Προς τιμή του Καποδίστρια το πρώτο καρναβάλι της Πάτρας το 1831

Καποδίστρια

Ο πρώτος χορός της Πάτρας δόθηκε το 1831, ευθύς αμέσως μετά δηλαδή την απελευθέρωση της πόλης από τους Οθωμανούς. Το νέο Ελληνικό Κράτος έχει κυβερνήτη, τον Ιωάννη Καποδίστρια, που επισκέπτεται την πόλη και προς τιμήν του, με μέριμνα όλων, δίνεται ο πρώτος αποκριάτικος χορός, σε σπίτι στην πλατεία Αγίου Γεωργίου, άλλωστε δεν είχε οικοδομηθεί ακόμα η κάτω πόλη!

Διαβάζουμε στο ένθετο «ΕΠΙΛΟΓΕΣ» της «Π»

Στην Πάτρα λοιπόν, όπως αναφέρει ο αείμνηστος ιστορικός Νίκος Πολίτης στο πόνημά του για το καρναβάλι της Πάτρας, «ο πρώτος επίσημος χορός δόθηκε το 1831 προς τιμήν του κυβερνήτου Ιω. Καποδίστρια, που είχε επισκεφθεί την πόλη. Ο χορός δόθηκε σε οίκημα της πλατείας Αγίου Γεωργίου. Προσκλήθηκαν οι αξιωματούχοι του κράτους, οι διακεκριμένοι Πατρινοί, οι ξένοι Πρόξενοι και οι Αγωνιστές που κατοικούσαν στην Πάτρα. Χορεύτηκαν ελληνικοί χοροί. Οταν κάποιοι «επαΐοντες» ετόλμησαν να χορέψουν πόλκα, μόλις έφεραν δυο – τρεις βόλτες, σταμάτησαν επειδή τους ήχους της υποτυπώδους ορχήστρας εκάλυπταν καγχασμοί των παρισταμένων Αγωνιστών. «Τι φρουστ – φρουστ είν’ αυτό;» – έλεγαν και ξεκαρδίζονταν στα γέλια. Δύο χρόνια ενωρίτερα, το 1829, είχαν δοθεί οικογενειακοί χοροί.

ΜΙΚΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ

Το 2014 ο δημοσιογράφος Νίκος Στεφανόπουλος κυκλοφόρησε το βιβλίο «Το… Αγνωστο Καρναβάλι της Πάτρας, ταξίδι γοητευτικό και καρναβαλικό» στο οποίο περιλαμβάνει ενδιαφέροντα στοιχεία για την ιστορία του καρναβαλιού, όπως:

* Το 1960 μεταδίδονται στιγμιότυπα του καρναβαλιού από αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο.

* Το 1961 είχαμε εντυπωσιακό αποκριάτικο διάκοσμο, ενώ την πλατεία Τριών Συμμάχων είχε στηθεί ένας πελώριος κλόουν.

* Το 1967 παρουσιάζει τον «Κρυμένο Θησαυρό» ο Αλκης Στέας, για πρώτη φορά: «Και ιδού ένα ρεπορτάζ του τοπικού Τύπου: «Την 4ην μ.μ. διά της εκκινήσεως 87 αυτοκινήτων, άρχισε το παιχνίδι της ανευρέσεως του «κρυμμένου αποκριάτικου θησαυρού». Το φινάλε, με το «σώ-τάρισμα» της μπάλας, εγένετο εις την Πλατείαν Γεωργίου. Το παιχνίδι παρουσίασε ο κονφερανσιέ κ. Αλκης Στέας. Περί το μεσονύκτιον ανεκοινώθησαν τα αποτελέσματα του παιχνιδιού εις τον χορόν της επιτροπής στο «κέντρον «Βίλλυ Πάρκ» τα οποία έχουν ως εξής: Στ. Χριστίδης εξ Αθηνών, εκτός συναγωνισμού. Διον. Γεωργίου έλαβε πέντε ελαστικά αυτοκινήτων μετ’ αεροθαλάμων Βιομηχανίας «Πιρέλλι», 50 γαλόνια βενζίνης ΣΠΕΣΙΑΛ και 4 τετράκιλα δοχεία ορυκτελαίου προσφορά MOBIL. Στ. Πετσάλης έλαβε: ένα εισιτήριον μετ’ επιστροφής διά την Ιταλίαν με το Εγνατία, 40 γαλόνια βενζίνης και 4 τετράκιλα δοχεία ορυκτελαίου). Γεωργ. Μανωλάτος, δύο διανυκτερεύσεις εις το ξενοδοχείον «Ξένια» Κέρκυρας, 40 γαλόνια βενζίνης ΣΠΕΣΙΑΛ και τετράκιλα δοχεία ορυκτελαίου.

