Αλεξ Μιχαηλίδης: «Είμαι ευτυχισμένος όταν γράφω μυθιστορήματα»

Τον γνωρίσαμε στη χώρα μας -και μας κατέκτησε- με το παγκόσμιο μπεστ σέλερ του «Σιωπηλή ασθενής». Ακολούθησαν οι «Κόρες» -αμφότερα από τη «Διόπτρα». Ο Αγγλοκύπριος Αλεξ Μιχαηλίδης βρήκε τον δρόμο του -αν και του πήρε χρόνο- στην αστυνομική λογοτεχνία και σήμερα μιλάει για το ξεκίνημά του, την επιτυχία και το δημιουργικό άγχος, τον αγαπημένο του Ευριπίδη, τον «καθρέφτη» του.

 

«‘‘Ητανε γραφτό’’, λένε οι Ελληνες» διαβάζουμε στο βιβλίο σας αναφορικά με τη γνωριμία της ηρωίδας σας με τον μέλλοντα σύζυγό της. Πιστεύετε στη μοίρα; Ηταν γραφτό να γίνετε συγγραφέας;

Ετσι νομίζω. Συμφωνώ με τον Ηράκλειτο ότι μοίρα είναι ο χαρακτήρας μας.  Νομίζω ότι το πραγματικά ενδιαφέρον ερώτημα είναι τι διαμορφώνει έναν χαρακτήρα. Η φύση ή η ανατροφή μας; Ή, όπως συνήθως πιστεύεται, και τα δύο; Λένε συχνά ότι συγγραφέας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι, αλλά δεν είμαι σίγουρος ότι συμφωνώ απόλυτα. Νομίζω ότι θα γινόμουν ούτως ή άλλως, παραμυθάς. Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο με βιβλία, ενώ υπήρχαν και πολλές ταινίες, γιατί ο πατέρας μου έγραφε σχεδόν ό,τι προβαλλόταν στην τηλεόραση. Οπότε μεγάλωσα με πολλή λογοτεχνία και πολύ θέαμα. Μου είναι δύσκολο προσδιορίσω για ποιο λόγο θέλω αφηγηθώ μια ιστορία. Πάντα ήθελα  να δημιουργώ δράματα, να γράφω διηγήματα ή θεατρικά έργα. Αργησα πολύ να βρω το σωστό εκφραστικό μέσο. Οπότε αν και νομίζω ότι γεννήθηκα παραμυθάς, χρειάστηκαν δεκαετίες εξάσκησης μέχρι να βελτιωθώ και να ανακαλύψω σε τι ήμουν καλός. 

 

Γιατί αστυνομικό μυθιστόρημα;

Θεωρώ ότι ήταν αναπόφευκτο, δεδομένου ότι τα πρώτα βιβλία ενηλίκων που διάβασα ήταν αστυνομικά μυθιστορήματα. Τα θεωρώ απίστευτα  ψυχαγωγικά, και με ελκύουν. Μου αρέσει πολύ το «σχήμα» έγκλημα-έρευνα-εξιχνίαση, που σου δίνει τη δυνατότητα να φτιάξεις μια ιστορία και μέσω αυτής να εξερευνήσεις κάθε λογής θέματα -όπως τον έρωτα, τον θάνατο, τη θρησκεία, την ψυχοθεραπεία… Στο αστυνομικό μυθιστόρημα υπάρχει η υπόσχεση ότι από το χάος θα επέλθει η τάξη, κάτι που σε όλους μας αρέσει. Ειλικρινά, δεν νομίζω ότι θα μπορούσα να γράψω διαφορετικά βιβλία.

