε η δεύτερη περίοδος, πιο αναβαθμισμένη λειτουργικά και αισθητικά. Ήταν τότε που καθιερώθηκε, με πρόταση του υπεύθυνου της έκδοσης, καθηγητή Νίκου Αβούρη, το ευρηματικό του όνομα: @Up.

Το όνομα αυτό διατηρήθηκε και στη νέα φάση : στην ανανεωμένη του περίοδο, το περιοδικό άρχισε να εκδίδεται από τον Ιανουάριο του 2021. Στον τίτλο του συγκλίνουν διαφορετικά στοιχεία: ο ξενόγλωσσος λογότυπος του Πανεπιστημίου Πατρών (Up: University of Patras), που αποτυπώνει την εξωστρέφεια και το διεθνές προφίλ του Πανεπιστημίου∙  το σύμβολο του email (@) που δηλώνει τη δυναμική του Πανεπιστημίου Πατρών όσον αφορά τις σύγχρονες τεχνολογίες∙ η σημασία της αγγλικής λέξης up στα ελληνικά (ψηλά, πάνω), που υποδηλώνει την ανοδική πορεία. Και, βέβαια, ανεξάρτητα από τις προθέσεις του ονοματοθέτη, για τον ενημερωμένο αναγνώστη και ιδίως για το νεανικό κοινό, στον τίτλο συνδηλώνεται και η ομώνυμη εξαιρετικά επιτυχημένη από κάθε άποψη κωμική-δραματική περιπέτεια κινουμένων σχεδίων στον υπολογιστή, της Walt Disney, των σκηνοθετών Pete Docter και Bob Peterson, που κέρδισε δύο βραβεία το 2009.

Το  περιοδικό που εκδίδεται σήμερα, με νεανική αισθητική και δίνοντας το μεγαλύτερο μέρος του βήματος στην πολυπληθέστερη πανεπιστημιακή κοινότητα, τους φοιτητές, στοχεύει πολλαπλώς στην εξωστρέφεια, όπως φαίνεται από το Editorial του πρώτου τεύχους που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Πατρών στις 15 Φεβρουαρίου του 2021. Παράλληλα, υπακούοντας στους ρυθμούς που επέβαλε η πανδημία κράτησε τη δίμηνη περιοδικότητα, που μόλις είχε εγκαινιαστεί. Οι ποικίλες στοχεύσεις του περιοδικού συγκλίνουν στη λέξη «Γέφυρες», που είναι και ο τίτλος του πρώτου καταστατικού κειμένου:[1]

ΓΕΦΥΡΕΣ

Πάνω απ’ όλα, κάθε περιοδικό είναι χώρος συλλογικότητας. Πίσω από την έντυπη ή ηλεκτρονική έκδοση -και πριν και μετά- βρίσκονται πάντα ομάδες που επικοινωνούν μεταξύ τους, γράφοντας, προετοιμάζοντας, εκδίδοντας και διαβάζοντας. Από τη συντακτική επιτροπή έως τους επιμελητές και από τους αρθρογράφους έως τους αναγνώστες, ένα δραστήριο δίκτυο ανθρώπων δοκιμάζει τη δύναμη του λόγου, της εικόνας και των ιδεών στη δημόσια σφαίρα.

Η ιδιαιτερότητα ενός πανεπιστημιακού περιοδικού έγκειται στο γεγονός ότι η πανεπιστημιακή κοινότητα πάντα βασιζόταν στην ίδια αρχή: στη δύναμη και την κυκλοφορία των ιδεών, στην κριτική και στον διάλογο. Βασικό χαρακτηριστικό της ποικίλης πανεπιστημιακής ανθρωπογεωγραφίας είναι η επικοινωνία, σε όλες της τις εκφάνσεις: μάθηση, διδασκαλία, στοχασμός, αναστοχασμός, αναθεώρηση, ανταλλαγή. Γι’ αυτό και το πανεπιστημιακό περιοδικό, περισσότερο από τα άλλα, δύσκολα ταξινομείται ή προσδιορίζεται. Η ποικιλία του είναι τόσο μεγάλη και τόσο πλούσια όσο και τα ενδιαφέροντα των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, ενώ η βασική του λειτουργία είναι να στήνει γέφυρες.

Η πρώτη γέφυρα ενώνει γενιές και κομβικές ομάδες. Το πανεπιστήμιο ζει, αναπνέει και αναπτύσσεται χάρη στους φοιτητές, που κάθε χρόνο ανανεώνουν το ανθρώπινο δυναμικό του. Ειδικά αυτές οι «σειρές», μεγαλωμένες μέσα σε μια κρίση που δεν ήταν μόνο οικονομική, έχουν ανάγκη να μιλήσουν, να εκφραστούν, να δημιουργήσουν. Είμαστε εδώ για να ακούσουμε τη φωνή τους, να αφουγκραστούμε τις ευαισθησίες τους, να αναγνωρίσουμε τα επιτεύγματά τους και να γνωρίσουμε τα ταλέντα τους.