* Από τα τέλη της δεκαετία του ’80 και αρχές της δεκαετίας ’90 είχαμε τη γιγάντωση του θεσμού, με τις συμμετοχές στις δύο παρελάσεις να ξεπερνά τις 50.000, ενώ οι επισκέπτες ήταν πάνω από 500.000.

Ο καρναβαλικός Τύπος

Για πολλά χρόνια την Αποκριά κυκλοφορούσαν διάφορα καρναβαλικά, σατιρικά ασφαλώς, έντυπα, που άφηναν το δικό τους στίγμα στο Πατρινό Καρναβάλι. Εντυπα, όπως το «Πάτρα ΣΕΠ» των Προσκόπων (1951), οι «Μασκαράδες» της Περιηγητικής Λέσχης (1952), το «Πατρινό Καρναβάλι» του Αγ. Κουλουμπή (1957), έντυπο που είχε και Β’ περίοδο στα 1980. Ανάμεσα στους συντάκτες του, οι Ριζόπουλος, Λάγαρης, Καγκελάρης, Καραλής και η επί δεκαετίες εκδότης και ιδιοκτήτης της «Π» Γιώτα Παπαγγελούτσου («Εύα»).

 

Ο Δήμος Πατρέων και το καρναβάλι του 1939

Είναι αναρίθμητες οι περιπτώσεις που τα του καρναβαλιού απασχόλησαν τον Δήμο Πατρέων. Σημαντική πληροφόρηση έχουμε από το βιβλίο «Η Πατραϊκή Δημαρχία από τα σωζόμενα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου». Πρόκειται για τρίτομη έκδοση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης (2006-2008) σε επιμέλεια, εισαγωγή και σημειώσεις του καθηγητή και ιστορικού Βασίλη Κ. Λάζαρη. Το έργο καλύπτει αντίστοιχα τις περιόδους 19ος αιώνας, 1900-1925, 1926-1950.

Επιλέξαμε μία χαρακτηριστική περίπτωση:

«Διά ταύτης έχομεν την τιμήν να γνωρίσωμεν υμίν, ότι προς κάλυψιν των προϋπολογισθέντων εξόδων των Εορτών των Απόκρεω Πατρών 1939 απαιτείτο το ποσόν των 80.000 δραχμών και παρακαλούμεν υμάς, όπως μας ενισχύσητε διά του ως άνω ποσού. Εις περίπτωσιν κατά την οποίαν τα έξοδα είναι ολιγώτερα του ποσού τούτου, θέλομεν θέσει εις την διάθεσίν σας το υπόλοιπον. Εντολή του Συμβουλίου Εορτών των Απόκρεω, ο Πρόεδρος Διον. Τόφαλος.

Η Διοικούσα Επιτροπή μετά την ανάγνωσιν του άνω εγγράφου αποφασίζει: 1. Εκφράζει προτάσει του κ. Δημάρχου τα συγχαρητήριά της εις τα μέλη της Επιτροπής των Εορτών των Απόκρεω 1939 και ιδία εις τον Πρόεδρον αυτής και μέλος της Διοικούσης Επικτροπής κ. Διον. Τόφαλον διά τους αόκνους κόπους εις ους υπεβλήθησαν ίνα δυνηθή η πόλις μας, ως και το κατώρθωσε, να παρουσιάση κάτι το εξαιρετικό και λίαν ωφέλιμον από τουριστικής και πάσης άλλης απόψεως. 2. Εγκρίνει πίστωσιν ποσού 80.000 δραχμών, καταλογιζομένην εις βάρος του Κεφαλαίου ΚΕ άρθρου 1 των Εξόδων προϋπολογισμού του Δήμου χρήσεως 1938-1939 προς κάλυψιν των προϋπολογισθέντων εξκκόδων της Επιτροπής των εορτών των Απόκρεω 1938-1939. Το εν λόγω ποσόν καταβληθήσεται εις τον ταμίαν της εν λόγω Επιτροπής κ. Ανδρ. Γαλανάκην, εάν δε εκ του ποσού τούτου υπάρξη περίσσευμά τι, τούτο θέλει επιστραφή εις τον Δήμον».