Πατρινό Καρναβάλι: Ο θησαυρός είναι κρυμμένος στο αρχείο

Ηταν κάτι που έπρεπε να έχει γίνει πριν από πολλά χρόνια. Ευτυχώς που βρέθηκε ένα από τα κεφάλια του «τέρατος» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το διασυνοριακό πρόγραμμα «Ελλάδα-Ιταλία», για να καλύψει το κενό στο οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό του Πατρινού Καρναβαλιού. Δεν μπορεί όμως ένας θεσμός με πλούσια ιστορία, όπως είναι το Καρναβάλι, να εμφανίζει αυτές τις επιδόσεις.

Στο πλαίσιο του έργου «SPARC» που αφορά στη δημιουργική βιομηχανία (με άξονα το Καρναβάλι στην περίπτωσή μας), η ψηφιοποίηση του ιστορικού αρχείου του θεσμού ήταν ένα κομμάτι της δράσης. Το αποτέλεσμα περιλάμβανε: 79 ώρες βίντεο, 701 φωτογραφίες, 801 έντυπα και κείμενα, 39 εκδόσεις. Είναι ευπροσήγορο το γεγονός ότι αυτό το υλικό πέρασε από την διαδικασία της ψηφιοποίησης και μπορεί πλέον ο καθένας μας, σε όποια γωνιά του πλανήτη και αν βρίσκεται, να βαδίσει στα μονοπάτια της καρναβαλικής παράδοσης της Πάτρας και να θυμηθεί, να ερευνήσει, να ψυχαγωγηθεί, να διασκεδάσει, να νοσταλγήσει…

Αν όμως αυτό είναι όλο κι όλο το υλικό που είχε ο δήμος στη διάθεσή του, τότε μάλλον έχουμε αποτύχει. Πριν από αρκετά χρόνια (κάπου στα τέλη του ’90), όταν για τις ανάγκες του ρεπορτάζ επισκεφθήκαμε την τότε ΔΕΠΑΠ για τις ανάγκες της σύνταξης ενός ενθέτου για το Καρναβάλι, αναζητήσαμε φωτογραφικό υλικό από προηγούμενες διοργανώσεις. Πήραμε στα χέρια κάποιους φακέλους, καθίσαμε σε ένα γραφείο και αρχίσαμε να επιλέγουμε αυτές που θα χρησιμοποιούσαμε.

Παρατηρήσαμε ότι έλειπε υλικό από κάποιες χρονιές. Αυτά τα χρονικά κενά διευρύνθηκαν στο πέρασμα των ετών και είναι εξαιρετικά δύσκολο να καλυφθούν σήμερα. Για παράδειγμα, μια φωτογραφία με περιεχόμενο, σημασία και ιστορικό ίχνος για το Καρναβάλι να χαθεί, αποτελεί σημαντική απώλεια. Ένας ερευνητής ή ένας δημοσιογράφος το αντιλαμβάνεται αυτό καλύτερα, καθώς πολλές φορές η απεικόνιση μιας στιγμής είναι ικανή να κάνει αυτή την στιγμή μοναδική.

Το δυστύχημα για το Πατρινό Καρναβάλι, όπως και για πολλές ακόμα εκφάνσεις της κοινωνικής και της πολιτιστικής ζωής, είναι πως λείπει η κουλτούρα της διάσωσης των αρχείων (ιδιαίτερα των οπτικοακουστικών) από αυτούς που θα έπρεπε να την έχουν. Η ψηφιοποίηση μέσω του «SPARC» ήταν μια θετική αρχή. Υπάρχει ελπίδα για κάτι καλύτερο;

Ναι, υπάρχει. Ο Δήμος και η κοινωφελής δημοτική επιχείρηση (σημερινές, επόμενες, μεθεπόμενες…) έχουν την υποχρέωση να συνεχίσουν την διάσωση του αρχειακού υλικού, κυρίως του παλιού. Η πρόταση είναι να ηγηθούν μιας προσπάθειας, καλώντας όλους τους Πατρινούς να «δανείσουν» προσωπικό και οικογενειακό αρχειακό υλικό (μετ’ επιστροφής) για να ψηφιοποιηθεί. Αν γίνει υπόθεση των πολλών, κάτι καλύτερο μπορεί να γίνει.

ΛΕΖΑΝΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ
  1. Σοκολατοπόλεμος όταν οι φωτογραφίες έβγαιναν ασπρόμαυρες
  2. Προκήρυξη διαγωνισμού βιτρίνας επί δημαρχίας Αννινου (1967)
  3. Αφίσα από τα 20χρονα του Κρυμμένου Θησαυρού
  4. Δίπτυχο πρόγραμμα του Πατρινού Καρναβαλιού, του 1974
  5. Πρόσκληση για την παρέλαση επί δημαρχίας Βέτσου (1961)
  6. Ο Δημήτρης Βούρτσης με τον βασιλιά Καρνάβαλο
  7. Το τηλεγράφημα του Ν. Μαστοράκη στο Θ. Αννινο για τον Κρυμμένο Θησαυρό
  8. Θέματα δημάρχου (Θ. Αννινου) σε χειρόγραφο
  9. 1978: Τότε η ζεύξη Ρίου-Αντιρρίου ήταν όνειρο

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΒΑΣΙΛΑΚΗ
vasilak@pelop.gr