Χωμενίδης στην «Π»: «Οι υπερβολές στην πολιτική ορθότητα έφεραν τον Τραμπ»

Αποκαλυπτικός στην «Π» ο συγγραφέας-αρθρογράφος Χρήστος Χωμενίδης

Χωμενίδης στην «Π»: «Οι υπερβολές στην πολιτική ορθότητα έφεραν τον Τραμπ»

Ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης μίλησε στην «Π», με αφορμή τη χθεσινή παρουσίαση του νέου του μυθιστορήματος «Πανδώρα» στο «Πολύεδρο».

Απορρίπτει την τάση των μεγαλύτερων να εξιδανικεύουν το παρελθόν και διαφωνεί με την άποψη ότι η γενιά των 20-25άρηδων είναι «χαμένη». Θεωρεί ότι ο 21ος αιώνας θα είναι «πολύ πιο περιπετειώδης και συναρπαστικός» από τον 20ό, όχι μόνο με θετικό τρόπο. Οι μεγαλύτερες προκλήσεις είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής καταστροφής και η διαχείριση της τεχνητής νοημοσύνης, για την οποία εκφράζει φόβο.

Διαφωνεί με την ιδέα ότι η ανθρωπότητα βαίνει προς το χειρότερο και αναγνωρίζει το τέλος του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού θαύματος, το οποίο βασίστηκε και στις πλάτες του τρίτου κόσμου.

Διαφωνεί ότι ο άνθρωπος απομονώνεται περισσότερο. Εστιάζει στις υπερβολές της πολιτικής ορθότητας στην Αμερική που οδήγησαν στην ανάδειξη του Τραμπ και ελπίζει ότι το δημοκρατικό κόμμα θα αφήσει πίσω τις υπερβολές και θα επικεντρωθεί στα δικαιώματα του ανθρώπου και του εργαζομένου.

– Κοιτάζετε πίσω, αναπολείτε το παρελθόν;
«Ας μην πέφτουμε στο σφάλμα των ανθρώπων που είναι μιας κάποιας ηλικίας και εξιδανικεύουν το παρελθόν. Πολλές φορές, θυμόμαστε τα παλιά και νομίζουμε ότι όλα είναι καλύτερα, τα εξιδανικεύουμε. Οχι, ας το πούμε, ήταν χάλια. Χειρότερα από τώρα. Βασικά, θα έλεγα ότι τα καλύτερα χρόνια είναι αυτά που ζήσαμε νέοι, οπότε όλα τα εξιδανικεύουμε και τα εξωραΐζουμε. Δηλαδή, ουσιαστικά, δεν νοσταλγούμε την περίοδο του ‘80, του ‘90, του ‘2000, απλά νοσταλγούμε τα δικά μας τα νιάτα.
Ας παραμείνουμε νέοι, στο χέρι μας είναι, έχοντας ως παράδειγμα λαμπρό τον Κλιντ Ισγουντ, ο οποίος στα 95 του συνεχίζει να γυρίζει ταινίες!».

Χωμενίδης στην «Π»: «Οι υπερβολές στην πολιτική ορθότητα έφεραν τον Τραμπ»

Ο Χρήστος Χωμενίδης με τον Κωνσταντίνο Μάγνη

– Εκρυβε φόβο η Πανδώρα για εσάς;
«Οχι, λαχτάρα υπήρχε! Η Πανδώρα είναι από τους ήρωες ή τις ηρωίδες που έχω πλάσει και που ερωτεύτηκα πάρα πολύ. Και θεωρώ ότι έχει ένα εκτόπισμα -τουλάχιστον στο δικό μου έργο- πάρα πολύ έντονο και πάρα πολύ λαμπερό. Την αγάπησα την Πανδώρα, γι’ αυτό την έκανα μυθιστόρημα.
Την αγάπησα με τις αντιφάσεις της, με την ορμή της, με την άγνοια κινδύνου της, με το γεγονός ότι διαψεύδει όλη αυτήν τη μυθολογία που υπάρχει για τους ανθρώπους που είναι γεννημένοι στην αρχή του 21ου αιώνα. Με την έννοια ότι δεν είναι απορροφημένη από οθόνες, δεν μιλάει μια ακατάληπτη γλώσσα, ούτε είναι απελπισμένη.
Ξέρετε, κάποιοι μεγαλύτεροι έχουν την τάση να θεωρούν ότι η γενιά των σημερινών 20άρηδων ή 25άρηδων είναι μία χαμένη γενιά, χωρίς ευκαιρίες. Εγώ τα θεωρώ αυτά “τρίχες”, διότι αυτά τα παιδιά που ηλικιακά είναι παιδιά μας, θα είναι εκεί σίγουρα και θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν, ενδεχομένως και να παίξουν ο καθένας τον δικό του ρόλο στην πιο συναρπαστική περίοδο της ανθρωπότητας, η οποία έρχεται».

– Ερχεται και τι θα φέρει;
«Εννοώ ότι είναι ακράδαντη πεποίθησή μου πως ο 21ος αιώνας θα αποδειχθεί πολύ πιο περιπετειώδης και συναρπαστικός από τον 20ό. Οχι βεβαίως, μόνο με καλό τρόπο. Θα έχει πάρα πολύ αρνητικές όψεις, αλλά οι προκλήσεις θα είναι τεράστιες».

