Η Πάτρα του ’40, μια πόλη που έμαθε να αντέχει
Στα στενά γύρω από το λιμάνι, οι γυναίκες έραβαν ρούχα για τους στρατιώτες, οι μαθητές έγραφαν γράμματα και οι καμπάνες των εκκλησιών δεν σήμαιναν απλώς τον πόλεμο — σήμαιναν την ψυχική εγρήγορση ενός λαού που δεν λύγισε
Του Αντώνη Καλέντζη
Υπήρχε μια Πάτρα του 1940, διαφορετική από τη σημερινή. Μια πόλη με λιμάνι ανοιχτό στον κόσμο, αλλά με καρδιά στραμμένη στην Ελλάδα που δοκιμαζόταν. Οι δρόμοι της μύριζαν ακόμα σταφίδα και θάλασσα, τα καράβια φόρτωναν ελπίδες και οι άνθρωποι μάθαιναν ξανά τι σημαίνει ενότητα, όταν στις 28 Οκτωβρίου ήχησε το «Όχι».
Στα στενά γύρω από το λιμάνι, οι γυναίκες έραβαν ρούχα για τους στρατιώτες, οι μαθητές έγραφαν γράμματα και οι καμπάνες των εκκλησιών δεν σήμαιναν απλώς τον πόλεμο — σήμαιναν την ψυχική εγρήγορση ενός λαού που δεν λύγισε. Η Πάτρα, πόλη εμπορική, αλλά και πνευματική, έγινε τότε κόμβος ανθρωπιάς. Στα νοσοκομεία της περιθάλπονταν τραυματίες από το αλβανικό μέτωπο, στις αποθήκες της στεγάζονταν οικογένειες προσφύγων από την Ήπειρο και τη Μακεδονία.
Κάθε σπίτι έγινε μικρό στρατηγείο αξιοπρέπειας. Οι Πατρινοί μοιράζονταν το ψωμί τους, όπως μοιράζονταν και τον φόβο τους — μα χωρίς να επιτρέψουν στον φόβο να τους κυβερνήσει. Και ίσως εκεί βρίσκεται η αληθινή ηρωική διάσταση της εποχής: όχι μόνο στα βουνά και στα χαρακώματα, αλλά στα σιωπηλά βράδια των πολιτών που αντιστάθηκαν με πράξεις απλές, καθημερινές, βαθιά ανθρώπινες.
Σήμερα, όταν περπατά κανείς την Αγίου Νικολάου ή την Τριών Ναυάρχων, μπορεί να φανταστεί εκείνη τη γενιά,τη γενιά που δεν είχε πολλά, αλλά είχε το αίσθημα του «μαζί». Μια γενιά που πίστεψε πως η ελευθερία αξίζει κάθε θυσία.
Ως ψυχολόγος, δεν μπορώ να μην σκεφτώ πως ο πόλεμος του 1940 άφησε κάτι πιο βαθύ από πληγές: άφησε την παρακαταθήκη της ψυχικής αντοχής. Μιας αντοχής που μεταδόθηκε από στόμα σε στόμα, από οικογένεια σε οικογένεια. Η Πάτρα έμαθε να αντέχει, να αναγεννιέται μέσα από κρίσεις, να συνεχίζει.
Η μνήμη του ’40 δεν είναι μόνο ιστορική, είναι ψυχική. Μας θυμίζει ότι η ελευθερία δεν κατοικεί στα μεγάλα λόγια, αλλά στις μικρές, αθόρυβες πράξεις των ανθρώπων που επιμένουν να ελπίζουν.
Και η Πάτρα, με το βλέμμα της στραμμένο πάντα προς τη θάλασσα, ξέρει καλά πως η ελπίδα δεν πεθαίνει, ταξιδεύει.
Χρόνια πολλά Ελλάδα, χρόνια πολλά Έλληνες!
*Ο Αντώνης Καλέντζης, είναι Msc Κλινικός και κοινοτικός Ψυχολόγος
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
