ΣΙΝΕ «ΠΑΤΡΑ»: Η ιστορία του κινηματογράφου

“…και το βράδυ στον κινηματογράφο βλέπεις ό,τι δεν είδες το πρωί το χαρούμενο κηπουρό το αληθινό αυτοκίνητο τα φιλιά με το αληθινό ζευγάρι ότι δεν αγαπάει το θάνατο ο κινηματογράφος“.
Κάπως έτσι όπως τα περιγράφει ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης, είναι τα πράγματα όταν μπαίνεις στην κινηματογραφική αίθουσα και βυθίζεσαι στο λυτρωτικό της σκοτάδι για να ζητήσεις το πρόσκαιρο φως της νύχτας σου. Απόδραση από την πραγματικότητα, δικαίωμα στο όνειρο, αλλά και ανάγκη για συναναστροφή, έστω για συμμετοχή από κοινού, για συνθέαση που είναι δυνατή να σε σηκώσει από τον καναπέ και να σε οδηγήσει. Κάτι σαν προορισμός, κάτι σαν αποστολή! O κινηματογράφος αναπτύσσεται τόσο στο επίπεδο της δημιουργίας όσο και σε αυτό των αιθουσών. Εκεί βλέπεις την άνθηση, εκεί την κρίση, εκεί την απουσία.

  • Από τις “Επιλογές” 14 Φεβρουαρίου 2015

ΛΕΖΑΝΤΑ: Το θέατρο “Παράδεισος” περί το 1885, που βρισκόταν στη θέση όπου σήμερα το Πάνθεον. Αρχείο Ξενοφώντα Παπαευθυμίου, από το βιβλίο “Η Πάτρα στις αρχές του 20ού αιώνα μέσα από τις γυάλινες πλάκες”

 

ΤΑΙΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ

Η πρώτη πατρινή ταινία γυρίστηκε το 1930. Σχεδόν όλοι οι ηθοποιοί ήταν συμπολίτες μας.

Πρωταγωνιστής ο Ανδρέας Ευαγγελίου, επαγγελματίας ηθοποιός με θεατρικές σπου δές στο Παρίσι, που ειδικεύτηκε σε ρόλους γκραν γκινιόλ.

ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΧΤΕΣ

Γυρνώντας το βλέμμα στο χτες, η νοσταλγία είναι φυσικό να φουντώνει μέσα σου, όταν μάλιστα πρόκειται για μια μεγάλη σου αγάπη, που σήμερα διάγει κρίση στην πόλη σου. Σήμερα μοναδικό σπίτι του σι νεμά είναι το συγκρότημα της Veso Mare, που παρ’ ότι κάνει φιλότιμες προσπάθειες, λόγω της εμπορικής, επιχειρηματικής του διάστασης δεν μπορεί να απεγκλωβιστεί από τους ασφυκτικούς κανόνες του κυκλώματος διανομής και της αγοράς.

Πριν κάποια χρόνια βλέπαμε 36 θερινούς κινηματογράφους, που συναγωνίζονταν τον αριθμό των ταβερνών της πόλης, αφού η λαϊκή διάσταση του θεάματος ήταν τόσο ισχυρή για τον κινηματογράφο. Τότε όμως δεν υπήρχε ακόμη βίντεο, δεν υπήρχε ίντερνετ, δεν υπήρχε η ασφάλεια του καναπέ. Τότε, τα καλοκαιρι νά βραδάκια οι νέοι έδιναν ραντεβού στο περίπτερο στο πάνω μέρος της πλατείας Υψηλών Αλωνίων, όπου η στήλη των θεαμάτων της «Πελοποννήσου» ήταν καρφωμένη με πινέζες στο δέντρο. Αν δεν είχε καλή ταινία… στην εφημερίδα, τα ζευγαράκια και οι παρέες προσπαθούσαν να σκεφτούν πού θα πάνε να διασκεδάσουν ως δεύτερη επιλογή.

Σήμερα περπατώντας στην πόλη, εκεί που βρίσκονταν οι φωτεινές ρεκλάμες με ονόματα πομπώδη και εντυπωσιακά (Αστυ, Ελίτ, Πάνθεον, Παλλάς, Rex, Mini Rex) -δείκτες μιας περασμένης αθωότητας, πέφτεις πάνω σε σούπερ-μάρκετ, ψησταριές, γυμναστήρια και λοιπών χρήσεων καταναλωτικούς παραδείσους. Ολα κατά κάποιον τρόπο υπάρχουν δίπλα μας καθημερινά και θυμίζουν, σιωπηλά αλλά πάντα ζωντανά. Ακόμα και η ημερομηνία λήξης θυμίζει ότι υπήρξαν πριν να σαπίσουν.

ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ

Οι πρώτες κινηματογραφικές προβολές πραγματοποιούνται στην Πάτρα τέσσερα χρόνια μετά την προβολή της πρώτης μικρής ταινίας στο εξωτερικό. Πρόκειται για προβολές κινουμένων εικόνων από επιχειρηματίες περαστικούς από την πόλη, οι οποίες δεν έχουν τη μορφή που απέκτησαν αργότερα. Οι πρώτες ταινίες κατέγραφαν θέματα επίκαιρα. Καθώς δεν υπάρχει στέγη για αποκλειστική κινηματογραφική αίθουσα, οι προβολές πραγματοποιούνται αρχικά σε θέατρα και αργότερα σε διάφορους χώρους όπως καφενεία, ζαχαροπλαστεία, εξοχικά κέντρα και πλατείες, με μεγάλη συνάθροιση κόσμου.

Το 1907 εμφανίζεται ο «ομιλών κινηματογράφος», που στην πρώιμη τότε μορφή του εννοούσε τον ήχο που γραμμένος σε δίσκο συνόδευε την προβολή. «Θρίαμβος της επιστήμης και θαυμασμός της ανθρώπινης διάνοιας».

Ενας κινηματογράφος στην πόλη αποκτά αποκλειστικά τη δική του αίθουσα. Το ιστορικό ΙΝΤΕΑΛ εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας, αναδεικνυόμενος ως ο αρχαιότερος των λειτουργούντων κινηματογράφων.

ΤΟ ΙΝΤΕΑΛ

Ο ιστορικός κινηματογράφος της Πάτρας «Ιντεάλ» βρίσκεται στην οδό Αγίου Νικολάου, λίγο ψηλότερα από τη συμβολή της με την οδό Αγίου Ανδρέου, και είναι ο πρώτος που απέκτησε αποκλειστικά δική του αίθουσα.
Η 9η Νοεμβρίου 1914 είναι καθο ριστική μέρα στην κινηματογραφική ιστορία της πόλης. Κάνει έναρξη των εργασιών του το «Ιντεάλ», «Ο Μέγας Κινηματογράφος της Οδού Αγίου Νικολάου» με πρόγραμμα που περιελάμβανε την προβολή «Εξπρές- Ζουρνάλ» (παγκόσμιο κινηματογραφικό ρεπορτάζ με όλα τα σπουδαία γεγονότα), την περιπέτεια του ντετέκτιβ Στούαρτ Ουέμπς «Η Μυστηριώδης Επαυλις» καθώς και την εξωφρενική φάρσα – διπλωματικό επεισόδιο «Ο Ζιζη δημιουργεί».

Τα πρώτα χρόνια ο κινηματογράφος βρισκόταν στο πίσω μέρος, ενώ μπροστά υπήρχαν κάποια εμπορικά καταστήματα. Το 1932 καταστρέφεται από πυρκαγιά ο χώρος της μηχανής προβολής και μεγάλο τμήμα της αίθουσας, χωρίς όμως να σταματήσουν οι προβολές. Το 1939 ανακατασκευάζεται νέος κινηματογράφος «Ιντεάλ», βασισμένος στα σχέδια του Αρμένη αρχιτέκτονα Νουμπάρ, με επιρροές από το Μοντέρνο Κίνημα στον σχεδιασμό κινηματογράφων που ήταν κυρίαρχο στη Γερμανία.

ΚΑΙΝ ΚΑΙ ΑΒΕΛ

Tο «Κάιν και Αβελ» ή «Για το φιλί μιας τσιγγάνας» ήταν δραματική ταινία του ελληνικού κινηματογράφου, παραγωγής 1930. Ηταν η πρώτη πατρινή ταινία, με όλους τους συντελεστές Πατρινούς, εκτός τον Κ. Σπαθόπουλο, και γυρισμένη στην πόλη ή τα γειτονικά χωριά. Σήμερα δεν έχει διασωθεί κόπια της ταινίας, μόνο φωτογραφίες.

Η ταινία, μήκους 2.400 μέτρων, γυρίστηκε από την οικογένεια ∆ιρμίκη και την εταιρεία που είχαν συστήσει για αυτό τον λόγο, την Κινηματογραφικαί Παραγωγαί ∆ιρμίκη.

Τα γυρίσματα ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 1930 και τελείωσαν τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, οι εξωτερικές σκηνές έγιναν στον Αλισσό, στο Γηροκομείο, στην Ανω Αχαΐα και στα Μποζαΐτικα, οι εσωτερικές σκηνές γυρίστηκαν στην ταράτσα του Πάνθεον. Για τα διαλείμματα της ταινίας είχε γραφτεί τραγούδι, το «Εφιάλτης», που το τραγούδησε ο βαρύτονος Χ. Γιώτης με τη συνοδεία ορχήστρας. Η ταινία, μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων, στάλθηκε στη Βιέννη για την τελική της επεξεργασία.

Η πρώτη προβολή – πρεμιέρα έγινε στις 8 ∆εκεμβρίου 1930 στο Κινηματογράφο-Θέατρο Ιντεάλ στην Πάτρα με είσοδο 15 δρχ. και παίχτηκε καθημερινά έως τις 14 ∆εκεμβρίου