Το μπαλάκι των ευθυνών για τις καταλήψεις

Του Θεόδωρου Παπαθεοδώρου, νομικός-πρ. υφυπουργός Παιδείας-πρ. βουλευτής Αχαΐας ΠΑΣΟΚ-καθηγητής πανεπιστημίου.

Μετά την κατεπείγουσα εισαγγελική έρευνα για το ενδεχόμενο ποινικών ευθυνών, εκτός των «καταληψιών» και των οργάνων διοίκησης των πανεπιστημίων, για παραλείψεις ενεργειών στην αποτροπή καταλήψεων, άρχισε η αλληλοεπίρριψη ευθυνών μεταξύ κυβέρνησης και διοικήσεων ΑΕΙ για την αδιανόητη παράταση της παρακμιακής κατάστασης.

Πρέπει, επιτέλους, κυβέρνηση, κόμματα, πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και κοινωνία να συνεννοηθούμε για τις βασικές παραμέτρους της αντιμετώπισης των καταλήψεων, έστω κι αν διαφωνούμε για τους προσφορότερους τρόπους αντίδρασης.

Η κατάληψη ΑΕΙ, σχολείων, Δημοσίων Υπηρεσιών δεν είναι στη σύγχρονη Δημοκρατία, ούτε πολιτικό μέσο αγώνα ή διεκδίκησης, ούτε δικαίωμα. Είναι ποινικό αδίκημα, το οποίο προβλέπει ο Ποινικός Κώδικας για διακοπή ή σοβαρή διατάραξη της ομαλής λειτουργίας και τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή. Στο ίδιο άρθρο ποινικοποιείται η παράνομη είσοδος και παραμονή στους χώρους αυτούς και τιμωρείται με φυλάκιση ή χρηματική ποινή.

Επομένως, η κατάληψη είναι παράνομη πράξη, την οποία οφείλουν να αντιμετωπίσουν οι αστυνομικές δυνάμεις, εφόσον υπάρχει η ρητή εναντίωση των ακαδημαϊκών αρχών. Αυτή η «ρητή εναντίωση», που ορθά προβλέπει ο νόμος, είναι απαραίτητη για να σταματήσει η αλληλοεπίρριψη ευθυνών μεταξύ διοικήσεων ΑΕΙ και κυβέρνησης.

Καμία διοίκηση δεν έχει το δικαίωμα να «φιλοξενεί» ή να ανέχεται κατάληψη πανεπιστημιακού χώρου. Αντίθετα, οφείλει να επιλαμβάνεται και να επιβάλει πειθαρχικές κυρώσεις στους καταληψίες, που προβλέπονται από νόμο του 2022. Η «εναντίωση», επομένως, οφείλει να είναι αυτονόητη, ρητή και δημόσια.

Τα «φαιδρά των ημερών», όπου (ελάχιστα ευτυχώς) μέλη διοικήσεων των πανεπιστημίων συμμετείχαν σε δήθεν εκδηλώσεις «διαλόγου» με καταληψίες φοιτητές, για την «ανάγκη των καταλήψεων, ώστε αυτός ο νόμος να πέσει στη φωτιά», εκτός από αδιανόητη και ακατέργαστη γελοιότητα είναι πειθαρχικό παράπτωμα, το οποίο θα πρέπει να ελεγχθεί.

Δεν υπάρχουν περιθώρια για το περίφημο «μπαλάκι των ευθυνών». Ο καθένας έχει το μερίδιο ευθύνης που του αντιστοιχεί από τη θέση την οποία υπηρετεί: Οι διοικήσεις των ΑΕΙ έχουν ευθύνη για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας τους και η Αστυνομία -δηλαδή το κράτος- για την εμπέδωση της ασφαλείας. Ετσι προβλέπεται κι έτσι γίνεται σε όλες τις Δημοκρατίες στην Ευρώπη, όπου προστατεύονται οι ακαδημαϊκές ελευθερίες και το κράτος Δικαίου.

Η παράταση μιας κατάστασης καταλήψεων, βίας και ανομίας στα ΑΕΙ κλονίζει την εμπιστοσύνη της συντριπτικής πλειονότητας των φοιτητών, αλλά και της κοινωνίας, που εναντιώνεται, για την ικανότητα κράτους και πανεπιστημίου να εγγυηθεί το δημόσιο αγαθό της Παιδείας και να προστατεύσει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, μαζί με τη σωματική ακεραιότητα φοιτητών και προσωπικού, όπως όλοι διαπίστωσαν αυτές τις μέρες με τραμπουκισμούς στις δήθεν συνελεύσεις ορισμένων επαγγελματιών μπάχαλων.