Το όγδοο όσκαρ γκόουζ του….

Tου Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».

Οσοι συμφωνούν ότι  το Πάντα Όλα έπρεπε να πάρει επτά όσκαρ, κάνει να μοιραστούν το όγδοο: Αυτό σημαίνει ότι κατανόησαν τι συμβαίνει στην ταινία και ότι κατάφεραν να τη δουν αδιαλείπτως και μέχρι το τέλος. Ισως κι εμείς να αποτελούμε οπισθοδρομική κατηγορία κοινού: Επιμένουμε να κρίνουμε ένα έργο τέχνης με γνώμονα τη δυνατότητά του να μας κρατάει το ενδιαφέρον αμείωτο. Να μη χάνεις κάτι ουσιώδες αν ενδιάμεσα πεταχτείς στο σταθμό για τσιγάρα.

Η ιδέα βέβαια είναι πράγματι καινοτόμα και η τεχνική της εκτέλεση συναρπαστική και κατά διαστήματα επεισοδιακή. Η  ταινία συλλαμβάνει τη συμπαντική έννοια των εκδοχών της πραγματικότητας, την ασύλληπτη διάσταση της τυχαιότητας, η οποία όμως, μιλώντας με όρους ανθρωποκεντρικούς, έχει πάντα σαν κοινό παρανομαστή τις αγωνίες, τις ανάγκες, τις αδυναμίες, την αμηχανία και τα δικαιώματα του απλού ανθρώπου. Στο τέλος θα συναντηθούμε και θα συνεννοηθούμε πάνω σε κοινούς κώδικες, γιατί ιστορικά και πολιτισμικά η διάλεκτός μας υπήρξε πάντοτε ενιαία, κατανοήσιμη και κοινή.

Εφτά, έξι, οχτώ ή τρία όσκαρ, μικρή σημασία έχει μπροστά στην τέχνη και τον τρόπο που την προσλαμβάνει ο δέκτης, όπως βέβαια και μπροστά στην αντοχή ενός έργου τέχνης στον χρόνο, στη δυνατότητά του να ερμηνεύει διαχρονικά τον άνθρωπο, ή έστω να ερμηνεύει καταλυτικά την εκκωφαντική εποχή που το γεννά στο μυαλό του δημιουργού. Το σινεμά είναι η τέχνη που από τη φύση της μπορεί να κάνει Τα Πάντα Όλα, να συνδυάσει λόγο και ήχο, εικόνα και κίνηση, να βάλει ετερόκλητες εποχές σε συνομιλία, να καθρεπτίσει το παρόν και το μέλλον μας. Σύντομα θα μπορεί να απευθύνεται επίσης στην αφή και την όσφρηση που του έχουν ξεφύγει.

Προς το παρόν, εμείς απολαμβάνουμε, απογειωνόμαστε, απορρίπτουμε, πλήττουμε, βαθμολογούμε, συμμετέχουμε στην απονομή των όσκαρ την οποία παίρνουμε προσωπικά. Η αδικία σε βάρος της Κέιτ Μπλάνσετ μας ξεσηκώνει, όπως και μας κάνει να φουρκιζόμαστε που δύο σπάνιες αλληγορίες, η Βαβυλωνία και τα Πνεύματα του Ινισέριν δεν έχουν γύρω μας τους οπαδούς που περιμέναμε. Τα Πνεύματα είναι η πιο αληθινή ταινία που θυμόμαστε τα τελευταία χρόνια πάνω στο ψυχοδιανοητικό έλος της υπαίθρου. Η Βαβυλωνία είναι μια δημιουργία με βιβλικές προδιαγραφές: Συμπυκνώνει τον τραγέλαφο της ατελούς προσπάθειας του ανθρώπου να αντιγράψει τον θεό, ως δημιουργός ενός σύμπαντος, ενός σύμπαντος απατηλού, που παροξύνει την ευαλωτότητα του ίδιου του ανθρώπου. Η δημιουργία περιγράφεται ως οργασμική έκρηξη που καταλύει δεσμούς και όρια. Ο πλαστός κόσμος πολιορκείται από επίδοξους επιβάτες που ζητούν φως και επιτυχία, τα οποία στο τέλος σε τυφλώνουν ή σε συντρίβουν όταν τα νέα τέρμινα δεν σε χωράνε και ο κόσμος γύρω σου παγώσει και σκοτεινιάσει.

Μπορούμε να μιλάμε για το σινεμά με τις ώρες και για το Ταρ άλλες τόσες: Είναι η ταινία που προσφέρεται για τόσες οπτικές γωνίες όσες και οι θεατές της. Δεύτερη φορά που ο Μάλερ μας τιμωρεί για την άγνοιά μας, μετά τον Θάνατο στη Βενετία. Ο Ελβις ξεκινάει σαν ροκ εντ ρολ τραγούδι και καταλήγει βαριά και κρύα, σαν τον Ελβις. Η Φάλαινα δεν θα βγει ποτέ από το δωμάτιο, και όταν δεν τρώει κλαίει, και όταν δεν κλαίει σαρκάζει, και καταλήγει να ντρέπεται γι’ αυτό που έγινε επειδή ντρεπόταν γι’ αυτό που είναι, έτσι που να μπορεί να νιώθει πλέον να σωματοποιεί την εσωτερική και εξωτερική απέχθεια. Ωραία ερμηνεία, αλλά από κάποιον εμετό και πέρα νιώθεις μια αποστροφή. Πειράζει γιατρέ που τις ταινίες τις βλέπεις για τέρψη; Το Ουδέν Νεότερον, μάλιστα, έχει θάνατο με τη σέσουλα, να το ευχαριστηθούμε. Στο μεταξύ η παγκόσμια δημιουργία βρέχει ταινίες ακατάπαυστα. Οι φίλοι παίζουν θέατρα, νέα σχήματα μας επισκέπτονται, νέα βιβλία εκδίδονται και στοκάρονται στο γραφείο, ο Τίτος Πατρίκιος βραβεύεται, ο χρόνος μας διεκδικείται βασανιστικά. Να μια ιδέα για ταινία. Ενας εφευρέτης φαρδαίνει το διάστημα ανάμεσα στα λεπτά της ώρας του ρολογιού. Πώς και δεν το έχει σκεφτεί κανείς μέχρι τώρα; Να προφταίνουμε τα Πάντα Όλα χωρίς να τρέχουμε στους άλλους πλανήτες και να μας τρυπάνε το κρανίο ανθρωποκυνηγοί των άλλων διαστάσεων. Κάτι τέτοιοι τη στήσανε στον Βαρουφάκη, πιάσανε έναν 17άρη και τους ξέφυγε η Τζέιμι Λι Κέρτις.