Μαθήτριες του Πρότυπου Γυμνασίου Πατρών γράφουν για το «Φυσικής Απάνθισμα» του Ρήγα Φεραίου
Αξια συγχαρητηρίων η πρωτοβουλία που έλαβε, με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21, το Πρότυπο Γυμνάσιο, στο πλαίσιο του Ομίλου Αριστείας στη Φυσική, που λειτουργεί στο σχολείο, με υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον Αντώνη Λίτινα φυσικό, M.Ed.
Οι μαθήτριες της Γ’ Γυμνασίου Ελένη-Αννα Αλεξοπούλου, Σωτηρία-Ελλη Σωτηροπούλου και Τρισεύγενη Τζεφριού και της Β’ Γυμνασίου Παρασκευή Ταξιαρχιώτη, Δανάη-Θεοδώρα Χαρίτου έγραψαν το παρακάτω άρθρο-εργασία για τη συμβολή του Ρήγα Φεραίου στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 μέσω του βιβλίου του: «Φυσικής απάνθισμα»:
«Ο Ρήγας Βελενστινλής γράφοντας το βιβλίο του ”Φυσικής απάνθισμα”, που εκδόθηκε στη Βιέννη το 1790 με δικά του έξοδα, επηρεάστηκε έντονα από τη Γαλλική Εγκυκλοπαίδεια των φιλοσόφων του Διαφωτισμού Denis Diderot και Jean Baptiste le Rond d’ Alembert που είχε εκδοθεί το 1751 στη Γαλλία. Ετσι, ο Ρήγας μεταφέρει στον ελλαδικό χώρο την επιστημονική γνώση της Ευρώπης του Διαφωτισμού και έχει ως σκοπό τη καταπολέμηση της δεισιδαιμονίας και των προκαταλήψεων από τη ζωή των Ελλήνων. Προκειμένου οι επιστημονικές αντιλήψεις να γίνουν κατανοητές στους αναγνώστες του βιβλίου, ο Ρήγας τις διατυπώνει σε απλή γλώσσα. Χρησιμοποιεί το διδακτικό του ένστικτο και μετασχηματίζει όρους και φαινόμενα έτσι ώστε να είναι προσιτά στον ελληνικό λαό και κυρίως τους αγρότες. Μάλιστα ο ίδιος δηλώνει στον πρόλογο του πως: “…δεν ευχαριστήθην μόνον απλώς να θρηνήσω την κατάστασιν του γένους μου, αλλά και συνδρομήν να επιφέρω επάσχισα όσον το επ’ εμοί, απανθίζοντας από τε της Γερμανικής και Γαλλικής γλώσσης τα ουσιωδέστερα της φυσικής ιστορίας”. Χρησιμοποιεί ”απλούν ύφος” για τη διατύπωση της επιστημονικής γνώσης και μεγάλα κομμάτια του βιβλίου είναι μεταφράσεις από την Εγκυκλοπαίδεια, ώστε να δοθεί στο έργο η φυσική του εγκυρότητα.
Μέσα στο έργο του μελετάει και εξηγεί βασικές έννοιες και φαινόμενα Αστρονομίας και Φυσικής, με μορφή διαλόγου μεταξύ μαθητή-καθηγητή, μέθοδο ερώτησης-απάντησης, εκσυγχρονίζοντας έτσι τη διδασκαλία. Ο απώτερος στόχος του Ρήγα Βελεστινλή είναι μέσω του βιβλίου του να μυήσει τους υπόδουλους Ελληνες στο κίνημα του Διαφωτισμού, να αναδείξει τη σημασία της μόρφωσης και τον αποκλεισμό της μεμψιμοιρίας από τη ζωή τους. Ο ίδιος πίστευε πως η Φυσική Επιστήμη οδηγεί στην πνευματική απελευθέρωση του ανθρώπου και μέσω του βιβλίου του προετοιμάζει τους Ελληνες να διεκδικήσουν την ελευθερία τους. Βασικό στοιχείο του κινήματος του Διαφωτισμού είναι η εμπιστοσύνη που δίνεται στον άνθρωπο και τις δυνάμεις του, η ορθολογιστική σκέψη που στηρίζεται στην αναγνώριση της αξίας των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Χημείας για την πρόοδο της ανθρωπότητας. Με την εκλαϊκευμένη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, προσπαθεί να καταλήξει στην πνευματική αφύπνιση του ελληνικού λαού.
Η διδασκαλία του μέσα από τις σελίδες του βιβλίου απευθύνεται πρωταρχικά στους νέους. Επιδιώκει να τους αποδείξει πως τα φαινόμενα που εκτυλίσσονται στο περιβάλλον υπακούν τους φυσικούς νόμους. Αν ο άνθρωπος τους μελετήσει, μπορεί να βελτιώσει το βιοτικό του επίπεδο. Καθένας πρέπει να κατανοήσει αυτούς τους νόμους για να απαλλαγεί από τον φόβο που δημιουργούν οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις. Πιο συγκεκριμένα, προλήψεις όπως: Ο κόκκινος ουρανός ως σημάδι θανάτου, οι κομήτες ως προάγγελοι συμφοράς, οι εκλείψεις της Σελήνης ως οργισμένος θεός και η επιρροή των αστεριών στην καθημερινότητά βασίζονται όλες σε φυσικά φαινόμενα που δεν πρέπει να προκαλούν φόβο και να συσχετίζονται με τη μοίρα και τις προκαταλήψεις στη ζωή του ανθρώπου.
Το απάνθισμα του Ρήγα Βελεστινλή συνεχίζει να επηρεάζει και τη σημερινή εποχή καθώς λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν πρώτη φορά σε αυτό το ελληνικό επιστημονικό βιβλίο, έχουν ενταχθεί στο σύγχρονο ελληνικό λεξιλόγιο. Κάποιες από αυτές είναι: Ανεμόπτερο, μαγνητισμός, πνευμονική φλέβα και αρτηρία, ηλεκτρόμετρο και η λέξη χυμεία, προερχόμενη από τη λέξη χυμός, που σήμερα χρησιμοποιείται με διαφορετική ορθογραφία.
Συνοψίζοντας, το ”Φυσικής απάνθισμα” βοηθά στη διάλυση της αμάθειας και στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης στον ελληνικό πληθυσμό εκείνης της εποχής. Με την απλή γλώσσα που χρησιμοποιεί, με την απλή διεξαγωγή των πειραμάτων και τη διαλογική μέθοδο οδηγεί τον λαό -επιτυχημένα- στη διέγερση της περιέργειας, στον θαυμασμό της γνώσης, με απώτερο σκοπό την πνευματική του απελευθέρωση και την ολική απελευθέρωση από τη σκλαβιά του τουρκικού ζυγού».
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
