Δημήτρης Καφαντάρης στην «Π»: «Ποτέ η αυτοδιοίκηση δεν αποτελούσε αγαπημένο παιδί των κυβερνήσεων»

Απόστολος Αναστασόπουλος

Ο Γενικός Γραμματέας της ΚΕΔΕ Δημήτρης Καφαντάρης παραχώρησε συνέντευξη στην «Π» για τα ζητήματα που απασχολούν την αυτοδιοίκηση. Απάντησε σε ερωτήσεις για τα σημαντικότερα προβλήματα των Δήμων, η συνεργασία με τις κυβερνήσεις, ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα απορρίμματα και η ανακύκλωση, το νερό αλλά και η αξιολόγηση.

Κύριε Καφαντάρη, ποια θεωρείτε ότι είναι σήμερα τα πιο πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι και ποιες είναι οι στρατηγικές παρεμβάσεις που προτείνει η ΚΕΔΕ για την επίλυσή τους;
Τα τρία διαχρονικά και σημαντικότερα προβλήματα των δήμων είναι η ανάγκη για αύξηση των οικονομικών μας πόρων, ώστε να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε στις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρμοδιότητές μας. Ο πλήρης καθορισμός των αρμοδιοτήτων, ώστε να γνωρίζουν και οι πολίτες ποιος φορέας του κράτους είναι αυτός που ευθύνεται για την επίλυση του κάθε προβλήματος που αφορά την καθημερινότητά τους. Καθώς και η ενίσχυση μας με πρόσθετο προσωπικό. Ολα τα ζητήματα που μας αφορούν, καθώς και τον τρόπο που προτείνουμε για την επίλυσή τους, αναδεικνύονται στο αναλυτικό υπόμνημα που παραδώσαμε τον Αύγουστο στον πρωθυπουργό.

-Η συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης με την κεντρική κυβέρνηση παραμένει ένα κρίσιμο ζητούμενο. Υπάρχουν δήμοι που διαμαρτύρονται έντονα και άλλοι που έχουν βρει τρόπους συνεργασία. Πώς την αξιολογείτε σήμερα και σε ποιους τομείς απαιτούνται συγκεκριμένες βελτιώσεις ώστε να αποφευχθούν επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και να ενισχυθεί η αποκέντρωση;
Ποτέ η αυτοδιοίκηση δεν αποτελούσε αγαπημένο παιδί των κυβερνήσεων. Ολων των κομμάτων. Αυτό είναι διαχρονικό πρόβλημα. Σίγουρα όμως σήμερα η θέση των δήμων είναι πιο ισχυρή σε σχέση με το παρελθόν. Τα προηγούμενα χρόνια, με την ισχυρή διεκδίκηση της ΚΕΔΕ, έγιναν σημαντικά βήματα μπροστά, όσον αφορά την επίλυση μιας σειράς προβλημάτων που μας απασχολούσαν. Διασφαλίστηκε η κυβερνησιμότητα μας, με την αλλαγή του συστήματος διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών που διεκδικήσαμε. Πετύχαμε σημαντική αύξηση των πόρων μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Διεκδικήσαμε και εξασφαλίσαμε από το υπουργείο Εσωτερικών έκτακτες επιχορηγήσεις, ύψους άνω του 1,5 δις ευρώ, για να καλυφθούν έκτακτες ανάγκες . Εχουμε στη διάθεσή μας περισσότερα χρήματα για να εκτελέσουμε έργα, αξιοποιώντας προγράμματα  όπως το «Α. Τρίτσης», το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης, το Πράσινο Ταμείο, το Πρόγραμμα Μαριέτα Γιαννάκου, κ.λπ .Για πρώτη φορά η αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού αποκτά κοινό κώδικα, που θα συμβάλλει στην καλύτερη λειτουργία μας. Θεωρούμε επίσης θετικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση προτείνει τώρα κι όχι την τελευταία στιγμή ένα εκλογικό σύστημα ενός γύρου, που δίνει αυτοδυναμία στην παράταξη που εκλέγει το δήμαρχο.

Όμως παραμένουν ανοικτά τα ζητήματα της αύξησης της χρηματοδότησης των δήμων. Η ολοκλήρωση του Νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης και η νέα Κατανομή Αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων του κράτους, με ξεκάθαρους ρόλους κι ευθύνες, χωρίς επικαλύψεις, με βάση τις αρχές της αποκέντρωσης, της εγγύτητας και της αποτελεσματικότητας. Η ενίσχυση των δήμων με το αναγκαίο προσωπικό, μέσα από την υλοποίηση ενός εκτεταμένου προγράμματος προσλήψεων. Η κατάρτιση και εκτέλεση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος, για την αναβάθμιση κι ενίσχυση των Τοπικών Υποδομών. Η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος Υποστήριξης των Μικρών Ορεινών και Νησιωτικών Δήμων. Η αναγνώριση του κύριου ρόλου της αυτοδιοίκησης όσον αφορά την πολεοδομική πολιτική και τους κανόνες που αφορούν την εικόνα και λειτουργία των πόλεών μας. Καμία μεταφορά των ΥΔΟΜ στο κεντρικό κράτος. Η ενίσχυση του τοπικού Κοινωνικού Κράτους και αναγνώριση του πρωταγωνιστικού ρόλου της Αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση στοχευμένων κοινωνικών προγραμμάτων. Καθώς και η αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών της αυτοδιοίκησης, με όρους ισοτιμίας σε σχέση με το υπόλοιπο πολιτικό προσωπικό της χώρας.

-Το υπουργείο Εσωτερικών επεξεργάζεται τον νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που ζητά η ΚΕΔΕ και σε ποιο βαθμό οι προωθούμενες ρυθμίσεις ανταποκρίνονται στις ανάγκες των δήμων;
Περιμένουμε τις επόμενες εβδομάδες να μας παρουσιάσει το υπουργείο Εσωτερικών το νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μας έχουν διαβεβαιώσει ότι η επεξεργασία του ολοκληρώνεται. Πιστεούμε πραγματικά ότι θα βοηθήσει στην καλύτερη λειτουργία των δήμων. Για μας ο νέος Κώδικας είναι το πρώτο βήμα για τη μεγάλη μεταρρύθμιση που διεκδικούμε, όσον αφορά ένα διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας του κράτους, που θα στηρίζεται στην αποκέντρωση και το ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων βαθμίδων λειτουργίας του. Είναι ένα γενναίο βήμα μπροστά για να αντιμετωπιστεί η πανσπερμία Νόμων, ΠΔ, ΒΔ, ΑΝΥΑ και ΚΥΑ, που είναι περισσότεροι από 500. Η πολυνομία είναι αυτή που «τρέφει» τη γραφειοκρατία, η γραφειοκρατία δημιουργεί καθυστερήσεις και οι καθυστερήσεις αυξάνουν το κόστος λειτουργίας των δήμων.
-Το δημογραφικό πρόβλημα απειλεί όχι μόνο τις τοπικές κοινωνίες αλλά και την ίδια τη βιωσιμότητα πολλών υπηρεσιών των δήμων. Ποιες νέες δράσεις θεωρείτε ότι απαιτούνται για την ενίσχυση της οικογένειας και την αντιστροφή της αρνητικής τάσης;
Η ΚΕΔΕ, μέσω του επιστημονικού της βραχίονα, του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έχει εκπονήσει ολοκληρωμένη μελέτη για το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, η οποία αναλύει το ζήτημα σε επίπεδο δήμων. Η μελέτη αυτή παρουσιάστηκε πριν από μερικούς μήνες στην Ξάνθη ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήσαμε και αποτελεί πολύτιμο εργαλείο που θέσαμε στη διάθεση της κυβέρνησης, για εκπόνηση όχι γενικών μέτρων, αλλά στοχευμένων ανά περιοχή πολιτικών.
Επιπλέον, οι δήμοι συμβάλλουν με συγκεκριμένες κοινωνικές πολιτικές και δομές στη καθημερινή στήριξη των οικογενειών.
Τέλος, στο υπόμνημα που καταθέσαμε στον πρωθυπουργό με αφορμή την ΔΕΘ , προτείναμε μεταξύ άλλων εκπόνηση προγραμμάτων κατασκευής κοινωνικών κατοικιών για ζευγάρια έως και 45 ετών, με κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια, την καθολική πρόσβαση σε παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς, τη χορήγηση μηνιαίου επιδόματος για κάθε παιδί που γεννιέται μέχρι την ηλικία των 3 ετών με ευρύτατα εισοδηματικά κριτήρια, την εξίσωση δικαιωμάτων τριτέκνων με πολύτεκνους, καθώς και φορολογικές ελαφρύνσεις σε οικογένειες με παιδιά, ελαφρύνσεις που ήδη εξήγγειλε η κυβέρνηση.

-Η διαχείριση των απορριμμάτων και η ανακύκλωση παραμένουν πεδία με έντονες αντιδράσεις και δυσκολίες για πολλούς δήμους. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει ώστε το σύστημα να γίνει πιο αποδοτικό και να ανταποκρίνεται στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις αλλά και στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών;
Η πρότασή μας είναι ξεκάθαρη. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό, αλλά να εφαρμόσουμε την επιτυχημένη πρακτική άλλων ευρωπαϊκών κρατών που διαχειρίζονται με πράσινες πολιτικές τα σκουπίδια τους. Στον πυρήνα της νέας πολιτικής πρέπει να είναι ο σχεδιασμός και υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου για την πράσινη διαχείριση των απορριμμάτων, που θα λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες και θα αναγνωρίζει την ανάγκη για ουσιαστική συμμετοχή των δήμων στο ζήτημα αυτό. Αξονες του σχεδιασμού θα πρέπει να είναι η μείωση, η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση, η διαλογή στην πηγή, η εφαρμογή της αρχής «πληρώνω όσο πετάω», με τελευταίο κρίκο την ενεργειακή αξιοποίηση, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Βασική προϋπόθεση για να πετύχουμε τους στόχους που θα θέσουμε, είναι η ενεργοποίηση των πολιτών. Χωρίς αυτούς, τίποτε δεν θα πετύχουμε.