Η δεύτερη γέφυρα αφορά τη σύνδεση των Θετικών με τις Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές επιστήμες. Στον καιρό της πανδημίας, νιώσαμε και νιώθουμε πώς ο επιστημονικός ορθολογισμός και η ιατρική παρέμβαση είχαν ανάγκη τον λόγο του ανθρωπισμού και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Και οι δύο χώροι μαζί έφτιαξαν επίσης ένα «διεπιστημονικό» τείχος απέναντι στον ανορθολογισμό, στις θεωρίες συνωμοσίας, στον λαϊκισμό. Θέλουμε ο διάλογος αυτός να συνεχιστεί και μέσα από τις στήλες του περιοδικού μας.

Η τρίτη γέφυρα αφορά τη σχέση του Πανεπιστημίου με την πόλη. Θέλουμε το περιοδικό μας να γίνει το βήμα ενός διαλόγου γύρω από τη διάχυση της γνώσης στην κοινωνία των πολιτών, γύρω από τον πολιτισμό αλλά και την κουλτούρα της καθημερινότητας, γύρω από τα βιώσιμα μοντέλα ανάπτυξης, στην εποχή της τέταρτης τεχνολογικής επανάστασης και της κλιματικής αλλαγής.

Γέφυρες, λοιπόν∙ σαν αυτή που βλέπουμε κάθε μέρα απέναντι από το Πανεπιστήμιό μας. Γέφυρες, σαν αυτή που ενώνει και εμάς με όλες τις προηγούμενες συντακτικές επιτροπές και το πολύτιμο έργο τους∙ και σαν αυτή που θα προσπαθήσουμε να κτίσουμε κι εμείς για τις επόμενες ομάδες.

Είναι αυτονόητο ότι κάθε περιοδικό διαμορφώνεται ανάλογα με τις αντιλήψεις και την αισθητική των ανθρώπων που το σχεδιάζουν/επιμελούνται/εκδίδουν. Το περιοδικό εκδίδεται σε εθελοντική βάση. Καταβλήθηκε προσπάθεια ώστε να συμμετέχουν εκπρόσωποι από διάφορες ομάδες της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και να υπάρχει ισορροπία στην εκπροσώπηση των διαφορετικών σχολών και τμημάτων. Το περιοδικό στελεχώθηκε από διδάσκοντες, διοικητικούς υπαλλήλους και φοιτητές.

Οι μόνιμες στήλες του περιοδικού εκτός από το «Εditorial»  καλύπτουν τους εξής στόχους:

α) φιλοξενούν κείμενα που ενθαρρύνουν τον αναστοχασμό και τον διάλογο∙ β) ενημερώνουν για τα επιτεύγματα της έρευνας, την επιστημονική δραστηριότητα και τις παρεχόμενες υπηρεσίες∙ γ) παρουσιάζουν αποφοίτους του πανεπιστημίου ή πολίτες της περιοχής με όραμα και ιδιαίτερη διαδρομή∙ δ) κάνουν προτάσεις, κυρίως μέσω των φοιτητών,  για τον πολιτισμό και την επιστήμη.

Πιο συγκεκριμένα: στη στήλη «Up-όψεις» περιλαμβάνεται συνήθως ένα άρθρο μέλους της κοινότητας για ένα ζήτημα ευρύτερου ενδιαφέροντος, όπως π.χ. στο πρώτο τεύχος, που εκδόθηκε μέσα στην πανδημία, το άρθρο του επίκουρου καθηγητή Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου, κ. Πάνου Αλεξόπουλου, με τίτλο «Ηθικό τραύμα και πανδημία»∙[2] ή το άρθρο του καθηγητή του Τμήματος Φυσικής κ. Θανάση Αργυρίου με τίτλο «Χαμηλές θερμοκρασίες: μια φαινομενικά παράδοξη εκδήλωση της σύγχρονης κλιματικής αλλαγής».[3]

Η ενότητα «Από τη ζωή της πανεπιστημιακής κοινότητας» περιλαμβάνει ενημερωτικά άρθρα για επιστημονικά πρότζεκτς ιδιαίτερης εμβέλειας, σημαντικούς φορείς ή υπηρεσίες του Πανεπιστημίου εγνωσμένης ωφέλειας. Εδώ τον πρώτο λόγο έχουν κυρίως οι διδάσκοντες και όσοι στελεχώνουν τους διάφορους φορείς του Πανεπιστημίου, όπως π.χ. την Κεντρική Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης, τη Φοιτητική Μέριμνα κ.ά.

