Αποχή από τις εκλογές: Πράξη αδιαφορίας ή πολιτική στάση; Τέσσερις απόψεις

Χρήστος Βεργανελάκης

Εσπασε κάθε ρεκόρ η αποχή στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Στον β’ γύρο άγγιξε το πολύ υψηλό 65,23% στις Περιφερειακές, καθώς και το επίσης υψηλό ποσοστό 59,5% στις Δημοτικές.

«Παραδοσιακά», βεβαίως, το ποσοστό αποχής αυξάνεται στον β’ γύρο των τοπικών εκλογών σε σχέση με τον α’ γύρο (άγγιξε το 47,47% στις Περιφερειακές και το 47,5 στις Δημοτικές). Ωστόσο, την περασμένη Κυριακή, τα ποσοστά εκτοξεύτηκαν.

Στις εθνικές εκλογές που είχαν προηγηθεί, η αποχή έφτασε το 47%. «Χοντρικά», λοιπόν, ένας στους δύο ψηφοφόρους δεν πάει στην κάλπη.
Κι εδώ τίθενται τα ερωτήματα:

Γιατί τόσο υψηλά ποσοστά αποχής; Είναι θέμα αδιαφορίας; Είναι θέμα αποδοκιμασίας; Ή μήπως είναι, όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, πολιτική στάση; Να δείχνει, δηλαδή, αυτή η μεγάλη μερίδα πολιτών την απέχθειά της προς το συγκεκριμένο πολιτικό προσωπικό.

Ζητήσαμε την εκτίμηση από 4 διαφορετικά πρόσωπα. Πρόσωπα με καθολική αναγνώριση, στον χώρο τους, και, το κυριότερο, με πολιτική σκέψη.

Απόστολος Πιστόλας (αναλυτής εκλογικής συμπεριφοράς): «Διάφοροι λόγοι μπορούν να οδηγήσουν κάποιον να απέχει από την εκλογική διαδικασία. Αλλος από έλλειψη ενδιαφέροντος, άλλος ως μήνυμα δυσαρέσκειας προς το κόμμα που ψηφίζει συνήθως, άλλος επειδή για τον οποιοδήποτε λόγο δεν μπόρεσε να βρεθεί στην κάλπη, άλλος επειδή δε βλέπει την ψήφο ως έναν τρόπο να αλλάξει τα πολιτικά πράγματα και προτιμά άλλες μορφές πολιτικής δράσης (π.χ. διαδηλώσεις). Είναι αλήθεια όμως πως σε σημαντικό μέρος όσων απέχουν, υπάρχουν υψηλά επίπεδα πολιτικού κυνισμού και έλλειψη εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα. Μια αίσθηση πως όλοι ίδιοι είναι και πως ό,τι και να ψηφίσει θα έχει παρόμοια αποτελέσματα. Κι αυτό είναι μια πεποίθηση που θα πρέπει το πολιτικό σύστημα να προσπαθήσει να αλλάξει».

Σταύρος Τσακίρης (σκηνοθέτης, πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ): «Μιλούν για μια εποχή μεταπολιτικής, άλλοι για πολιτική κόπωση, οι πιο πεσιμιστές για θάνατο των ιδεολογιών κι οι πολλοί για αφασία της πολιτικής. Αν παρατηρήσεις τις πολιτικές εκφάνσεις των τελευταίων χρόνων στη Δύση, τα προτάγματα των κοινωνιών, τα αιτήματα των πολιτών, τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων, τον υποσχετικό λόγο των πολιτικών, τη μικρή εμβέλεια των πολιτειακών αρχηγών, συμπεραίνεις ότι ισχύουν όλα, χωρίς κανένα όμως να παίρνει έναν βαρύνοντα χαρακτήρα που θα έδινε στίγμα στην εποχή.
Τι μπορεί να “διορθώσει” αυτήν την πραγματικότητα; O,τι αλλάζει δεν επιστρέφει ποτέ το προηγούμενο.
Τις σκυφτές εποχές οι άνθρωποι τις βιώνουν μέσα απ’ τον ατομικό βίο.
Η “ιδιωτεία”, όρος με τον οποίο ο Αριστοτέλης αποκαλούσε την απολίτικη στάση, δεν αποτελεί πλέον ψόγο.
Ζούμε νικημένοι, ελπίζοντας ότι υπάρχει η αυτορρύθμιση της ανάγκης που όλα τα εξισορροπεί όταν έρχεται η ώρα της.
«…αυτό τον κόσμο που ‘χουμε, άλλοι τον είχαν πρώτα, κι άλλοι τον καρτερούνε…».

Σταύρος Κουμπιάς (ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου): Η ποιότητα της δημοκρατίας καθορίζεται (και) από τον βαθμό της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, με αποκορύφωμα την εκλογική διαδικασία.
Ισχυρίζομαι ότι η συμμετοχή στις εκλογές, εκτός από δημοκρατικό δικαίωμα, πρέπει να θεωρείται ατομική υποχρέωση, με στόχο την ενδυνάμωση της δημοκρατίας. Στην Αρχαία Ελλάδα, ο απολύτως αρνητικός χαρακτηρισμός «ιδιώτης» εμπεριείχε την έννοια της απαξίωσης, της υποτίμησης και της ύβρεως και αναφερόταν στον πολίτη που έμενε αδιάφορος για τα δημόσια πράγματα, μη συμμετέχοντας στα κοινά («τόν τε μηδὲν τῶν δε -πολιτικών- μετέχοντα οὐκ ἀπράγμονα, ἀλλ᾽ ἀχρεῖον νομίζομεν»). Σήμερα, δυστυχώς, η αποχή στις εκλογές φθάνει συνηθέστατα σε πολύ υψηλά ποσοστά (υψηλότερα της συμμετοχής), νοθεύοντας εξ αντικειμένου την αντιπροσωπευτικότητα των αποφάσεων, παρότι η «σιωπή» της είναι, ενίοτε, «εκκωφαντική» όσον αφορά στα έμμεσα πολιτικά της μηνύματα.

Γιάννης Παπαναστασόπουλος (δικηγόρος Πατρών): «Η αποχή δεν αποτελεί πολιτική στάση. Αν δεν οφείλεται σε λόγους ανωτέρας βίας (ασθένεια, απουσία) είναι απόδειξη αδιαφορίας για τα κοινά.
Ο Αριστοτέλης είχε πει: «Ο άνθρωπος, είναι ζώο πολιτικό». Αν αφαιρέσεις το πολιτικό, τι μένει; Το ζώο…
Ας μη γελιόμαστε. Τεράστιο ρόλο έχει παίξει η απογοήτευση. Σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Κατάρρευση θεσμών, πόλεμοι, εκμετάλλευση, θηριωδίες στο όνομα της ειρήνης ή της θρησκείας. Η απληστία του καπιταλισμού. Οι εγωισμοί. Eχουμε αποχαυνωθεί από τις ψεύτικες ειδήσεις και τα σκουπίδια της τηλεόρασης.
Δεν μιλάμε, δεν συναντιόμαστε, δεν ερωτευόμαστε. Σοκ και δέος από τη στοχευμένη κινδυνολογία. «Αίμα και σπέρμα» για την ψυχαγωγία μας.
Δυστυχώς, χάθηκε η ΠΑΙΔΕΙΑ μας. Παρά τα πτυχία. Oμως, το φίδι του φασισμού δυναμώνει και φουντώνει με την αποχή από τις εκλογές και την παραίτησή μας.
Να θυμόμαστε ότι «ο δρόμος που οδηγεί στην κόλαση περνάει από την αδιαφορία…».

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News