Γονείς στα κάγκελα, υποψήφιοι στην πρίζα

Ο δρ Πολύβιος Ν. Πρόδρομος είναι καθηγητής Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας.

Στην κουλτούρα της ελληνικής οικογένειας υπάρχει έντονη η αντίληψη πως τα παιδιά, για να πετύχουν στη ζωή τους, θα πρέπει να εισαχθούν σε κάποια Πανεπιστημιακή Σχολή και να αποκτήσουν πτυχίο, που θα τους εξασφαλίσει καριέρα «λαμπρή», τον τίτλο του επιτυχημένου και το εισιτήριο για «εξασφαλισμένη» καριέρα.

Ετσι, οι Πανελλαδικές αντιμετωπίζονται σαν να είναι το πιο σημαντικό γεγονός στη ζωή τους κι αυτό, που θα καθορίσει το μέλλον του, αδυνατώντας να κατανοήσουν πως αυτό δεν το κρίνουν μόνο αυτές.

Δεν είναι λίγοι οι γονείς, που επιζητούν καταξίωση και κοινωνική δικαίωση, ικανοποίηση προσωπικών επιθυμιών και απωθημένων μέσα από την επιτυχία του παιδιού τους. Η κατάσταση αυτή φορτίζει συναισθηματικά τον υποψήφιο, ο οποίος καλείται να επωμισθεί ένα πρόσθετο άγχος, που αδυνατεί να διαχειριστεί.

Εχοντας μεγαλώσει σε εξετασιοκεντρικό Εκπαιδευτικό Σύστημα, που του στέρησε τη χαρά βιωματικής μάθησης και γνώσης, που ελάχιστα προσπάθησε να αναπτύξει κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και ομαδική εργασία, μονοδρόμησε τα μαθητικά του χρόνια στη προετοιμασία για τις Πανελλαδικές και τον έμαθε να είναι ανταγωνιστικός, με αποτέλεσμα στο μυαλό του οι εξετάσεις να έχουν ταυτιστεί με την επιτυχία ή την αποτυχία στη ζωή του, αισθανόμενος πως «ήρθε το τέλος του κόσμου».

Ωστόσο, οι Πανελλαδικές δεν παύουν να είναι σταυροδρόμι, στάδιο στην πορεία ωρίμανσης του έφηβου. Μέσο για να υλοποιήσουν τους στόχους τους. Θα ήταν ουτοπικό αν πιστεύαμε πως ο υποψήφιος δεν θα βιώσει καθόλου άγχος ακόμα κι αν ζει στο αρμονικότερο οικογενειακό περιβάλλον κι έχει κάνει την αρτιότερη προετοιμασία. Το άγχος είναι λογικό και… επιθυμητό, σε ένα βαθμό.

Ο παιδαγωγός Μ. Κασσωτάκης αναφέρει ότι όταν το άγχος βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο, βοηθά στην επίτευξη υψηλών επιδόσεων και παρέχει τη δυνατότητα να αντέξουν σε μελλοντικές καταστάσεις. Είναι δημιουργικό και φυσιολογικό. Μας κινητοποιεί σε δύσκολες και προκλητικές φάσεις της ζωής, προκειμένου να ενεργοποιήσουμε προσπάθειες στο έπακρο και να πετύχουμε στόχους. Σε αυξημένο βαθμό, όμως, το άγχος έχει αρνητικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία και την απόδοση των μαθητών, αφού μπορεί να αναστείλει σκέψη, μνήμη και κριτική ικανότητα.

Γι’ αυτό, αγαπημένοι μαθητές, δώστε τον καλύτερο εαυτό σας και διατηρήστε το άγχος σε χαμηλά επίπεδα, ώστε να είναι δημιουργικό. Πάρτε το παιχνίδι στα χέρια σας και σίγουρα θα είστε νικητές! Επικεντρωθείτε στον στόχο σας! Αλλωστε, εμπόδια είναι εκείνα, που βλέπουμε αν πάρουμε τα μάτια μας από τον στόχο.

Μεγάλοι βαθμοί στις Πανελλαδικές είναι, βέβαια, μια σημαντική επιτυχία, που θα δικαιώσει κόπους και προσπάθεια. Ομως, επιτυχία στις εξετάσεις δεν σημαίνει πάντοτε, επιτυχία και ευτυχία στη ζωή. Το ίδιο συμβαίνει και με την αποτυχία.

Οι Πανελλαδικές δεν είναι όλη σας η ζωή. Είναι μια στιγμή μόνο της ζωής σας. Δεν συνδέονται με την αξία σας ως προσωπικότητα. Ούτε, το όποιο αποτέλεσμα, θα καθορίσει την αυτοεκτίμησή σας και εικόνα σας. Είστε φτιαγμένοι από πολύτιμα υλικά και για σημαντικότερα πράγματα από ένα διαγωνισμό, ο οποίος μάλιστα δεν μπορεί να επισκιάσει τα ταλέντα σας. Μέσα από αυτόν, όμως, θα μάθετε να προσπαθείτε για τους στόχους σας, λαμβάνοντας πρωτοβουλίες και αποφάσεις με τις οποίες θα διαμορφώσετε τις συνθήκες για το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα στη ζωή σας.

Αλλωστε αυτή είναι η ζωή: Να βάζουμε στόχους και να προσπαθούμε να τους πετυχαίνουμε. Μετά το όποιο αποτέλεσμα, οι γονείς και δάσκαλοί σας θα σας αγαπούν το ίδιο και θα είναι το ίδιο περήφανοι για σας. Για την προσωπικότητά σας και τον ακέραιο χαρακτήρα σας. Για το μεγαλείο της ψυχής σας.

Αξίζετε, για όλους εμάς -γονείς και εκπαιδευτικούς- πολύ περισσότερο και πολλά περισσότερα από τις Πανελλαδικές.

Καλή δύναμη!