Εξίσου σημαντική είναι η ενότητα με τίτλο “UniverCity”, η οποία αφορά φορείς ή πολίτες της Πάτρας των οποίων παρουσιάζεται το έργο, η διαδρομή ή η άποψή τους για τη σχέση πόλης και Πανεπιστημίου Πατρών ή για άλλα ζητήματα κοινωνικού ενδιαφέροντος. Π.χ., το κείμενο του πατρινού συγγραφέα κ. Κώστα Λογαρά με τίτλο «Πώς ζει και εργάζεται ένας συγγραφέας εκτός της πρωτευούσης. Ο χρόνος, το βίωμα και η αμφίθυμη σχέση ενός συγγραφέα με την πόλη του»∙[4] ή το κείμενο του πατρινού ποιητή κ. Στέλιου Μαφρέδα «Πολύεδρο: 40 χρόνια αδιάλειπτης προσφοράς», που παρουσιάζει τη διαδρομή και τη φυσιογνωμία του πολύ γνωστού χώρου πολιτισμού της Πάτρας, με αφορμή τα 40 χρόνια λειτουργίας του.[5] Εννοείται ότι το περιοδικό δεν έχει σκοπό να υποκαταστήσει τον Τύπο, αλλά να συμβάλει στη σύσφιξη των σχέσεων του Πανεπιστημίου με την πόλη της Πάτρας και την ευρύτερη περιοχή, υπηρετώντας με τον δικό του τρόπο το όραμά του για εξωστρέφεια.

Η ενότητα «Up-εικονίσεις» φιλοξενεί κείμενα–κυρίως συνεντεύξεις– για το έργο ενός εικαστικού καλλιτέχνη που σχετίζεται με την Πάτρα και την ευρύτερη περιοχή ή το Πανεπιστήμιο Πατρών, ενώ συνήθως ένα έργο του κοσμεί το εξώφυλλο. Η αρχή έγινε με τον ζωγράφο κ. Γιάννη Ψυχοπαίδη ο οποίος διατηρεί εργαστήριο στο Ρίο Πατρών. Στο πρώτο τεύχος φιλοξενήθηκε συνέντευξή του με τίτλο «Η αισθητική έχει απωλέσει την αισθητική της αξία».[6] Στο επόμενο τεύχος φιλοξενήθηκε κείμενο της κ. Ηρώς Νικοπούλου με τίτλο «Το Σβηστό Μανουάλι: ένα έργο σε εξέλιξη».[7]

Η κ. Νικοπούλου δεν κατάγεται από την Πάτρα, αλλά το αρχείο της και εικαστικά της έργα έχουν παραχωρηθεί στο Πανεπιστήμιο Πατρών, ως μέρος μιας ευρύτερης πολύτιμης δωρεάς προς το Εργαστήριο Αρχειακών Τεκμηρίων-Τύπου (ΕΑΤΤ) και τη Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης (ΒΚΠ).[8] Να σημειωθεί ότι το περιοδικό δεν έχει στόχο να παρουσιάσει τους πιο γνωστούς δημιουργούς ή αισθητικές θεωρίες και τάσεις, όπως θα έκανε ίσως ένα περιοδικό εικαστικών, αλλά να αποτυπώσει την εικαστική ιδιοπροσωπία δημιουργών που είτε αρθρώνουν μια ιδιαίτερη γλώσσα είτε σχετίζονται με το Πανεπιστήμιο και την Πάτρα.

Αναμφίβολα, το πιο καθοριστικό στοιχείο της ταυτότητας του περιοδικού είναι το γεγονός ότι στην εκδοτική ομάδα συμμετέχουν πολλοί φοιτητές, ενώ μεγάλο μέρος της ύλης είτε προέρχεται από φοιτητές είτε θεματοποιεί επιστημονικά ή άλλα ζητήματα που σχετίζονται με τους φοιτητές.

Πιο συγκεκριμένα:

Η στήλη «Φοιτητικές (προ)τάσεις», είτε παρουσιάζει το ερευνητικό έργο ομάδων φοιτητών οι οποίοι καινοτομούν ή διακρίνονται μέσω κάποιου φορέα είτε φιλοξενεί κείμενα όπου φοιτητές μπορούν να διατυπώνουν την άποψή τους για θέματα που τους ενδιαφέρουν∙ π.χ. το κείμενο του οικονομολόγου, υποψήφιου διδάκτορα, κ. Θεοφάνη Ζαχαράτου με τίτλο «Σταματάμε την σπατάλη των τροφίμων για την κοινωνία και τον πλανήτη»∙[9] ή το άρθρο του φοιτητή του Τμήματος Φυσικής, κ. Κώστα Βασιλόπουλου με τίτλο «Το άστρο των Χριστουγέννων».[10] Η στήλη «Alumni» είναι η στήλη των αποφοίτων.  Εδώ παρουσιάζεται η διαδρομή όχι μόνον όσων ακολούθησαν ερευνητική πορεία ή πανεπιστημιακή καριέρα, αλλά και εκείνων που υλοποίησαν κάποιο προσωπικό τους όραμα.

