Αύγουστος 1920: Η Συνθήκη των Σεβρών
Του Βασίλη Μπεκίρη, τ.υφυπουργού
Στην πόλη Σεβρ (Sevres) της Γαλλίας στις Ζ8Υουλιου/10 Αυγού-
στου 1920 υπογράφηκε η Συνθήκη που πήρε το όνομα της πόλης, μεταξύ των Συμμάχων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του σουλτάνου Μεχμέτ ΣΤ’.
Οι συμμαχικές δυνάμεις εκπροσωπούνταν από τη Βρετανία, τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, την Ιταλία, την Ιαπωνία, την Ελλάδα, την Αρμενία, το Βέλγιο, τη Χετζάξ (τμήμα της σημερινής Σαουδικής Αραβίας), την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, τη Γιουγκοσλαβία και την Τσεχοσλοβακία. Η Σοβιετική Ένωση δεν συμμετείχε και έκανε ξεχωριστή συνθήκη με τους Οθωμανούς.
Με τη Συνθήκη των Σεβρών η Οθωμανική Αυτοκρατορία στην ουσία διαλυόταν και τα εδάφη της μοιράζονταν μεταξύ των Βρετανών, των Γάλλων, των Ιταλών και των Ελλήνων, ενώ σχηματίζονταν και νέα κράτη.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, έγινε «η χώρα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», καθώς το όραμα της Μεγάλης Ιδέας ήταν ένα βήμα πριν από την πραγματοποίησή του.
Η Συνθήκη έγινε αποδεκτή από τον σουλτάνο Μεχμέτ ΣΤ’, ο οποίος προσπαθούσε να σώσει τον θρόνο του, αλλά απορρίφθηκε από τους Τούρκους Εθνικιστές και τον ηγέτη τους Μουσταφά Κεμάλ. Ο Κεμάλ, που ήταν διοικητής των Ανατολικών Επαρχιών, είχε ξεκινήσει ήδη από τον Μάιο του 1919 τους εκκαθαριστικούς πολέμους με σκοπό την εθνική ανεξαρτησία της Τουρκίας και σχημάτισε δική του κυβέρνηση στην Άγκυρα, όπου ανέλαβε την προεδρία. Έτσι, χρησιμοποίησε τη Συνθήκη ώστε να καταργηθεί το καθεστώς της Υψηλής Πύλης και να αναγκάσει τον Μεχμέτ σε εξορία, κάτι που κατάφερε τελικά μετά την ήττα του Ελληνικού Στρατού στη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Η Συνθήκη όριζε την Οθωμανική Αυτοκρατορία να παραδώσει τη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη και την Υπεριορδανία στη Βρετανία, ως προτεκτοράτα της Κοινωνίας των Εθνών. Επίσης ως προτεκτοράτα, τη Συρία και τον Λίβανο στη Γαλλία. Η Χετζάζ, το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη. Η Βόρεια Ήπειρος δινόταν στην Αλβανία, που ήταν προτεκτοράτο της Ιταλίας. Τα Δωδεκάνησα παραδόθηκαν κι αυτά στην Ιταλία, η οποία ωστόσο, με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου-Τιτόντ, συμφώνησε να τα δώσει στην Ελλάδα, εκτός από τη Ρόδο και το Καστελόριζο, ενώ εάν η Βρετανία έδινε τελικά την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε η Ιταλία θα έδινε κι αυτά μετά από δημοψήφισμα.
Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η Ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του σουλτάνου, αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και εφόσον το επιθυμούσε θα μπορούσε να ενωθεί με την Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα.
Τα στενά των Δαρδανελίων και η Θάλασσα του Μαρμαρά αποστρατιωτικοποιήθηκαν και έγιναν διεθνής περιοχή. Τέλος, καθορίστηκαν τα δικαιώματα των μειονοτήτων, ενώ υπήρχε και ο όρος ότι οι οθωμανικές αρχές θα έχαναν την Κωνσταντινούπολη εάν δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της.
Ωστόσο η Συνθήκη δεν ίσχυσε ποτέ, διότι δεν εγκρίθηκε από κανένα κοινοβούλιο των κρατών της Αντάντ, ούτε της Ελλάδας, καθώς με την επάνοδο του Κωνσταντίνου στον θρόνο διαταράχτηκαν οι σχέσεις με τις συμμαχικές δυνάμεις.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
