ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: Απελευθέρωση ή υποδούλωση; «Δέσμιοι των δεδομένων»
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΕΤΡΟΥΛΕΑ*
Οταν γύρω στο 1945 εμφανίστηκαν οι σύγχρονοι υπολογιστές, τίποτε δεν έδειχνε ότι αυτά τα ογκώδη, πανάκριβα μηχανήματα θα χρησίμευαν σε τίποτε άλλο πέρα απ’ την εκτέλεση μαθηματικών πράξεων.
Αυτό που ακολούθησε ξεπέρασε κάθε φαντασία: μια τεχνολογική επανάσταση, που άλλαξε τα πάντα, και έφερε στην οθόνη μας όλη τη γνώση μαζί με εκπληκτικές μηχανές αναζήτησης, ειδήσεις, φωτογραφίες, βίντεο, μουσική, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, χάρτες, κοινωνικά δίκτυα, …, και τόσα άλλα, δωρεάν (!) ή σχεδόν δωρεάν! Και οι πάροχοι των ψηφιακών υπηρεσιών συγκεντρώνουν αμύθητα πλούτη!
Είναι οι διαφημίσεις;
Είναι και οι διαφημίσεις αλλά είναι και τα προσωπικά μας δεδομένα! Η τεχνολογία αυτή ανέδειξε μία πρωτοφανή μέθοδο πλουτισμού: το εμπόριο των προσωπικών δεδομένων! Ναι, όσο ασήμαντοι και αν είμαστε, πολλοί (διαφημιστές, έμποροι, τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, πολιτικοί,… μυστικές υπηρεσίες) ενδιαφέρονται για τις καταναλωτικές μας συνήθειες, την οικονομική μας κατάσταση, την κατάσταση της υγείας μας, τις πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις μας, κ.ο.κ. Και η τεχνολογία αυτή έχει την δυνατότητα να εξάγει χρήσιμες πληροφορίες μέσα από την απειρία των διάσπαρτων δεδομένων που εκθέτουμε στις διαδικτυακές μας δραστηριότητες.
«Ο πιο πολύτιμος πόρος της ανθρωπότητας δεν είναι πλέον το πετρέλαιο αλλά τα δεδομένα» έγραφε ο Economist τον Μάιο του 2017. Και ο πρόεδρος της Microsoft, Brad Smith, ομολογεί: «εάν επισκεφθείς ένα κέντρο δεδομένων, θα καταλάβεις καλύτερα πώς λειτουργεί ο κόσμος σήμερα» (B. Smith and C. A. Browne “Tools and Weapons. The promise and the peril of the digital age”, Penguin press NY 2019). Μόνο που δεν σου επιτρέπεται να επισκεφθείς τα κέντρα δεδομένων των κολοσσών της ψηφιακής τεχνολογίας, αυτές τις τεράστιες ενεργοβόρες εγκαταστάσεις, που φιλοξενούν το διαδίκτυο, το σύννεφο και απειρία δεδομένων με απόλυτη μυστικότητα· ούτε να μάθεις πώς χρησιμοποιούνται δεδομένα που σε αφορούν, ή να ζητήσεις να διαγραφούν. Ο,τι γίνεται ψηφιακό δεν διαγράφεται και πολύ σύντομα παύει να σου ανήκει!
«Η μεγάλη αποκάλυψη των τελευταίων ετών δεν είναι για τις μυστικές υπηρεσίες· είναι για τον ιδιωτικό τομέα», δήλωσε πρόσφατα ο τέως δ/ντής της μυστικής υπηρεσίας GCHQ της Αγγλίας David Omand· και συμπληρώνει, «…οι διαδικτυακές εταιρείες γνωρίζουν περισσότερα από όσα μία μυστική υπηρεσία θα μπορούσε ή θα έπρεπε να γνωρίζει». Και η γνώση σημαίνει δύναμη, πολύ μεγάλη δύναμη εν προκειμένω!
Και οι πολλοί εκθέτουν απερίσκεπτα τα προσωπικά τους δεδομένα με τον αφελή εφησυχασμό, δεν έχω τίποτα να κρύψω· και οι ψηφιακές εταιρείες εφευρίσκουν όλο και εκπληκτικότερες εφαρμογές και γκάτζετς και μάς λένε: επικοινωνήστε ελεύθερα, φωτογραφηθείτε, ομαδοποιηθείτε μ’ αυτούς πού έχετε ίδιες πεποιθήσεις, δείξτε τίς καταναλωτικές σας συνήθειες, … και αποθησαυρίζουν δεδομένα, που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν, κάποια στιγμή, στη χειραγώγησή μας.
*Ο Βασίλης Πετρουλέας είναι δρ. φυσικός, τέως διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Ερευνών «Δημόκριτος».
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
