Απροσδόκητος «μουσαφίρης»
Του Σουκρού Ιλικάκ, Ιστορικός-διδάκτωρ Πανεπιστημίου Χάρβαρντ-μεταδιδακτορικός ερευνητής Οθωμανικής Ιστορίας Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών
Για εμάς τους κοινούς θνητούς που παρακολουθούμε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν έκπληξη ότι η επίσκεψη Eρντογάν στην Αθήνα ήταν τόσο θετική. Πριν από την άφιξή του, γράφτηκαν και ειπώθηκαν διάφορα στα MME των δύο χωρών που προσπαθούσαν να δώσουν νόημα στην επίσκεψη και εξέταζαν πιθανά σενάρια για το πώς θα εξελιχθεί. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι οι διπλωμάτες είχαν προετοιμαστεί για τη συνάντηση εδώ και μήνες και τίποτα δεν αφέθηκε στην τύχη.
Ενα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι και οι δύο πλευρές επιθυμούν την αποκλιμάκωση της έντασης. Οι «ειδικοί» εκατέρωθεν τόνισαν πόσο πολύ η «άλλη πλευρά» χρειάζεται τον συμβιβασμό. Φοβισμένη Ελλάδα… Στριμωγμένη Τουρκία… Κανείς δεν είπε τη μαγική φράση: «το χρειαζόμαστε κι εμείς». Με άλλα λόγια, είδαμε μια αντανάκλαση της ιδιορρυθμίας των ελληνοτουρκικών σχέσεων, που ακόμη και μέσα από τις ειρηνικές πρωτοβουλίες προσπαθούν να αντλήσουν καύσιμο για λούμπεν εθνικισμό.
Οι δύο χώρες έχουν τους δικούς τους λόγους για να αγκαλιάσουν αυτή την αποκλιμάκωση. Τι άλλαξε όμως στις σχέσεις των χωρών; Αυτό που άλλαξε δεν ήταν στο Αιγαίο, αλλά αρχικά στην Ουκρανία και τώρα στη Μ. Ανατολή. Επομένως, θα ήταν αυταπάτη να σκεφτεί κανείς ότι αυτή η εξέλιξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έλαβε χώρα χωρίς την ευλογία ή και την ενθάρρυνση των ΗΠΑ.
Και εδώ βλέπουμε μια παραδοξότητα. Μία ή δύο ημέρες πριν από την επίσκεψη, ο Eρντογάν δήλωσε ότι είναι η Αμερική που δυναμιτίζει τις σχέσεις των δύο χωρών, ωστόσο υπέγραψε συμφωνία με τις ευλογίες της. Από την άλλη, προσφέρεται να προμηθεύσει την Ελλάδα με ενέργεια από πυρηνικά εργοστάσια που κατασκευάζονται από Ρώσους.
Αυτό που δίνει στον Ερντογάν τη φαινομενική ευελιξία κινήσεων είναι η νέα παγκόσμια τάξη, η οποία γίνεται ταχύτατα πολυπολική. Οι ΗΠΑ χάνουν με γοργούς ρυθμούς το μονοπώλιό τους να διαμορφώσουν την παγκόσμια τάξη. Συνεπώς, ο Eρντογάν έχει βρει ένα εξαιρετικά τεταμένο, αλλά και ταυτόχρονα ελεύθερο πεδίο, στο οποίο μπορεί να «παίξει» τις μεγάλες δυνάμεις, στρέφοντας τη μία εναντίον της άλλης.
Δεν γνωρίζω τι σχεδιάζουν οι δύο ηγέτες. Αλλά, εάν η πρόθεση είναι να επιλυθούν τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, και οι δύο πλευρές θα πρέπει να κάνουν συμβιβασμούς.
Αν και δεν συμφωνώ με το 99% των όσων έχει πει και κάνει ο Ερντογάν στην πολιτική του θητεία, βρίσκω αυτή την εξέλιξη στις ελληνοτουρκικές σχέσεις εξαιρετικά θετική.
Είναι πολύ πιθανόν τα προβλήματα να μπουν στην κατάψυξη μέχρι να εκτονωθεί η τεταμένη κατάσταση στην περιοχή και αυτό είναι απολύτως θεμιτό. Ετσι κι αλλιώς, η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να οδηγήσει από μόνη της στην επίλυση των προβλημάτων. Ομως, θεωρώ πως είναι σημαντικό ότι οι δύο ηγέτες δείχνουν να έχουν τη βούληση να πορευτούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Καλή αρχή λοιπόν!
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
