Χωματερή ο βυθός του Πατραϊκού – Αποκαλύψεις από τον καθηγητή Γιώργο Παπαθεοδώρου
Η τελευταία φορά που ελέγχθηκε από την ομάδα Παπαθεοδώρου ο βυθός του Πατραϊκού ήταν το 2013. Μέχρι τέλος του 2025 προγραμματίζεται η επικαιροποίηση των στοιχείων, δηλαδή οι ερευνητικές δραστηριότητες του Oceanus-Lab θα εστιαστούν στον Πατραϊκό.
Σε μια απέραντη χωματερή έχουν μετατρέψει το βυθό του Πατραϊκού Κόλπου (και όχι μόνο αυτού) πάσης φύσεως ασυνείδητοι πολίτες, παραθεριστές, τουρίστες και «επαγγελματίες», μια και ανάμεσα στους «δράστες» φαίνεται να είναι και καράβια και ψαροκάικα.
Αυτή είναι η απολύτως τεκμηριωμένη επιστημονική ετυμηγορία στην οποία έχει καταλήξει η κορυφαία στο είδος της ερευνητική ομάδα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Γιώργου Παπαθεοδώρου και την οποία αναλύει σήμερα στην «Πελοπόννησο».
Ο κ. Παπαθεοδώρου είναι καθηγητής «Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας» στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι διευθυντής του Oceanus-Lab (Εργαστήριο Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών) και θεωρείται ο μετρ των θαλάσσιων ερευνών στην Ελλάδα κι ένας από τους κορυφαίους στον κόσμο!
Η προηγούμενη φορά που ελέγχθηκε από την ομάδα Παπαθεοδώρου ο βυθός του Πατραϊκού ήταν το 2013. Μέχρι τέλος του 2025 προγραμματίζεται η επικαιροποίηση των στοιχείων, δηλαδή οι ερευνητικές δραστηριότητες του Oceanus-Lab θα εστιαστούν στον Πατραϊκό.
Τα στερεά απορρίμματα είναι ίσως η μεγαλύτερη απειλή για τον παγκόσμιο ωκεανό, για τον 21ο αιώνα. Τρισεκατομμύρια μικροπλαστικά εισέρχονται ετησίως στους ωκεανούς και στις θάλασσες, προκαλώντας σοβαρά προβλήματα στους θαλάσσιους οργανισμούς και απειλώντας ακόμη και την ανθρώπινη υγεία.
Ο Πατραϊκός Κόλπος είναι η πρώτη θαλάσσια περιοχή της χώρας που μελετήθηκε όσον αφορά στα βενθικά απορρίμματα, δηλαδή στα απορρίμματα που «αναπαύονται» στον πυθμένα του.
ΠΡΩΤΗ ΕΡΕΥΝΑ
Η πρώτη έρευνα πραγματοποιήθηκε και δημοσιεύθηκε το 1998-1999, ενώ ακολούθησαν άλλες δύο, το 2000-2003 και το 2013, καθιστώντας τον Πατραϊκό Κόλπο μαζί με τον Κόλπο του Λέοντα, στη Λιόν στη Γαλλία, τις δύο μόνες περιοχές διεθνώς που διαθέτουν διαχρονικά δεδομένα ρύπανσης.
Και τα δεδομένα του Πατραϊκού έδειξαν, δυστυχώς, ότι ενώ η σύσταση των απορριμμάτων παραμένει η ίδια, η πυκνότητά τους στον πυθμένα του κόλπου αυξάνεται. Να γιατί ο καθηγητής Γ. Παπαθεοδώρου «τρομάζει» για το τι θα βρει στη φρέσκια εξερεύνηση του βυθού του Κόλπου.
«Την τελευταία δεκαετία δεν διαθέτουμε στοιχεία για τη συγκέντρωση των απορριμμάτων στον Πατραϊκό, καθώς οι ερευνητικές δραστηριότητες του Oceanus-Lab επικεντρώθηκαν στον Σαρωνικό και Θερμαϊκό Κόλπο. Στο άμεσο μέλλον, όμως, πιθανόν και εντός 2025, θα επικαιροποιηθούν τα στοιχεία του Πατραϊκού» τόνισε στην «Π» ο κ. Παπαθεοδώρου, αναλύοντας με απλά λόγια τι είχε «βγάλει» η προηγούμενη έρευνα: «Οι έρευνες έγιναν στον εσωτερικό Πατραϊκό κόλπο αλλά και στη θάλασσα των Εχινάδων, στον εξωτερικό Πατραϊκό, μέχρι ένα βάθος 320 μ, με τη συνδρομή του αλιευτικού στόλου των μηχανοτρατών με υδραετούς, με ‘’πόρτες’’, δηλαδή. Συλλέχθηκαν 3500 απορρίμματα από μια συνολική επιφάνεια θαλάσσιου πυθμένα 20 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η καταγραφή του υλικού και της πρώτης χρήσης των απορριμμάτων έδειξε ότι το πλαστικό, με 56%, ήταν το κυρίαρχο υλικό και ακολουθούσαν το μέταλλο με 17% και το γυαλί με 10%. Οι συσκευασίες ποτών και αναψυκτικών αποτελούν το 32% των απορριμμάτων, τα απορρίμματα γενικής συσκευασίας το 28% και οι συσκευασίες τροφίμων το 21%. Συνολικά, οι συσκευασίες αποτελούν το 81% των απορριμμάτων στη θάλασσα, ενώ τρία μόλις αντικείμενα, οι σακούλες απορριμμάτων, τα κουτάκια αλουμινίου και τα πλαστικά μπουκάλια νερού, αποτελούν το 48% των απορριμμάτων».