– Θεωρείτε ότι η κοινωνία μας βαίνει συνεχώς επί τα χείρω;
«Οχι, δεν νομίζω. Εντάξει, βέβαια, υπήρξε φυσικά το μεταπολεμικό ευρωπαϊκό θαύμα, το οποίο τελείωσε, αλλά δεν ήταν κάτι που θα μπορούσε να κρατήσει αέναα. Δηλαδή, το κοινωνικό κράτος στον βαθμό που είχε επιτευχθεί στην Ευρώπη και η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία ή Χριστιανοδημοκρατία. Διότι, ξέρετε κάτι, αυτό γινότανε σε υπολογίσιμο βαθμό στις πλάτες του λεγόμενου τρίτου κόσμου. Δηλαδή, ήμασταν εμείς ως Ευρωπαίοι, ήμασταν οι σκανδαλωδώς ωφελημένοι από την τότε κατάσταση. Τώρα άλλαξε, άλλαξαν τα πράγματα. Τώρα, εδώ και αρκετές δεκαετίες άλλαξαν, αλλά τώρα το καταλαβαίνουμε. Η πρόκληση είναι πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική καταστροφή, πώς μπορούμε να διαχειριστούμε την τεχνητή νοημοσύνη προς το συμφέρον της ανθρωπότητας».

«Μη γίνουμε “σκυλάκια” της τεχνητής νοημοσύνης»

– Σας φοβίζει η τεχνητή νοημοσύνη;
«Ναι, με φοβίζει, γιατί άμα αφεθούμε εμείς στο έλεός της, πιστεύω ότι -όχι σε πάρα πολλές δεκαετίες- ο άνθρωπος δεν θα είναι το πιο νοήμον ον πάνω στη γη! Θα είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Δηλαδή, θα κυριαρχήσει πλήρως! Αλλά σε αυτήν σήμερα, μπορούμε να θέσουμε δικλίδες ασφαλείας».

– Δηλαδή, πιστεύετε ότι ο άνθρωπος θα πέσει στην παγίδα που θα του στήσουν τα ίδια του τα επιτεύγματα;
«Δεν ξέρω, αν χρησιμοποιήσετε κάποια εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης θα εκπλαγείτε με το πόσο γρήγορα και αυτόνομα απαντάει και “σκέφτεται” αυτό το πράγμα. Το σημείο – κλειδί είναι ότι πλέον αυτοβελτιώνεται. Δεν περιμένει να το βελτιώσουμε εμείς!».

– Μας περιγράφετε μια δυστοπία…
«Αν είναι να γίνουμε τα “σκυλάκια” της τεχνητής νοημοσύνης, αν δεν το προσέξουμε αυτό θα είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Εγώ νομίζω, πάντως, ότι θα ελεγχθεί με τον ίδιο τρόπο που ελέγχθηκε ως έναν βαθμό και η πυρηνική ενέργεια. Κοιτάξτε, εγώ είμαι κυτταρικά αισιόδοξος. Πιστεύω στον άνθρωπο, πιστεύω ότι το ένστικτο αυτοσυντήρησης μάς σώζει και οποτεδήποτε φτάσαμε στο χείλος του γκρεμού, κάναμε ένα άλμα και απομακρυνθήκαμε».

«Οι άνθρωποι ήταν ανέκαθεν μόνοι»

– Ολα αυτά που συμβαίνουν σήμερα δεν απομονώνουν τον άνθρωπο; Δεν τον κάνουν μοναχικό;
«Νομίζω οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν ανέκαθεν μοναχοί. Δηλαδή, έπρεπε να ζήσουν σε ένα κομφορμιστικό περιβάλλον και όποιος διέφερε αισθητά από τις επιταγές της κοινωνίας τιμωρούνταν γι’ αυτό. Στη σημερινή φάση της ιστορίας, οι άνθρωποι ζουν πολύ καλύτερα από ότι οι παππούδες και οι προπαππούδες μας. Και μιλάω -βέβαια- και για τη δυνατότητα να είσαι διαφορετικός, η οποία πια σου δίνεται, τη γυναικεία χειραφέτηση και την καταδίκη του ρατσισμού. Θα μου πείτε, έχουμε φτάσει και στις υπερβολές. Ναι. Αλλά για να ισορροπήσει κάπου το εκκρεμές, μοιραία θα περάσουμε και μία φάση υπερβολής».

– Μήπως οδηγούμαστε σε ανεξέλεγκτα όρια;
«Ε, όχι! Θα γυρίσουμε πίσω. Να σας πω ένα παράδειγμα. Δηλαδή, οι υπερβολές που αφορούσαν την πολιτική ορθότητα στην Αμερική είχαν ως αποτέλεσμα να συσπειρωθεί ο απέναντι κόσμος και να βγει ο Τραμπ. Ετσι, ελπίζω ότι το δημοκρατικό κόμμα της Αμερικής, αν θέλει να ξαναδεί εξουσία, θα αφήσει πίσω του τις υπερβολές.
Και θα περάσει, ας πούμε, σε μία φάση που αυτό το οποίο μας ενδιαφέρει σε μια «προοδευτική» πολιτική είναι τα δικαιώματα του ανθρώπου και του εργαζομένου».

– Τι είναι αυτό που θέλετε από τη ζωή σας;
«Θέλω να είμαι υγιής. Θέλω να έχω την ευκαιρία να είμαι ενεργός και εναργής πολίτης. Και θέλω να μη χάσω τη δυνατότητα να απολαμβάνω τις απλές χαρές της ζωής».