«Γράφουμε περισσότερο, διαβάζουμε λιγότερο»: Τι είχε εξομολογηθεί στην «Π» ο αείμνηστος Μιχάλης Γκανάς

Παναγιώτης Ρηγόπουλος

Ενα δυσαναπλήρωτο κενό άφησε στα ελληνικά Γράμματα με το «φευγιό» του, ο Μιχάλης Γκανάς, δημιουργός ρηξικέλευθων – παρεμβατικών ποιητικών συλλογών και στιχουργός εμβληματικών – διαχρονικών τραγουδιών.

Ο μεγάλος δημιουργός πέθανε χθες σε ηλικία 80 ετών, αφήνοντας ένα πλούσιο έργο και έχοντας τιμηθεί (1994) με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο του «Παραλογή» και το 2011, για το σύνολο του ποιητικού του έργου από την Ακαδημία Αθηνών.

Ο Μιχάλης Γκανάς, είχε μιλήσει στην «Π» πριν μερικά χρόνια, από τη Ναύπακτο, όπου είχε βρεθεί για την παρουσίαση πονήματός του.
Αναδημοσιεύουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από εκείνες τις δηλώσεις του:

ΔΕΝ ΣΧΕΔΙΑΖΩ
Δεν σχεδιάζω τα επόμενα βήματά μου. Περισσότερο αφήνω, να με βρουν αυτά. Να με ερεθίσουν. Επομένως δεν υπάρχουν σχέδια.

ΑΓΥΡΙΣΤΑ ΚΕΦΑΛΙΑ
Θα συμβούλευα τα νέα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με τη λογοτεχνία, να είναι ειλικρινείς. Να είναι ο εαυτός τους, να αγαπούν και να συντηρούν τις πραγματικές συγκινήσεις τους, αυτές που είναι πηγάζουν βαθιά από μέσα τους. Να μην έχουν πόζα δηλαδή. Αλλά ταυτόχρονα να είναι και αγύριστα κεφάλια, υπό την έννοια να επιμένουν σε αυτό που οι ίδιοι αγαπούν.

ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ
Τα βιβλία που διάβασα σε τρυφερή ηλικία, «έγραψαν» στην ψυχή μου! Τότε που η λαχτάρα να διαβάσουμε βιβλία ήταν μεγάλη και η δυσκολία να βρούμε βιβλία ήταν ακόμα μεγαλύτερη. Είναι βιβλία που με έχουν συγκινήσει βαθιά, ανεξάρτητα αν ήταν τα καλύτερα με βάση την αξία τους. Για μένα βέβαια παραμένουν σπουδαία παρακαταθήκη στην καρδιά μου.

ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ
Αποφεύγω να αναφέρομαι σε νέους συγγραφείς, γιατί νιώθω ότι θα μπω σε μια περιπέτεια. Θα δυσαρεστούσα χωρίς λόγο, ανθρώπους που εκτιμώ πολύ και είναι φίλοι μου, αλλά δυστυχώς κάποιοι από αυτούς δεν είναι πάρα πολύ καλοί συγγραφείς.

ΤΟ ΚΟΙΝΟ
Ο στίχος είναι μια στρατευμένη τέχνη, διότι το τραγούδι από την φύση του, πρέπει να κάνει επιτυχία. Από την άλλη, υπάρχει μια ετεροβαρής σχέση των συντελεστών ενός τραγουδιού, αφού ο τραγουδιστής είναι εκείνος που καρπώνεται το συντριπτικά μεγαλύτερο μερίδιο μιας επιτυχίας. Και αυτό είναι άδικο. Είναι διαφορετική η προσέγγισή μου σε ένα ποίημα, σε σχέση με τους στίχους που γράφω για ένα τραγούδι.

Το κοινό της λογοτεχνίας διαφέρει από το κοινό του πενταγράμμου. Πολλοί με έμαθαν και με ξέρουν, λόγω των στίχων που έγραψα σε ένα πετυχημένο τραγούδι και μπορεί να μην έχουν διαβάσει ποτέ καμία ποιητική συλλογή μου!

ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Για μένα το δημοτικό τραγούδι είναι πολύ βασικό στοιχείο της προσωπικότητάς μου. Εχω εμποτιστεί από το παραδοσιακό μουσικό στοιχείο. Και σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και συγγραφικά. Δεν θεωρώ καλύτερο δάσκαλό μου, από το δημοτικό τραγούδι. Δεν πρέπει να το αντιμετωπίζουμε με μια μουσειακή διάθεση, αλλά πολλές -αυτό γίνεται. Ζηλεύω κάποιες μουσικές παραδόσεις, όπως είναι η κρητική μουσική, γιατί οι Κρήτες συνεχίζουν να μπολιάζουν το τραγούδι τους με σύγχρονους καλλιτέχνες, όπως ο Ψαραντώνης. Συνεχίζουν μια παράδοση. Εγώ και λόγω καταγωγής, έχω παράπονο από τους Ηπειρώτες. Νέοι συνθέτες Ηπειρώτες, δεν έχουν εκμεταλλευτεί ως συνεχιστές αυτή τη μεγάλη παράδοσή τους, ώστε να παρουσιάζουν κάτι που να «βράζει» σήμερα. Εκεί διαπιστώνω ένα έλλειμμα και γι’ αυτό φοβάμαι ότι κινδυνεύει το ηπειρώτικο τραγούδι να γίνει μουσειακό είδος.

ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟ
Στην Ελλάδα γράφουμε περισσότερο και διαβάζουμε λιγότερο. Εκδίδονται με μια μεγάλη ευκολία και λιγότερο έλεγχο, πολλοί τίτλοι πεζογραφημάτων, που όμως δεν έχουν κάποιο ουσιαστικό περιεχόμενο.

Από την άλλη, βλέπουμε πολλά κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας να ανεβαίνουν μαζικά στις εγχώριες θεατρικές σκηνές. Αυτή η άκριτη μεταφορά, με ενοχλεί. Είναι υπερβολική…

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News