«Θα αναγεννηθούμε, μην αμφιβάλλετε»: Ο Διονύσης Σαββόπουλος στην Πάτρα, όπως τον θυμόμαστε

Ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο άνθρωπος που έγραψε την ψυχή της νεότερης Ελλάδας, έφυγε από τη ζωή. Είχε περάσει από την Πάτρα τον Οκτώβριο του 2017, λίγο πριν την εμφάνισή του στο Royal Theater, και είχε μιλήσει στην «Π», με το γνώριμο στοχαστικό του ύφος για την ελπίδα, τον φόβο, την αγάπη και την αιώνια ανάγκη μας για συνεννόηση. Τότε έλεγε: «Ένας καινούργιος γενναίος κόσμος γεννιέται μέσα από ωδίνες… Θα αναγεννηθούμε».

«Θα αναγεννηθούμε, μην αμφιβάλλετε»: Ο Διονύσης Σαββόπουλος στην Πάτρα, όπως τον θυμόμαστε

Ήταν μεσημέρι Τρίτης, στις 26 Οκτωβρίου 2017, λίγες ώρες πριν ανέβει στη σκηνή του Royal Theater στην Πάτρα. Λίγο πριν την εμφάνισή του, και είχε μιλήσει στην εφημερίδα «Πελοπόννησο» στην υπογράφουσα και τον Κωνσταντίνο Μάγνη , με το γνώριμο στοχαστικό του ύφος για την ελπίδα, τον φόβο, την αγάπη και την αιώνια ανάγκη μας για συνεννόηση.

Ο χρόνος ήταν περιορισμένος, αλλά ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν αρνήθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Ζήτησε να αποφύγουμε τα πολιτικά — και, όπως πάντα, τα έθιξε ο ίδιος. Με λόγια λιτά, κοφτά, γεμάτα εικόνες, μας μίλησε για το «Φορτηγό», τις εποχές που άλλαξαν και εκείνες που έμειναν ίδιες.

Όταν τον ρωτήσαμε για το «Φορτηγό» και τη συγκεκριμένη εποχή που γράφτηκε και του ζητήσαμε να μας πει τι έχει αλλάξει και τι έχει μείνει το ίδιο από τότε μέχρι σήμερα, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Υπήρχε τότε αισιοδοξία», μας είπε. Παρ’ όλες τις δυσκολίες, υπήρχε η πεποίθηση ότι τα πράγματα βελτιώνονται. Αντιθέτως σήμερα δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει. Ο κόσμος είναι σιωπηλός, φοβισμένος και έχει μια τάση να γυρίσει στις καταβολές του, στην επιβίωση, στο “ο σώζων εαυτόν σωθήτω”. Ακροδεξιοί ξεφυτρώνουν παντού». Αυτό όμως που μένει πάντα ίδιο είναι ένα πράγμα: «Ο ψυχικός υποβολέας μένει ίδιος. Θέλουμε δουλειές, στοιχειώδη ασφάλεια και πάνω από όλα συνεννόηση και αγάπη. Αυτά δεν αλλάζουν».

Με το γνωστό του ύφος, όταν ερωτήθηκε για τον στίχο «Όταν τα γιοφύρια πίσω μας θα κόβονται, θα ‘στε εκεί να μας θυμίζετε τις ημέρες τις παλιές» που συναντάμε στο δίσκο «Φορτηγό» και για το αν η καταστροφή που είχε συλλάβει ως όχημα είχε ομοιότητες με αυτή μου μας βρήκε, ο Διονύσης Σαββόπουλος αναγνώρισε πως γράφτηκε σε μια εποχή ελπίδας, με τα μεγάλα κινήματα και τη νεανική ορμή να γεννούν ιδέες και τραγούδια. «Είχα την αίσθηση ενός καινούργιου κόσμου που ερχόταν. Το ίδιο αισθάνομαι και τώρα — ένας γενναίος κόσμος γεννιέται μέσα από ωδίνες. Θα αναγεννηθούμε, μην αμφιβάλλετε, αλλά μέχρι τότε, όπως έλεγε κι ο Ζαμπέτας, θα είμαστε στην ταλαιπώρα».

Ανάμεσα στις απαντήσεις του, υπήρχαν και στιγμές απρόσμενης τρυφερότητας. «Έβλεπα συχνά στη γυναίκα μου τη μαμά μου κι αυτό μας μπέρδευε κι εμένα και τη γυναίκα μου», είχε πει γελώντας, τότε που συμπλήρωνε πενήντα χρόνια γάμου με τη σύντροφό του Άσπα.

Όταν τον ρωτήσαμε για το τραγούδι «Ας κρατήσουν οι χοροί», εκείνος στάθηκε για λίγο και απάντησε σχεδόν με θρησκευτική γαλήνη: «Είναι ένας κάπως παράδοξος καλαματιανός. Μέσα από τα πρόσωπα φίλων και συγγενών, μέσα από μια εορταστική συνάθροιση, ξεπετάγεται η πνευματική μας παράδοση — παρά την ισοπέδωση, τον συγκεντρωτισμό και την απρόσωπη κοινωνία που μας περιβάλλει. Το τραγούδι είναι ταμάμ».

Εκείνη την ημέρα, ο «Νιόνιος» ερχόταν στην Πάτρα με ένα «Φορτηγό» γεμάτο μνήμες, ιστορίες και στίχους που κουβαλούσαν την Ελλάδα πενήντα χρόνων. Στις αποσκευές του είχε ένα δίσκο που κυκλοφόρησε το 1966 και έγινε το θεμέλιο μιας ολόκληρης μουσικής πορείας. Χθες, εκείνη η φωνή σώπασε. Μα τα λόγια του μένουν — σαν υπόσχεση, σαν προφητεία, σαν τραγούδι που δεν τελειώνει ποτέ: «Θα αναγεννηθούμε, μην αμφιβάλλετε…»