Τα μυστικά του βάλτου
Του Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».
H απελευθέρωση της Ηπείρου και της Μακεδονίας συνδέθηκαν με επικές μάχες, εμβληματικά τοπωνύμια, μνημειώδεις ήρωες, μυστικά βάλτων και πολλά λογοτεχνικά αφηγήματα, στα οποία προστίθενται οι αναμετρήσεις του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, που τιμώνται με πυκνή ονοματοθεσία, ιδιαίτερα στις βόρειες συνοικίες της Πάτρας. Εκείνη η δόλια η Θεσσαλία μας άφησε κληρονομιά όλη κι όλη κάποια ελληνικά γουέστερν με τον Καζάκο και τον Κούρκουλο, αλλά και την εξέγερση του Κιλελέρ που δεν ήταν βέβαια ασήμαντη.
Στο ομώνυμο τραγούδι του ο Διονύσης Σαββόπουλος λέει πως «είχανε κλείσει- όλοι οι δρόμοι- για τη Λάρισα», αλλά βέβαια μιλούσε για συγκεντρώσεις αγροτών που είχαν ακινητοποιήσει το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο και όχι για δυστυχήματα Τεμπών ή πλημμύρες. Αντίθετα, η Θεσσαλία είναι συνδεδεμένη με τον ατυχή πόλεμο του 1897, για τον οποίο δεν έφταιγε η ίδια. Ούτε που τη ρώτησαν άλλωστε.
Οι κάμποι είναι αντιηρωικοί. Οι κάμποι είναι μπαμπάκια και σιτηρά, φρούτα και ζωοτροφές, σκληρή εργασία, τσιφλίκια, κολλήγοι, μηχανήματα, αναδασμοί, γεωτρήσεις και καυγάδες για νερά. Και πολλή ζέστη. Και ιδρώτας του περίφημου «ξωμάχου» που πρωταγωνιστούσε ανώνυμος στα αναγνωστικά μας του δημοτικού, στα διηγηματάκια που πάσχιζαν να μας φιλοτιμήσουν πάνω στην ιδέα του μόχθου και της ηθικής που περιέχονται στο αγαθό της εργασίας και των παραδοσιακών αξιών, προανάκρουσμα αυτού που σήμερα αποκαλείται κυκλική οικονομία, που ξεκινάει από το χορτάρι της αγελάδας και φτάνει στο κέρατο του ταύρου. Με την οσμή, όμως: Αυτή δεν περνούσε στα αναγνωστικά.
Στην εθνική μας κουλτούρα η Θεσσαλία αποτυπώνεται σατιρικά, στη βάση γλωσσικών ιδιωμάτων, γραφικότητας, παραδοσιακών προϊόντων και της ομάδα των Βαλαώρα, Μητσιμπόνα, Γκαλίτσιου, Γκόλαντα, μια θρυλική συστοιχία παραχητικού χορού συλλαβών με μπ- . γκ- και ντ-. Και θριάμβων. Ηρθαν οι πλημμύρες και τα πρόσωπα σοβαρά εγίναν, που λέει ο ποιητής. Αν και τα πρόσωπα στον κάμπο είναι πάντα σοβαρά και ηλιοκαμένα. Ένα ολόκληρο γεωγραφικό διαμέρισμα βούλιαξε στη λάσπη. Και τώρα περιγράφεται ως δυστοπία, μια υδάτινη κατοικία βακτηρίων, φιδιών και ποντικών, με ελλοχεύουσα τη λεπτοσπείρωση, την ασφυξία ριζών για τα οπωροφόρα, τη νέκρωση της γονιμότητας των χωμάτων, τη δηλητηρίαση του υδροφόρου ορίζοντα επ’ αόριστον. Τα μυστικά του βάλτου κατηφόρισαν, από τα Γιαννιτσά προς την Καρδίτσα, συνθέτοντας μια χώρα του βρώμικου νερού στη θέση του παλαιού βασίλειου της καρποφορίας.
Οι χάρτες αλλάζουν τώρα. Αλλάζει ο χώρος. Πλημμύρες, βιβλικές πυρκαγιές, διαβρώσεις, λαγοκέφαλοι που διεισδύουν στα πελάγη και μασουλάνε τους στίχους του Ελύτη σαν τα πάκμαν. Να ξαναφτιάξουμε τα αναγνωστικά, τα αλφαβητάρια, τις λέξεις, τις εικόνες, το πι-πι, το παπί, το Λό-λα φέ-ρε έ-να μή-λο. Οι λάσπες ανέβηκαν στα πρώτα και τα δεύτερα πατώματα, οι οικογενειακές φωτογραφίες πρασίνισαν. Στα σπίτια τώρα μένουν νερόφιδα. Και ο κόσμος πάει κι έρχεται με μια πιρόγα. Άλλος προφήτης εδώ, ο Αλκαίος ήτανε;
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