 

Το πρώτο σας βιβλίο «Η Σιωπηλή Ασθενής» έγινε μεγάλη επιτυχία σε 50 χώρες. Πρωτο-ακούτε ότι «απογειώνεται». Η αντίδρασή σας;

Για να είμαι ειλικρινής, βρισκόμουν σε κατάσταση σοκ για πολύ καιρό. Δεν περίμενα ότι θα είχε επιτυχία, εγώ απλώς ήθελα να εκδώσω ένα βιβλίο. Κι όταν έγινε παγκόσμια επιτυχία, η εμπειρία ήταν καταλυτική. Πρέπει να ομολογήσω, ότι συγχρόνως ήταν και θετική. Εκεί που ήμουν πολύ απομονωμένος και μόνος κι ένιωθα δημιουργικά αποτυχημένος, γνώρισα ένα σωρό ανθρώπους σε όλο τον κόσμο -από δημοσιογράφους και εκδότες μέχρι αναγνώστες. Οπότε ένιωθα μεν χαρά, αλλά μου πήρε χρόνο να προσαρμοστώ μέχρι να ξαναρχίσω να ζω φυσιολογικά. Τι καλύτερο από το να μπορώ να γράφω -κάτι που θα έκανα τζάμπα έτσι κι αλλιώς- και να πληρώνομαι γι’ αυτό… Ειλικρινά, είμαι ευτυχισμένος όταν γράφω μυθιστορήματα. Οπότε θα συνεχίσω να το κάνω.

 

Κι ύστερα ήρθαν «Οι κόρες». Νιώθατε το βάρος της προηγούμενης επιτυχίας όσο γράφατε;

Ναι, ήταν τρομακτικό. Δε θα έλεγα ότι ένιωθα βάρος, αλλά μεγάλη πίεση. Ακόμα νιώθω. Είναι αστείο. Τώρα γράφω το τρίτο μου μυθιστόρημα κι έχω το ίδιο άγχος όπως στο δεύτερο. Οπότε δεν νομίζω ότι φεύγει ποτέ και, τελικά, ίσως κι αυτή η πίεση να είναι καλή για τη δημιουργία. Σου δίνει κίνητρα. Νομίζω πως αν θεωρούσα απλή τη διαδικασία της συγγραφής, θα αντανακλούσε αρνητικά στο γράψιμό μου. Για να ξεπεράσω το άγχος, όμως, προσπαθώ να αποστασιοποιούμαι από τη γνώμη και τις προσδοκίες των άλλων και γράφω το βιβλίο για μένα.  Νομίζω πως αν προσπαθείς να ικανοποιείς τους άλλους, αναπόφευκτα θα αποτύχεις.

 

Ο μύθος της Αλκηστης πηγή έμπνευσής σας στο πρώτο βιβλίο, τα Ελευσίνια Μυστήρια και το ταξίδι της Περσεφόνης στον Αδη στο δεύτερο. Τι σας ελκύει στην αρχαία ελληνική τραγωδία και τη μυθολογία, με τη θυματοποίηση των γυναικών σε πρώτο πλάνο;

Δε θα χρησιμοποιούσα τη λέξη θυματοποίηση. Νομίζω πως αυτοί οι χαρακτήρες είναι μυθικοί επειδή μιλούν κατευθείαν στην ανθρώπινη φύση. Υπερβαίνουν τις ιστορίες τους, είναι πάνω από τις περιστάσεις που τις περιβάλλουν. Η Περσεφόνη αντανακλά τη ζωή, τον θάνατο και το πένθος, η Αλκηστις τη θυσία και την προδοσία.

Μου αρέσει, συγκεκριμένα, ο Ευριπίδης γιατί είναι ιδιοφυής και σε μια εποχή όπου η ψυχολογία ήταν άγνωστη έννοια, περιγράφει με μεγάλη ακρίβεια εξόχως πολύπλοκες ψυχολογικές καταστάσεις. Με γοητεύει ο τρόπος που απεικονίζει την τρέλα, τη θλίψη, τη βίαιη οργή… Το γεγονός ότι οι ιστορίες αυτές εξακολουθούν να μας αφορούν, καταδεικνύει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν αλλάξει και πολύ σε αυτές τις χιλιετίες. Είναι ιστορίες διαχρονικές κι αυτό με γοητεύει πραγματικά.

