COVID 19: Αύξησε τα επεισόδια φλεβικής θρόμβωσης

Ο νέος κορονοιός (SARS -COV-2), απότοκο του οποίου είναι η πανδημία που έχει πλήξει και καθηλώσει την παγκόσμια κοινότητα, με βάση μελέτες και έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί, ευθύνεται για αυξημένα επεισόδια θρομβοεμβολικών επεισοδίων στα οποία ανήκουν η εν βάθει φλεβική θρόμβωση και η πνευμονική εμβολή.

Φλεβική θρόμβωση είναι ο σχηματισμός πήγματος αίματος εντός φυσιολογικής φλέβας. Το πήγμα αίματος που σχηματίζεται μπορεί να αποκολληθεί και μέσω της κυκλοφορίας του αίματος να καταλήξει στους πνεύμονες προκαλώντας την δυνητικά θανατηφόρα πνευμονική εμβολή. Είναι επιστημονικά κατοχυρωμένη γνώση ότι οι λοιμώξεις λόγω βακτηρίων και ιών όπου αλληλεπιδρούν μικρόβια, λευκοκύτταρα και πηκτικός μηχανισμός δύναται να εμφανίσουν, θρομβωτικές εκδηλώσεις (covid 19, μεγαλοκυτταροιος, γρίππη κτλ) αιμορραγικές εκδηλώσεις

(ebola) ή και τις δύο μαζί (varicella zoster virus). Η επιλεκτική «δυναμική» κάποιων ιών να προκαλούν αιμορραγίες και άλλων να προκαλούν θρομβώσεις είναι μέχρι σήμερα αδιευκρίνιστη.

Τα περιστατικά θρομβοεμβολικής νόσου εξαιτίας της covid 19, ήταν αυξημένα στους νοσηλευόμενους στις κοινές κλίνες αλλά πολύ περισσότερο στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Μέτρο σύγκρισης των περισσότερων μελετών αποτέλεσαν οι εισαγωγές ασθενών προηγούμενων ετών με διάφορα νοσήματα αλλά και με τον ιό της γρίππης ένεκα του οποίου υπερτερούσε κατά πολύ ο SARS -COV-2. Εξαιτίας λοιπόν του αυξημένου κινδύνου θρομβώσεων η Διεθνής Εταιρεία Θρόμβωσης – Αιμόστασης (ISTH) εξέδωσε κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν την τακτική παρακολούθηση των νοσηλευόμενων για COVID-19 ασθενών με δοκιμασίες πήξης και δείκτες υπερπηκτικότητας και χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής, μετά από «στάθμιση» του θρομβωτικού έναντι του αιμορραγικού κινδύνου. Ωστόσο, παρατηρήθηκε ότι και μετά από τη χορήγηση της συνήθους δόσης θρομβοπροφύλαξης, οι βαριά ασθενείς των ΜΕΘ, συνέχισαν να παθαίνουν θρομβώσεις.

Έτσι η Ελληνική Αιματολογική Εταιρία (ΕΑΕ), εκτός του ότι εξέδωσε οδηγίες με βάση τις συστάσεις της ISTH, τις επικαιροποίησε, λαμβάνοντας υπόψη νεότερες δημοσιεύσεις, έτσι ώστε οι ασθενείς στις ΜΕΘ να λαμβάνουν ενδιάμεσες αντί για χαμηλές δόσεις θρομβοπροφύλαξης.

Είναι γνωστό ότι στο γενικό πληθυσμό υπάρχουν φορείς κάποιου παράγοντα κληρονομικής θρομβοφιλίας Τα άτομα αυτά δεν χρειάζεται, ενόσω διαρκεί η πανδημία να λάβουν αντιπηκτική αγωγή προληπτικά. Το ίδιο ισχύει και για τους ασθενείς με θρομβοφιλία χαμηλού κινδύνου που παρουσίασαν κάποτε θρόμβωση κα για τους οποίους κρίθηκε ότι έχει ολοκληρωθεί η θεραπεία τους και δεν χρειάζονται να λαμβάνουν πλέον αντιπηκτικά. Για αυτούς, αρκούν τα απλά μέσα αποφυγής θρόμβωσης όπως η φυσική άσκηση και η καλή ενυδάτωση.

Το ερώτημα που, ίσως, δεν μπορεί να απαντηθεί τόσο εύκολα είναι το εάν θα πρέπει να λάβουν αντιπηκτική αγωγή και σε ποια δόση οι φορείς παραγόντων θρομβοφιλίας, εφόσον νοσήσουν τεκμηριωμένα από τον νέο κορονοϊό, αλλά δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα που να επιβάλλουν τη νοσηλεία τους. Για αυτούς, αναλόγως της βαρύτητας του παράγοντα ή των παραγόντων θρομβοφιλίας τους, των συνοδών νοσημάτων, της γενικής κλινικής τους κατάστασης και του προσωπικού και οικογενειακού ιστορικού τους, θα πρέπει να γίνεται μια εξατομικευμένη προσέγγιση για χορήγηση ή όχι θρομβοπροφύλαξης.

Η covid 19 είναι μια νόσος που αποδεδειγμένα επηρεάζει το μηχανισμό πήξης. Κάθε θρομβοεμβολικό επεισόδιο επιδεινώνει την κατάσταση του πάσχοντος και η αποφυγή του συνιστάται στην πρόληψη. Οι επιστημονικές εταιρίες έχουν εκδώσει εγκαίρως, μετά τις πολυάριθμες μελέτες που έδειξαν αύξηση των θρομβοεμβολικών επεισοδίων, κατευθυντήριες οδηγίες που βρίσκονται στη φαρέτρα των γιατρών. Οι επιστήμονες ανά τον κόσμο παρατηρούν, μελετούν και εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους. Ο αγώνας για το περιορισμό της νόσου είναι διαρκής.

* Ο Γιάννης Ντούβας είναι αγγειοχειρουργός, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, επιμελητής Α’ ΓΝΠατρών «Ο Αγ. Ανδρέας», γραμματέας της Ιατρικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου (ΙΕΔΕΠ) και μέλος του ΔΣ της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Αχαίας (ΕΙΝΑ).