Χριστούγεννα: Οι σκοτεινοί μύθοι της Ευρώπης με καλικάντζαρους-δολοφόνους

Πελοπόννησος Newsroom

Για εμάς η σκοτεινότερη εκδοχή των παραμυθένιων Χριστουγέννων μπορεί να είναι ο γκρινιάρης Εμπενίζερ Σκρουτζ, όμως η Ευρώπη έχει μία βαθιά σκοτεινή χριστουγεννιάτικη ιστορία, με μύθους που ανατριχιάζουν παρά φέρνουν εορταστική ευφορία.

Είναι αυτή η εποχή του χρόνου που καθόμαστε με ένα ποτήρι ζεστό κρασί και οι σκέψεις μας περιστρέφονται γύρω από τα Χριστούγεννα. Ενώ όλοι μας απολαμβάνουμε την ευθυμία, τα στολίδια και την πρασινάδα του χριστουγεννιάτικου δέντρου, υπάρχει μια πλευρά της εποχής που μπορεί εύκολα να φέρει μια ξαφνική… ψύχρα. Σε αρκετούς πολιτισμούς στο βόρειο ημισφαίριο, το χριστουγεννιάτικο χειμερινό ηλιοστάσιο έχει προκαλέσει σημαντική ανησυχία. Για αιώνες, οι κοινότητες σε όλη την Ευρώπη ήταν κυρίως αγροτικές και συνεπώς στο έλεος της φύσης, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι άνθρωποι αισθάνονταν ότι κυβερνώνται από υπερφυσικές δυνάμεις.

Η εποχή των φαντασμάτων

Στην Ισλανδία αυτή την εποχή του χρόνου, όταν το φως της ημέρας διαρκεί μόνο τέσσερις με πέντε ώρες περίπου, οι μεσαιωνικοί Ισλανδοί πίστευαν ότι ήταν μια εποχή που τα φαντάσματα περιπλανιόντουσαν στη γη. Ένα ισλανδικό έπος που ονομάζεται Eyrbyggja περιλαμβάνει την ιστορία ενός αγρότη που προσκαλεί τους γείτονές του σε χριστουγεννιάτικη γιορτή, μόνο και μόνο για να τους συνοδεύσουν φαντάσματα. Τους συμβουλεύει να τινάξουν τη λάσπη από τα ρούχα τους και να ψεκάσουν με αυτή τους άλλους καλεσμένους. Όσοι προσπαθούν να τους σταματήσουν αρρωσταίνουν και πεθαίνουν.

Οι καλικάντζαροι – δολοφόνοι

Στη συνέχεια, υπάρχει το μυθολογικό πλάσμα που μοιάζει με καλικάντζαρο και ονομάζεται Nisse, στη νότια Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Δανία, ή Tomte στη Σουηδία. Οι αγρότες συχνά τοποθετούν μπολ με χυλό ρυζιού στο κατώφλι τους για να εξευμενίσουν αυτά τα κοντά, λευκογέννητα ξωτικά. Αν τους φέρονται καλά, προστατεύουν την οικογένεια και τα ζώα από το κακό και την κακοτυχία. Ωστόσο, αν προσβληθούν, μπορούν να κλέψουν αντικείμενα, να ακρωτηριάσουν ή ακόμη και να σκοτώσουν.

Ο Άγιος Νικόλαος και η μάγισσα

Το 1812, ένα βιβλίο του Ουάσινγκτον Ίρβινγκ πιθανότατα εφηύρε την ιδέα του Αγίου Νικολάου που κουδουνίζει από την καμινάδα, αλλά πριν από αυτό, οι οικιακές εστίες επισκέπτονταν από πνεύματα. Συχνά ο σκανδιναβικός θεός Odin έμπαινε στο σπίτι από την καμινάδα κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο. Στην Αγγλία, η καρδιά ενός ταύρου συχνά τρυπιόταν με σιδερένια καρφιά και αγκάθια και κρεμόταν μέσα στην καμινάδα, προκειμένου να τιμωρηθούν οι μάγισσες.

