Η διάσκεψη της Γιάλτας

Του Βασίλη Μπεκίρη,  τ. βουλευτής-υφυπουργός.

Κατά το χρονικό διάστημα, από 4 έως 11 Φεβρουαρίου 1945, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούζβελτ, ο ηγέτης της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ, οι τρεις νικητές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου συναντήθηκαν στη Γιάλτα της Ρωσίας για την πραγματοποίηση της δεύτερης συνόδου κορυφής (είχε προηγηθεί ανάλογη διάσκεψη στην Τεχεράνη από τις 28 Νοεμβρίου έως την 1η Δεκεμβρίου του 1943).

Η διάσκεψη έμεινε στην ιστορία ως «Η διάσκεψη της Γιάλτας», καθώς πραγματοποιήθηκε στο μέγαρο της Λιβάντια (Livadia) που βρίσκεται κοντά στην πόλη της Γιάλτας.

Η σύνοδος αυτή θεωρείται μεγάλης σπουδαιότητας, κυρίως λόγω των θεμάτων που διαπραγματεύτηκαν οι «Τρεις Μεγάλοι» (The big three, όπως ήταν τότε το προσωνύμιό τους) και είχε να κάνει με τη μεταπολεμική πολιτική που θα ακολουθούσαν σχετικά με τις χώρες που είχε καταλάβει η ναζιστική Γερμανία, αλλά και με την τύχη των χωρών που είχαν συμμαχήσει με αυτή.

Ο Ρούσβελτ επιθυμούσε η σύνοδος να πραγματοποιηθεί σε κάποιο σημείο της Μεσογείου, αλλά ο Στάλιν επέμενε ότι οι γιατροί του δεν του επέτρεπαν μεγάλα ταξίδια και ο Ρούζβελτ υποχώρησε, αν και η υγεία του ήταν πολύ περισσότερο κλονισμένη.

Ετσι, επί επτά ημέρες οι αρχηγοί των κρατών-νικητών καθόριζαν τη μορφή που θα είχε ο μεταπολεμικός κόσμος. Για καθέναν από τους ηγέτες η διάσκεψη είχε εξαιρετική σημασία, ο πόλεμος όδευε προς το τέλος του, καθώς ο Κόκκινος Στρατός απείχε μόλις 100χλμ. από το Βερολίνο και η κατάρρευση της γερμανικής κυριαρχίας ήταν ζήτημα χρόνου.

Οι Βρετανοί ήθελαν να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν από την προπολεμική «υγειονομική ζώνη» γύρω από την ΕΣΣΔ, τις ΗΠΑ απασχολούσε κυρίως ο παράγοντας Ιαπωνία και ο Ειρηνικός Ωκεανός και η είσοδος της ΕΣΣΔ στον πόλεμο κατά της Ιαπωνίας, κάτι που επιθυμούσαν διακαώς.

Ετσι, λοιπόν, στη Διάσκεψη της Γιάλτας:

• Επισημοποιήθηκε η πρόθεση για τη δημιουργία του ΟΗΕ.

• Απορρίφθηκε η πρόταση των Τσώρτσιλ και Ρούσβελτ για διαμελισμό της Γερμανίας.

• Αποφασίστηκε η εκμηδένιση του γερμανικού μιλιταρισμού και ναζισμού, για να μην μπορέσει ξανά η Γερμανία να απειλήσει την παγκόσμια ειρήνη.