Διατροφή: Γιατί τρώμε από άγχος και πώς να το διαχειριστούμε, χρήσιμες συμβουλές

Μαρία Μπέλμπα

Πόσες φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να ανοίγει το ψυγείο χωρίς να πεινάει πραγματικά; Ή να τρώει ένα πακέτο μπισκότα μετά από μια αγχωτική μέρα; Αν ναι, τότε έχεις βιώσει τη συναισθηματική πείνα — μια πολύ συχνή συμπεριφορά που συνδέει το άγχος με τη διατροφή.

Ας δούμε γιατί συμβαίνει αυτό και, κυρίως, πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε.

Τι είναι το “άγχος φαγητού”;

Η συναισθηματική κατανάλωση τροφής (emotional eating) είναι όταν τρώμε όχι επειδή πεινάμε, αλλά επειδή νιώθουμε ένταση, πίεση, βαρεμάρα ή στεναχώρια. Το φαγητό – και ιδιαίτερα τα γλυκά ή οι υδατάνθρακες – μας προσφέρει μια προσωρινή ανακούφιση, καθώς αυξάνουν την παραγωγή σεροτονίνης, της ορμόνης της “καλής διάθεσης”.

Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η ανακούφιση είναι στιγμιαία – και τις περισσότερες φορές ακολουθείται από τύψεις, φούσκωμα ή ενοχές, κάτι που επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την ψυχολογία μας.

Πώς το στρες επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα

Γιατί στρεφόμαστε στο φαγητό όταν αγχωνόμαστε;

Ο λόγος είναι πολυπαραγοντικός. Από τη μία, έχουμε τις ορμονικές αντιδράσεις του οργανισμού: όταν στρεσαριζόμαστε, αυξάνεται η παραγωγή κορτιζόλης, μιας ορμόνης που ενισχύει την όρεξη και την επιθυμία για λιπαρές ή γλυκές τροφές. Από την άλλη, υπάρχει και ο ψυχολογικός προγραμματισμός: από μικροί μάθαμε ότι το φαγητό προσφέρει παρηγοριά — ένα γλυκό όταν στεναχωριόμασταν, μια λιχουδιά σαν επιβράβευση. Το μυαλό μας, λοιπόν, συνδέει το φαγητό με την ασφάλεια, τη χαρά, τη χαλάρωση.

Ορισμένοι λόγοι είναι:

• Συνήθεια: Από μικρή ηλικία μας μαθαίνουν ότι το φαγητό “παρηγορεί” (π.χ. “πάρε μια σοκολάτα, θα νιώσεις καλύτερα”).

• Ορμονικές αντιδράσεις: Το στρες αυξάνει την κορτιζόλη, η οποία ενισχύει την επιθυμία για παχυντικά τρόφιμα.

• Έλλειψη εναλλακτικών τρόπων εκτόνωσης: Πολλοί δεν έχουν μάθει να διαχειρίζονται το άγχος διαφορετικά.

• Συνδυασμός βαρεμάρας και ευκολίας: Το φαγητό είναι άμεσα διαθέσιμο και προσφέρει “άμεση λύση”.

Άγχος: 4 τροφές που το καταπολεμούν με φυσικό τρόπο

Πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε;

Το πρώτο βήμα είναι να το αναγνωρίσουμε. Να παρατηρήσουμε πότε τρώμε και γιατί. Πεινάμε πραγματικά ή ψάχνουμε κάτι να απαλύνει ένα εσωτερικό βάρος; Ένα μικρό “check-in” με τον εαυτό μας — ένα ερώτημα όπως “τι νιώθω αυτή τη στιγμή;” — μπορεί να μας βοηθήσει να κάνουμε μια πιο συνειδητή επιλογή.

Αν νιώθουμε ένταση ή ανησυχία, μπορούμε να δοκιμάσουμε άλλους τρόπους να την αποφορτίσουμε: μια βόλτα έξω, λίγη μουσική, βαθιές αναπνοές, μερικές διατάσεις ή απλώς λίγα λεπτά αποσύνδεσης από την οθόνη. Το σώμα και το μυαλό μας έχουν ανάγκη από φροντίδα — αλλά όχι απαραίτητα μέσα από την τροφή.

Επίσης, καλό είναι να φροντίζουμε το περιβάλλον μας: να έχουμε υγιεινά σνακ στο σπίτι, να αποφύγουμε την αγορά πρόχειρων τροφών σε περιόδους στρες, και να καθιερώσουμε τακτικά και ισορροπημένα γεύματα. Όταν το σώμα μας είναι ρυθμισμένο, έχει λιγότερες πιθανότητες να αναζητήσει “λύσεις ανάγκης”.

Και το πιο σημαντικό: να μην αυτομαστιγωνόμαστε. Αν καταφύγουμε στο φαγητό μια μέρα που όλα πήγαν στραβά, δεν σημαίνει ότι αποτύχαμε. Είμαστε άνθρωποι. Η κατανόηση του εαυτού και η ήπια αντιμετώπιση είναι κομμάτι της θεραπείας — όχι η τιμωρία.

Πώς να το διαχειριστείς – Πρακτικές συμβουλές

• Κατάγραψε πότε και γιατί τρως
  Ένα ημερολόγιο διατροφής μπορεί να σε βοηθήσει να αναγνωρίσεις πρότυπα (π.χ. “τρώω κάθε φορά που αγχώνομαι για το σχολείο”).

• Ρώτα τον εαυτό σου πριν φας
  “Πεινάω πραγματικά ή νιώθω κάτι άλλο;”
  Κάνε ένα μικρό διάλειμμα πριν αντιδράσεις αυτόματα.

• Βρες εναλλακτικούς τρόπους εκτόνωσης
  Μικροπράγματα όπως μια βόλτα, μουσική ή λίγη γυμναστική μπορεί να μειώσουν σημαντικά την ένταση.

• Κράτα υγιεινά σνακ στο σπίτι
  Αν νιώσεις την ανάγκη να φας, είναι καλό να έχεις επιλογές όπως ξηρούς καρπούς, φρούτα ή γιαούρτι αντί για τσιπς και γλυκά.

• Κοιμήσου επαρκώς και φρόντισε τον εαυτό σου συνολικά
  Η έλλειψη ύπνου και η σωματική εξάντληση ενισχύουν το συναισθηματικό φαγητό.

Διαβάστε επίσης

Πανελλαδικές Εξετάσεις: Πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος στην απόδοση

Street Food and Music Fest Patras: Η γεύση συναντά τον ρυθμό στην καρδιά της Πάτρας!

Πανελλήνιες 2025: Η διατροφή των υποψηφίων, οι τροφές για μυαλό… ξυράφι

Η μέθοδος του πιάτου, πώς να την εφαρμόσεις στη διατροφή σου

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News