 

Ο ψυχαναλυτικός φακός διεισδύει βαθιά στον ψυχισμό των ηρώων και στα τραύματά τους.  Πείτε μας και γι’ αυτή την πτυχή των βιβλίων σας.

Δε με ενδιαφέρει να πλάσω έναν καρτουνίστικο κακό, έναν ψυχοπαθή ή φρενοβλαβή χωρίς βάθος. Αυτό που μ’ ενδιαφέρει πραγματικά είναι το γιατί διαπράττει κάποιος ένα έγκλημα και όχι το έγκλημα καθαυτό. Πιστεύω ότι το κίνητρο βρίσκεται πάντα στην ψυχή. Συνεπώς, μου αρέσει να αντιμετωπίζω τους χαρακτήρες όσο γίνεται σαν αληθινούς ανθρώπους, και προσπαθώ να τους αναλύω όσο περισσότερο μπορώ. Βεβαίως, αφενός είναι επινοημένοι, διότι γράφω ένα συγκεκριμένο είδος, αφετέρου, όμως, νομίζω ότι το πάντρεμα της συναισθηματικής και ψυχολογικής πολυπλοκότητας με μια πλοκή θρίλερ δημιουργεί ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Αυτό προσπαθώ να κάνω.

 

Αγάπη – προδοσία. Φως – σκοτάδι. Ζωή – θάνατος. Πόσο σας απασχολούν, σε προσωπικό επίπεδο, αυτά τα δίπολα, γύρω από τα οποία περιστρέφονται οι ιστορίες σας;  Ζόι ονομάζεται και η ανιψιά της ηρωίδας σας…

Με απασχολούν πολύ, αλλιώς δε θα έγραφα γι’ αυτά. Ειλικρινά δεν προσπαθώ να υπεραναλύω το γράψιμό μου ή τι θέλω να πω μέσα απ’ αυτό. Απλώς προσπαθώ να έχει φυσικότητα, οπότε γράφω για πράγματα που με «καίνε».  Με απασχολεί πολύ ο θάνατος. Όλους μας, νομίζω! Και πάντα στη σκέψη του, βυθίζομαι σε μελαγχολία, Το πιθανότερο είναι ότι θα συνεχίσουν να με απασχολούν αυτά τα θέματα στα βιβλία μου. Δεν νομίζω ότι θα γράψω έτσι ξαφνικά, μια κωμωδία. Αλλά και πάλι, ποιος ξέρει;

 

Ο ιατροδικαστικός ψυχοθεραπευτής Θίο Φέιμπερ επιστρέφει στις «Κόρες» όπως και, ως αναφορά, η Αλίσια Μπέρενσον, η «Σιωπηλή ασθενής» σας. Ο συνδετικός αυτός κρίκος μεταξύ των δύο σας μυθιστορημάτων λειτουργεί ως..; 

Δανείστηκα την ιδέα από την Αγκάθα Κρίστι. Ολα της τα μυθιστορήματα εκτυλίσσονται στον ίδιο σύμπαν. Κι αυτό με ελκύει ιδιαίτερα. Μου αρέσει που οι ήρωες διασταυρώνονται από βιβλίο σε βιβλίο. Αυτό τους κάνει πιο ρεαλιστικούς.. Μου δίνει την αίσθηση ότι κατοικώ σ’ έναν πραγματικό κόσμο και το θεωρώ πολύ συναρπαστικό. Νομίζω ότι θα γράψω ένα τρίτο μυθιστόρημα που θα κινείται σ’ αυτό το σύμπαν -αλλά δεν είμαι ακόμα σίγουρος τι θα πραγματεύεται. Δεν έχω ξεμπερδέψει, ακόμα με τον Θίο Φέιμπερ -ή ίσως να μην έχει ξεμπερδέψει εκείνος μαζί μου.