-Στον τομέα των υποδομών ύδρευσης – αποχέτευσης, αλλά και στο ενδεχόμενο συγχωνεύσεων ΔΕΥΑ, πώς θεωρείτε ότι πρέπει να διαμορφωθεί ο εθνικός σχεδιασμός ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών;
Το πρόβλημα της λειψυδρίας αγγίζει όλη τη χώρα. Η κατάσταση που διαμορφώνεται δεν επιτρέπει εφησυχασμό, αλλά απαιτεί άμεσες δράσεις και πολιτικές. Χρειαζόμαστε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των υδάτων σε όλη τη χώρα, που θα αναγνωρίζει ουσιαστικό ρόλο στην αυτοδιοίκηση, με πρόβλεψη όχι μόνον για το πόσιμο νερό, αλλά και για το νερό που χρησιμοποιείται για αρδευτικούς σκοπούς. Για μας αποτελεί κόκκινη γραμμή η διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της πολιτικής ύδρευσης. Η πρόταση που έχουμε καταθέσει στην κυβέρνηση προβλέπει το σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας δημόσιας πολιτικής ύδρευσης και αποχέτευσης , που θα ασκείται από ένα ενιαίο, εθνικό σύστημα Υδρευσης και Αποχέτευσης. Οι δομές αυτού του συστήματος θα διαρθρώνονται όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Με απλά λόγια, προτείνουμε να σχεδιάζουμε εθνικά και να υλοποιούμε περιφερειακά και τοπικά. Για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα. Ξεκαθαρίζω ότι είναι κάθετη αντίθεση μας στην αναγκαστική συνένωση των ΔΕΥΑ και των δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης κι αποχέτευσης. Για πολλούς λόγους κι όχι γιατί πιστεύουμε πως όλα λειτουργούν τέλεια. Αλλά γιατί δεν έχουμε πειστεί ότι τα διάφορα εναλλακτικά μοντέλα που διαρρέονται ανεπίσημα στον Τύπο, θα είναι καλύτερα κι αποτελεσματικότερα. Δεν έχουμε καμία εγγύηση πως αν η αυτοδιοίκηση δεν έχει κομβικό ρόλο στη διαχείριση των υδάτων, οι λύσεις που θα προωθηθούν δεν θα κερδοσκοπήσουν, αυξάνοντας κατακόρυφα τα τιμολόγια, σε βάρος των ήδη επιβαρυμένων από την ακρίβεια και τον πληθωρισμό νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Η αξιολόγηση των δήμων αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα για την αποτύπωση της εικόνας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πιστεύετε ότι η διαδικασία αυτή αποτυπώνει την πραγματικότητα και ποιες προτάσεις έχει η ΚΕΔΕ ώστε η αξιολόγηση να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους πολίτες;

Παρά τις τεχνικές ατέλειες και το γεγονός ότι Δήμοι αξιολογήθηκαν για υπηρεσίες που δεν παρείχαν, 65.000 συμπολίτες μας κατέθεσαν την άποψή τους σε αυτήν τη δήθεν αξιολόγηση που έγινε μέσω του gov.gr, η οποία για να είμαστε δίκαιοι στερείτο επιστημονικής επάρκειας. Όμως δεν θα σταθούμε στον τύπο, αλλά στην ουσία. Η αυτοδιοίκηση σέβεται τη γνώμη των πολιτών, λάβαμε σοβαρά όσα μας είπαν. Αμφιβάλλω όμως αν το ίδιο σοβαρά άκουσαν τη γνώμη των πολιτών άλλοι φορείς του Κράτους, που βαθμολογήθηκαν κι αυτοί και μάλιστα πολύ χαμηλότερα απο τους Δήμους. Ας το ξεκαθαρίσουμε λοιπόν μια και καλή, η Αυτοδιοίκηση δεν φοβάται ούτε την αξιολόγηση, ούτε την ευθύνη. Οι αυτοδιοικητικοί αξιολογούμαστε καθημερινά απο τους πολίτες, κι όχι κάθε 4 χρόνια. Γι αυτό απαιτούμε να αξιολογούμαστε δίκαια και αντικειμενικά, κι αυτό απαιτεί καταρχήν το Κράτος να ξεκαθαρίσει τις αρμοδιότητες. Όταν θεσπιστεί ένα ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο, χωρίς αλληλοεπικάλυψη ευθυνών κι αρμοδιοτήτων, όταν εξασφαλιστούν οι απαιτούμενοι οικονομικοί πόροι που δικαιούται η αυτοδιοίκηση, όταν διατεθεί το απαραίτητο προσωπικό και όταν η συμμετοχή της αυτοδιοίκησης στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας αποκτήσει θεσμικό χαρακτήρα, τότε θα μετρηθούμε όλοι καλύτερα. Και αντικειμενικότερα.  Επαναλαμβάνω, δεν φοβόμαστε ούτε την αξιολόγηση, ούτε την ευθύνη. Αυτό που δεν επιθυμούμε και δεν θα επιτρέψουμε, είναι να λογοδοτούμε για λάθη και παραλείψεις άλλων.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News