Το σύνδρομο Σκρουτζ,οι κλειστές γιορτές

Του ΒΑΣΙΛΗ ΒΑΜΒΑΚΑ *
Δεν ήθελε ειδικές κεραίες για να καταλάβεις ότι υπήρξεμια αδήλωτη τάση socializing (σε σπίτια) τις εορταστικές ημέρες , στα όρια των κανόνων που έχουν τεθεί και πολύ πέραν αυτών. Σε όλους μας άλλωστε ήταν επιθυμητό να δούμε πρόσωπα αγαπητά από κοντά, να τα ακούσουμε και να τα αγγίξουμε χωρίς τη βοήθεια οθόνης και κάποιου ψηφιακού πληκτρολογίου ή ποντικιού.
Αναρωτιέμαι όμως γιατί στις γιορτές και όχι λίγες μέρες πριν; Ή ακόμη καλύτερα λίγες μέρες αργότερα από τις γιορτές, εφόσον έχουν πέσει κι άλλο τα κρούσματα και οι άλλοι δυσοίωνοι αριθμοί; Προφανώς υπάρχει το εθιμικό δίκαιο των Χριστουγέννων. Προφανώς υπάρχει η ανάγκη να επιτελέσουμε την κοινωνικότητά μας μπροστά από ένα έλατο και μερικά μελομακάρονα. Προφανώς υπάρχει η επιταγή της ανέμελης συλλογικής χαράς που δεν μπορεί να αναβληθεί έτσι εύκολα
Όμως έχω την εντύπωση ότι το βασικό πρόβλημα που νιώσαμε αυτές τις γιορτές είναι κάτι άλλο. Είναι το σύνδρομο Σκρουτζ. Δηλαδή ο φόβος ότι η αποστασιοποίηση λόγω καραντίνας υποδηλώνει τη μοναξιά μας, ίσως και τη μαγκουφιά μας. Μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τη μικρότερη πραγματική συνδεσιμότητά μας παρά τη μεγάλη μας τεχνολογική δικτύωση.
Κατά μια έννοια γινόμαστε πρωταγωνιστές εκείνων των μηνυμάτων που λένε ότι τα Χριστούγεννα κανείς δεν πρέπει να μείνει μόνος, ειδικά ηλικιωμένοι, άποροι, περιθωριοποιημένα άτομα. Όμως για πρώτη φορά όλοι μας είμαστε “ευάλωτοι” και απομονωμένοι. Όλοι κινδυνεύσαμε να γιορτάσουμε “μόνοι” και κάναμε το παν για να σπάσουμε μερικώς ή ολικώς τους κανόνες για να γλιτώσουμε την ατομική ή οικογενειακή μας μοναξιά.
Δεν συνειδητοποιούμε βέβαια ότι έχουμε περάσει από τη φάση της ενσυναίσθησης ενός προβλήματος, στην πραγματική του αίσθηση και καταφεύγουμε στις γνωστές μας πρακτικές ανομίας και ψευτοευαισθησίας.
Όμως αυτή τη φορά η περιορισμένη κοινωνικότητα δεν σημαίνει το στίγμα του “μοναχού ανθρώπου”, συνεπάγεται φροντίδα για να μπορέσει να υπάρξει ανεπιφύλαχτη κοινωνικότητα. Συλλογική πρόνοια για να φτάσουμε όσο το δυνατόν περισσότεροι στην άλλη άκρη του τούνελ.
Αποφάσισα όχι μόνο να τηρήσω τον μαγικό αριθμό 9 τις ημέρες των γιορτών σε κλειστές συναντήσεις αλλά θα τον κατεβάσω ακόμη χαμηλότερα. Πρώτη φορά οι “κλειστές” γιορτές αποτέλεσαν ελπίδα με την έλευση του εμβολίου, πρώτη φορά η μοναξιά μπορεί να γίνει συλλογικό βίωμα.
Πρώτη φορά δόθηκε ευκαιρία στον Σκρουτζ να φανεί λιγότερο εγωιστής πριν τον επισκεφθούν οι εφιάλτες του.

• Ο Βασίλης Βαμβακάς είναι αναπληρωτής καθηγητής στην Κοινωνιολογία της Επικοινωνίας στο Τµήµα ∆ηµοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης.