Πάσχα από τα παλιά
Ενα ταξίδι πίσω στο χρόνο πάντα προκαλεί νοσταλγία. Ακόμα και αν πρόκειται για εποχές που (κάποιοι) δεν τις έχουμε ζήσει. Με δημοσιεύματα εποχής και φυσικά το Ιστορικό Λεξικό των Πατρών του Κώστα Ν. Τριανταφύλλου καθίσαμε σε θέση συνοδηγού της χρονομηχανής και ταξιδέψαμε με προορισμό την πασχαλιάτικη Πάτρα του παρελθόντος.
Διαβάζουμε στο Ιστορικό Λεξικό του Κ. Ν. Τριανταφύλλου:
– Ο Leake (Σ.σ. Ουίλιαμ Μάρτιν Λικ, Βρεττανός στρατιωτικός και περιηγητής που το διάστημα 1804-1807 ήταν στην Ελλάδα) γράφει ότι εις Πάτρας από της Μ. Πέμπτης μέχρι Δευτέρας της Λαμπρής ουδεμία εργασία γίνεται και ουδέν πλοίον ταξιδεύει. Την Κυριακήν εύρε ναυτικούς καθ’ ομίλους εις τον λιμένα Πατρών ψήνοντας οβελίας. Οι αμνοί έσφάζοντο την προηγουμένην. Η ιεροτελεστία δεν εγίνετο εις το ύπαιθρον νύκτα, οι Τούρκοι απηγόρευον. Από 9 π.μ. αι περισσότεροι οικογ. είχον γευματίσει. Με οβελίας και ολοήμερον υπαίθριον πανηγυρισμόν και η εορτή του Αγ. Γεωργίου.
– Ο περιηγητής Ουλίαμς παρευρέθη το 1817 εις την εορτήν της Λαμπρής και περιγράφει τους τυφεκισμούς εις τον αέρα
– Αγάπη (ο εσπερινός της Κυριακής του Πάσχα). Εις τον ναόν Αγ. Ανδρέου μετεπαναστατικώς ιερουργεί ο αρχιερεύς ερχόμενος εν πομπή εκ του παρακειμένου αρχιεπ. οικήματος. Μέχρι τελών ΙΘ αι. εκαίετο κρεμασμένον προ του ναού ανδρείκελλον του Ιούδα απαγχονιζομένου, πλήρες εκρηκτικών ουσιών.
– Ο «Φοίνιξ» 2.4.1871 έχει να παρατηρήση ότι το 1871 ούτε βαρελότα έπεσαν, ούτε καύσις Εβραίου έξωθι Αγ. Ανδρέου χάρις είς τα επιτυχή αστυνομικά μέτρα.
– Ο «Φορολογούμενος» όμως 2.3.1879 γράφει ότι παρά τον Αγ. Νικόλαον ρίπτονται πολύ προ του Πάσχα καθημερινώς πυροβολισμοί καί βαρελότα.
– Η αυτή εφημερίς της 2.5.1880 γράφει ότι επανήλθε το έθιμον καύσεως του ανδρεικέλου εις Αγ. Ανδρέαν.
– Κατά τον «Φανόν» 23.4.1883 ανάστατοι οι επιτάφιοι, ανήκουστοι αταξίαι. Από τα βαρελότα εις εφονεύθη, τραυματίαι κλπ. Κλοπαί εις τας οικίας, παράλυσις των πάντων.
– Χαλκουνοπόλεμος δεν απετράπη εις το Τάσι κατά τους επιταφίους με τρίωρους προσπάθειας της Αστυνομίας. Εχρειάζετο στρατός (Φανός 14.4.1884).
– Εφέτος, γράφει η «Επί τα πρόσω» 18.4.1884 δεν έγινεν ο κατά την περιφοράν των επιταφίων συνήθης χαλκουνοπόλεμος εις Τάσι και πλατ. Aγ. Γεωργίου. Και οι δυτικοί Πατρών εις τας εορτάς των έχουν το βάρβαρον έθιμον των πυροβολισμών.
– Εφέτος εφονεύθη 10ετής παις («Ταχυδρόμος» Πατρών 21.7.1885). Ευωχίαι αλλά με πυροβολισμούς, ως το Πάσχα.