Ποιοι ρυπαίνουν τη θάλασσά μας
Πώς, όμως, τα στερεά απορρίμματα καταλήγουν στον βυθό, και μάλιστα σε τόσο μεγάλες ποσότητες; Ποιοι τα ρίχνουν στη θάλασσα;
Ο καθηγητής Γιώργος Παπαθεοδώρου αποκαλύπτει στην «Π» ποιους δείχνει ως ενόχους η έρευνα και με τι μερίδιο ευθύνης ο καθένας: «Η επεξεργασία των αποτελεσμάτων στον Πατραϊκό Κόλπο έδειξε τρεις κύριες πηγές εισόδου των στερεών απορριμμάτων στο θαλάσσιο περιβάλλον: τη χερσαία, τη ναυσιπλοϊκή και την αλιευτική πηγή.
H χερσαία πηγή είναι η σημαντικότερη και υπεύθυνη για το 43% του ρυπαντικού φορτίου που εισέρχεται στον κόλπο. Τα χαρακτηριστικά απορρίμματα αυτής της πηγής είναι το πλαστικό, η γενική συσκευασία και η συσκευασία τροφίμων ενώ εισέρχονται στο θαλάσσιο περιβάλλον από τους ποταμοχειμμάρους και την απευθείας απόρριψή τους στις ακτές από επισκέπτες σε αυτές.
Η απόρριψη από τα πλοία, η ναυσιπλοϊακή, είναι υπεύθυνη για το 28% (2-89%) του ρυπαντικού φορτίου που εισέρχεται στους κόλπους και χαρακτηρίζεται από απορρίμματα με υψηλά ποσοστά μέταλλου, γυαλιού και συσκευασίας ποτών και αναψυκτικών. Αν και η συνθήκη MARPOL απαγορεύει την απόρριψη από τα πλοία, οι ημερομηνίες λήξης που εντοπίστηκαν σε απορρίμματα έδειξαν πως ένα σημαντικό ποσοστό τους έχει απορριφθεί πρόσφατα και συνεπώς η συνθήκη MARPOL δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματική. Συγκεκριμένα, σε 241 απορρίμματα συσκευασίας έγινε δυνατή η αναγνώριση της ημερομηνίας λήξης και διαπιστώθηκε ότι ένα ποσοστό 63% αυτών των απορριμμάτων έφερε μελλοντικές ημερομηνίες λήξης.
Τέλος, η αλιευτική πηγή έχει ένα μικρό ποσοστό συμμετοχής, 5-14%, στο ρυπαντικό φορτίο του κόλπου και χαρακτηρίζεται από απορρίμματα με υψηλά ποσοστά καουτσούκ, νάιλον και σχοινιών».
Ευτυχώς, τρόπος του λέγειν, που υπάρχουν, μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου, και πιο «βρώμικοι» Κόλποι από τον Πατραϊκό! Το αποκαλύπτει ο κ. Παπαθεοδώρου, αφού το Oceanus Lab του Πανεπιστημίου Πατρών έκανε πριν λίγους μήνες έρευνα σε Σαρωνικό και Θερμαϊκό Κόλπο, με την υποστήριξη του Typhoon Project του Ιδρύματος Αθ. Λασκαρίδη και υπεύθυνη επεξεργασίας δεδομένων την υποψήφια διδάκτορα Κωνσταντίνα Κουβαρά: «Στον Σαρωνικό και στον Θερμαϊκό Κόλπο έχουν καταγραφεί πολύ υψηλότερες συγκεντρώσεις απορριμμάτων. Ο Σαρωνικός Κόλπος είναι ο πιο επιβαρυμένος κόλπος της χώρας και παρουσιάζει τις υψηλότερες συγκεντρώσεις βενθικών απορριμμάτων. Ο μέσος όρος είναι 12.145 απορρίμματα ανά τ.χλμ. Τοπικά όμως οι συγκεντρώσεις μπορεί να φτάνουν και τα 240.000 απορρίμματα ανά τ.χλμ. Στον Θερμαϊκό, ο μέσος όρος της συγκέντρωσης των βενθικών απορριμμάτων είναι 14.951 ανά τ.χλμ., με τις συγκεντρώσεις να φτάνουν ανά σημεία έως και τα 85.000 απορρίμματα ανά τ.χλμ. Να τονίσω, όμως, εδώ ότι οι μέσες τιμές των βενθικών απορριμμάτων δεν θεωρούνται απολύτως αντιπροσωπευτικές, καθώς επηρεάζονται από δύο παράγοντες: πρώτον, την ετερογένεια της κατανομής των απορριμμάτων στον πυθμένα, αφού τα απορρίμματα συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες περιοχές του πυθμένα. Και δεύτερον, τις διαφορετικές μεθόδους έρευνας, αν είναι με μηχανότρατες ή με υποβρύχια οχήματα».
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