 

Ενα πολύ ενδιαφέρον θέμα που θίγετε είναι ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας  -είτε μέσα από τα δικά μας τα μάτια είτε κάποιου άλλου που μας έχει στιγματίσει. Ο δικός σας «καθρέφτης» ποιος είναι;

Νομίζω ότι σήμερα, λειτουργώ ως ο δικός μου καθρέφτης. Εκανα πολλά χρόνια ψυχοθεραπεία, οπότε έχω συνηθίσει να προσπαθώ να με παρατηρώ όσο το δυνατό καθαρότερα. Εξασκούμαι πολύ στο να παρατηρώ τις σκέψεις μου και να προσπαθώ να τις βλέπω ψύχραιμα και αντικειμενικά. Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά θεωρώ πως, πλέον, δεν κοροϊδεύω τον εαυτό μου όσον αφορά στις πράξεις μου. Οπότε, υποθέτω ότι είμαι ο καθρέφτης μου. Ακόμα κι αν δεν μ’ αρέσει πάντα, φυσικά, αυτό που βλέπω στον καθρέφτη!

 

Κατά πόσο επηρεάζεται η καθημερινότητά σας ενόσω «βουτάτε» στα σκοτάδια των ιστοριών σας;

Οταν  έγραφα τις «Κόρες», ένιωθα βαθιά λύπη και κατάθλιψη. Ειδικά προς το τέλος του μυθιστορήματος, που γίνεται πολύ σκοτεινό και τρομακτικό, επηρεάστηκα πολύ. Δεν νομίζω ότι θα ήθελα να γράψω σύντομα κάτι εξίσου σκοτεινό και τρομακτικό. Το μυθιστόρημα που γράφω τώρα έχει περισσότερο χιούμορ κι είναι πιο ελαφρύ -ανήκει, όμως, στο είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας.

 

Σχέδια για κάποιο νέο βιβλίο;

Δουλεύω διάφορα. Τώρα γράφω ένα θρίλερ που τοποθετείται σε ένα ελληνικό νησί. Εχει μόλις επτά χαρακτήρες και το απολαμβάνω. Δουλεύω επίσης μια ιδέα για το Χόλιγουντ και πιθανώς ένα μυθιστόρημα που θα εκτυλίσσεται στην Κύπρο. Παίζω με διάφορες ιδέες, οπότε θα δούμε ποια θα υλοποιηθεί τελικά. Είναι πραγματικά διασκεδαστική διαδικασία.

 

Κλείνοντας, τι αγαπάτε στην Κύπρο, τι στη Μ. Βρετανία και τι στην Ελλάδα;

Μου αρέσει το φαγητό στην Κύπρο. Μου λείπει πολύ όταν δεν είμαι εκεί. Και φυσικά οι φίλοι και η οικογένειά μου που ζουν εκεί. Οσο για την Ελλάδα, θέλω να την εξερευνήσω περισσότερο. Πέρασα μεγάλο μέρος του καλοκαιριού στην Αθήνα και ήταν τέλεια. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα, συναρπαστική πόλη. Θα ήθελα να γνωρίσω πολλά μέρη στην Ελλάδα. Και μακάρι, μόλις περάσει η πανδημία και επιστρέψουμε κάπως στην κανονικότητα, να  μπορέσω να ξαναέρθω στην Ελλάδα, της οποίας, προφανώς, λατρεύω την πολιτιστική κληρονομιά.

Ομοίως, εδώ, στη Μ. Βρετανία, μου αρέσει η πολιτιστική πλευρά της ζωής. Μου αρέσει να ζω στο Λονδίνο και να πηγαίνω σε γκαλερί, μουσεία και θέατρα. Γενικά, είμαι ανήσυχος χαρακτήρας, οπότε μ’ αρέσει να πηγαίνω από τη μια πόλη στην άλλη και από τη μια χώρα στην άλλη.

 

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News