Στην ιταλική λαογραφία υπάρχει μια μάγισσα με το όνομα Befana, η οποία παίρνει επίσης τη διαδρομή της καμινάδας για να παραδώσει τα δώρα την παραμονή των Θεοφανείων. Την απεικονίζουν να ιππεύει ένα σκουπόξυλο και (όπως είναι λογικό) να είναι καλυμμένη με αιθάλη. Τα παιδιά συχνά της αφήνουν ένα μικρό ποτήρι κρασί και φαγητό. Αν τα παιδιά είναι καλά, ανταμείβονται με γλυκά – ή με ένα κομμάτι κάρβουνο αν είναι κακά. Οι Νορβηγοί έχουν την πεποίθηση ότι οι μάγισσες βγαίνουν την παραμονή των Χριστουγέννων καβάλα σε σκούπες. Έτσι κρύβουν όλες τις σκούπες στο σπίτι πριν κοιμηθούν.

Δωροδοκία των παιδιών για να έχουν καλή συμπεριφορά

Η απειλή και η δωροδοκία των παιδιών για την ενθάρρυνση της καλής συμπεριφοράς τα Χριστούγεννα έχει μακρά κληρονομιά.

Ο Κράμπους είναι μια τρομακτική φιγούρα από την Αυστρο-Βαυαρική λαογραφία. Είναι τριχωτός, συνήθως καστανός ή μαύρος, με οπλές και κέρατα κατσίκας. Το όνομά του πιστεύεται ότι προέρχεται από τη γερμανική λέξη «krampen», που σημαίνει «νύχι». Κουβαλάει κλαδιά σημύδας για να χτυπάει τα άτακτα παιδιά και, με τα ιδιαίτερα απείθαρχα, τα τρώει ή τα πηγαίνει στην κόλαση.

Πίσω στην Ισλανδία υπάρχει η Gryla, η μάγισσα των Χριστουγέννων, ένας θηλυκός γίγαντας με όρεξη για τη σάρκα των άτακτων παιδιών. Έχει στην ιδιοκτησία της μια τεράστια, μοχθηρή γάτα, η οποία τρώει τους ανθρώπους που δεν έλαβαν καινούργια ρούχα για τα Χριστούγεννα (λες και δεν είχαν αρκετά προβλήματα) – ένας μύθος που ξεπήδησε από την παράδοση να δίνονται καινούργια ρούχα σε όσους τελείωναν όλες τις δουλειές τους μέχρι τα Χριστούγεννα.

Τα Yule Lads της Ισλανδίας είναι μια ομάδα 13 φαρσέρ που επισκέπτονται εναλλάξ τα παιδιά τις 13 νύχτες πριν από τα Χριστούγεννα. Αντί για μια κάλτσα, τα παιδιά τοποθετούν ένα παπούτσι στο παράθυρο του δωματίου τους. Τα καλά παιδιά παίρνουν γλυκά και τα κακά μια σάπια πατάτα.

Ένα από τα πιο υποβλητικά χριστουγεννιάτικα λαϊκά παραμύθια προέρχεται από τη δυτική Ουκρανία. Πιστεύεται ότι κάποτε ζούσε μια φτωχή χήρα με τα παιδιά της. Μια μέρα παρατήρησε ότι ένα κουκουνάρι είχε πέσει από ένα κλαδί και είχε ριζώσει στο σπίτι τους. Το δέντρο άρχισε να μεγαλώνει και η οικογένεια το φρόντιζε, αλλά δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν χριστουγεννιάτικα στολίδια για να το στολίσουν. Ο θρύλος λέει ότι κάποιες αράχνες άκουσαν τους λυγμούς τους και δημιούργησαν όμορφους ιστούς στο δέντρο, προς μεγάλη έκπληξη της οικογένειας. Τώρα, πολλοί Ουκρανοί δεν θα σκουπίσουν τους ιστούς των αραχνών, ειδικά κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, καθώς λέγεται ότι φέρνουν καλή τύχη για το νέο έτος.

Πηγή: ethnos.gr

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News