Φοιτητοκεντρική είναι και η εκτενέστερη ενότητα του περιοδικού, «Γράμματα-Τέχνες-Επιστήμες», όπου, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά, φοιτητές προτείνουν στην πανεπιστημιακή κοινότητα βιβλία λογοτεχνίας, ταινίες ή σειρές, θεατρικές παραστάσεις ή μουσικές παραγωγές ή, ακόμη, επιστημονικά βιβλία. Εύλογα, οι φοιτητές που υπογράφουν τα κείμενα αυτής της ενότητας προέρχονται από τον χώρο τω Ανθρωπιστικών Σπουδών. Ασφαλώς, το @Up δεν υποκαθιστά κανένα περιοδικό λόγου και τέχνης: απλώς κρίθηκε ωφέλιμο φιλαναγνώστες και φιλότεχνοι να γίνουν πλοηγοί όσων μελών το επιθυμούν, στον  δαιδαλώδη χώρο της τέχνης και της επιστήμης.

Τέλος, στη στήλη «Σημειωματάριο», την τελευταία του περιοδικού, περιλαμβάνονται διάφορα αξιοσημείωτα που συνδυάζουν ευφάνταστα την επικαιρότητα με το παρελθόν, με την προϋπόθεση ότι αφορούν το Πανεπιστήμιο ή την Πάτρα∙ π.χ. η με αφορμή το μεταναστευτικό, αναφορά σε διαφήμιση των αρχών του αιώνα για την «Αυστρο-αμερικάνα», «εβδομαδιαία γραμμή εκ Πατρών κατ’ ευθείαν διά Νέαν Υόρκην», σε συνδυασμό με απόσπασμα από το Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη του Θανάση Βαλτινού.

Η συντακτική ομάδα του περιοδικού απαρτίζεται από μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, κυρίως διδάσκοντες, από διάφορες σχολές και τμήματα. Η εκδοτική ομάδα περιλαμβάνει κυρίως φοιτητές όλων των σχολών και από διαφορετικές φάσεις σπουδών. Η ομάδα ανανεώνεται σε τακτική βάση, καθώς το περιοδικό βασίζεται στον ζήλο και το κέφι όσων συμμετέχουν στην εκδοτική διαδικασία και αξιοποιεί νέες ιδέες και προτάσεις. Και φυσικά, σημαντικό ρόλο παίζει η κατανομή ρόλων, η οποία σε μια συλλογική και απαιτητική διαδικασία είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει σωστά ο μηχανισμός και να φαίνεται κάθε φορά τι χρειάζεται θεραπεία και από ποιον. Η κατανομή αυτή γίνεται με κριτήριο την ιδιότητα και την επιθυμία του κάθε μέλους.

Τα μέλη της συντακτικής επιτροπής αναζητούν συνεργασίες ο καθένας από τη Σχολή στην οποία ανήκει ή ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του. Τα μέλη της εκδοτικής ομάδας είτε συγγράφουν είτε αναζητούν κείμενα με προτάσεις προς την πανεπιστημιακή κοινότητα. Επίσης, έχουν την ευθύνη της επιμέλειας της ύλης, της φιλολογικής επιμέλειας, της στήλης “Φοιτητικές (προ)τάσεις”, της στήλης “Alumni” και της ύλης στο πεδίο “Γράμματα-Τέχνες-Επιστήμες” (ανάλογα με την επιστημονική τους κατεύθυνση και τα ενδιαφέροντά τους). Στο πεδίο αυτό μπορούν να γράφουν όλοι (συντακτική επιτροπή και μόνιμοι συνεργάτες, καθώς και κάθε ενδιαφερόμενο μέλος. Το @Up είναι ανοικτό σε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα.

Η μόνη προϋπόθεση συμμετοχής είναι να έχει κανείς κάτι να πει, να θέλει να επικοινωνήσει, να νιώθει μέλος της δραστήριας κοινότητας του Πανεπιστημίου Πατρών.

*Η Κατερίνα Κωστίου είναι καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας Παν/μιο Πατρών. Ο Γιάννης Παπαθεοδώρου είναι αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας Παν/μιο Πατρών.

[1] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/up1-2021.pdf

[2] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/up1-2021.pdf

[3] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/2021/12/@up5.pdf

[4] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/2021/05/@up3-final.pdf

[5] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/2021/10/@up4-last.pdf

[6] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/up1-2021.pdf

[7] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/up2-2021.pdf

[8] https://eatt.philology.upatras.gr/archives/archeio-iros-nikolopoulou/

[9] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/up2-2021.pdf

[10] https://www.upatras.gr/wp-content/uploads/2021/12/@up5.pdf

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News