– Το έθιμον νεώτερον, λόγω της αστυνομικής ανοχής, παρατηρεί ο «Φορολογούμενος» 20.2.1887 (δηλ. οι πυροβολισμοί αρχίζουν από τας απόκρεω και συνεχίζονται.
– Χαλκούνια παντού. Εις ταν Παντάνασσαν δεν εψάλλη η Ανάστασις (Τύπος 27.4.1891).
– Λιθοβολισμοί, τραυματισμοί από χαλκουνοπόλεμον εις τους επιταφίους. Εκτυπήθη και αστυνομ. τμήμα! («Πελοπόννησος» 17.4.1894).
– Το προηγούμενον έτος δεν ερρίφθησαν (Πελοπόννησος 1.4.1895).
– Χαλκουνοπόλεμος καί πυροβολισμοί το Πάσχα (Πάτραι 20.4.1910).
– Και Ιταλοί χθες Μ. Παρασκευήν των. Και κροτίδες και πυροβολισμοί. Το Πάσχα επεισόδια. Τη παρακλήσει του ιερέως των επυροβόλουν (Πάτραι 13 και 16.3.1910).
– Την Δεύτερον της Λαμπρής μετέβαινον εις τους τάφους της Αγ. Αλεξιωτίσσης, ετέλουν τρισάγια και κατόπιν εις τας ταβέρνας της συνοικίας διεσκέδαζον. Το αυτό και κατά την εορτήν της Αναλήψεως. Την Τρίτην ανέβαινον εις μ. Γηροκομείου.
ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
1. Για ζουρλούς κάνει λόγο ο «Φορολογούμενος» στις 2 Μαρτίου 1879
2. Ο «Ταχυδρόμος» για την τραγωδία του 1885: «Ενεκεν της σημερινής των Δυτικών εορτής, καθ’ ην και ούτοι τηρούσιν το βάρβαρον των πυροβολισμών έθιμον, όπερ ουχ’ ήττον η Αστυνομία εν τη πόλει κατώρθωσε να παρεμποδίση ο κηπουρός Πράτσικα, εν των περιβολίω αυτού, εκτός της πόλεως, αδεξίως χειριζόμενος το πιστόλιον αυτού, εφόνευσε τον παριστάμενον δεκαετή παίδα αυτού Ραφαήλ Μαστομάλον, παραχρήμα εκπνεύσαντα».
3. Οι πυροβολισμοί το Πάσχα είναι «έθιμο» που ξεκινά από την περίοδο της Αποκριάς. Χαρακτηριστικό το ρεπορτάζ του «Φορολογούμενου» στις 20 Φεβρουαρίου 1887
4. Την είδηση αυτή διαβάσαμε στην «Π» στη 1 Απριλίου 1895, έκτοτε και κάθε χρόνο το Πάσχα επαναλαμβάνεται διαρκώς: Εντοπισμώς και σύλληψη κροτίδων και βεγγαλικών για το Πάσχα
5. Πρωταπριλιά του 1895 και η «Π» ασχολείται με το έθιμο του χαλκουνοπόλεμου…
6. Δύο μικρές ειδήσεις από το Πάσχα του 1891, όπως τις κατέγραψε ο «Φορολογούμενος». Στη μεν πρώτη αναφέρεται στην αιματοβαμμένη (από το σφάξιμο των αρνιών) οδό αγίου Ανδρέου, ενώ στη δεύτερη, σε φιλανθρωπική δραστηριότητα εκείνες τις μέρες…
7. Εκείνη τη χρονιά το Πάσχα είχε καλό καιρό όπως αναφέρει στο σχόλιό της η «Καρτερία» (Κυριακή 14/4/1901)
8. Ολοσέλιδο, σχεδόν, άρθρο στην πρώτη σελίδα της «Π» την Μ. Παρασκευή 31 Μαρτίου 1895. Ο συντάκτης ασχολείται με την ερμηνεία του «Αφες αυτοίς», τη φράση που ειπώθηκε από τον Χριστό πάνω στον Σταυρό
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
